یک افطاری پر و پیمان با طعم سلامتی
زندگي آنلاين/ در روزهداريهاي تابستانه دستگاه گوارش انسان ضعيف ميشود. پس از يک روزه طولاني مناسب است افطار خود را با يک نوشيدني گرم و ترجيحا کمي شيرين و يک غذاي سبک و ساده و زود هضم شروع کنيم. نوشيدنيها استفاده سنتي از آب جوش چاي کم رنگ، شير گرم و شربت عسل گرم به عنوان نوشيدني، ناظر به همين آموزه طبي است. البته شايد بياغراق بتوان گفت که بهترين گزينه براي افطار، خرما با يک نوشيدني گرم است که ضمن افزايش سريع قند خون و رفع ضعف ناشي از آن، با اصلاح وضعيت اشتها، موجب جلوگيري از پرخوري ميشود. کشمش و انجير و عسل نيز ميتوانند جايگزين خرما شوند. يک توصيه خوب براي باز کردن روزه هم خوردن «چهارمغز و شير» است نيم ساعت پيش از افطار، هر يک از چهار مغز بادام، گردو، فندق و پسته، يک قاشق غذاخوري را نيم کوب کنيد و در يک ليوان شير داغ بخيسانيد و مخلوط را با کمي شکر يا عسل شيرين کنيد يا اينکه يکي دو عدد خرماي بدون هسته به آن اضافه کنيد. در زمان افطار، ابتدا خرما را ميل کنيد و سپس مخلوط را به هم بزنيد و قاشق قاشق با کمي نان خوب برشته شده ميل نماييد. يادتان باشد که اگر خواستيد خوراک ديگري ميل کنيد، دستکم با يک ساعت فاصله باشد ولي خود اين معجون، به تنهايي يک غذاي کامل است. البته کساني که با خوردن مايعات يا حتي «چهارمغز» ترش ميکنند، نبايد در افطارشان از چاي شيرين يا ديگر مايعات ميل کنند بلکه بايد از غذاهاي سفت و ناني استفاده کنند. يکي ديگر از توصيههاي رايج زمان افطار، گشودن روزه با کمي نمک است که در معدههاي سرد و تر، موجب تقويت هاضمه و دفع رطوبات لزج دستگاه گوارش ميگردد. البته در اين مورد بايد رعايت حال فرد و بيماريهاي وي را نيز نمود، ضمن اينکه اگر فرد معده گرم و خشک داشته باشد يا در اثر روزهداري دچار گرمي و خشکي معده شده باشد، لازم است از اين کار پرهيز کند. بدترين عادت براي گشودن روزه در زمان افطار، نوشيدن آب سرد و ديگر نوشابهها است که موجب ضعف هاضمه، يبوست، سوءهاضمه، افزايش عطش، ضعف اعصاب و... ميشود. خوردن کمي شلهزرد، فرني يا شيربرنج نيز براي شروع افطار خوب است. معدههاي مرطوب هم براي اصلاح اين غذاها ميتوانند از دارچين و سياهدانه بهرهمند شوند. بد نيست که براي تقويت دهانه معده، همراه با هرکدام از اينها کمي مرباي به ميل شود. البته شايد براي کساني که گرمي و خشکي زيادي در معده دارند، سوپ جو همراه با آلو بخارا مناسبتر باشد البته به شرطي که در آن قارچ نريزند! براي گرم مزاجاني که دچار ريزش صفرا به معده شدهاند (مثلا احساس سوزش يا درد گزندهاي در سر معده دارند، دهانشان خيلي بدبوست، تحريکپذير و عصبي شدهاند يا ...) شربت سکنجبين ولرم در شروع کار بهتر است تا معده را از صفرا بشويد و کيفيت عارضي معده را نيز تعديل کند. پس از افطار اوليه، ميتوان از مقداري نان برشته سبوسدار با کمي پنير و گردو و يا سبزي خوردن، براي تکميل وعده افطار بهره برد. البته بايد مراقب بود تا اين مقدار، از ميزان متناسب فرد افزونتر نگردد. افرادي هم که نميتوانند يا دوست ندارند غذاهاي پختني بخورند، ميتوانند نان و کره و مرباي دلخواهشان را ميل نمايند. توصيه ميکنيم که براي وعده افطار و شام به همين ميزان بسنده شود و با توجه به فاصله کم افطار تا سحري بعدي، غذاي ديگري خورده نشود تا در وعده سحري اشتها کامل برقرار گردد. در اين فاصله ميتوان از ميوههاي خوب و نوشيدنيهاي مناسب به ميزان کافي و به اعتدال بهره برد. اما اگر به هر علتي ميخواهيد حتما غذاي اصلي ديگري را عنوان شام ميل کنيد، مناسب است که افطار و شام در دو وعده مجزا خورده شوند تا معده پس از يک افطار سبک، آمادگي هضم غذاي بيشتر و سنگينتري را کسب نمايد. به اين ترتيب از ايجاد احساس سنگيني معده و همچنين بدهضمي جلوگيري ميشود اما اگر در هنگام افطار پرخوري کنيد يا شکم خود را از خوردنيهايي مانند طالبي پر کنيد، ديگر شام خوردن برايتان مضر ميشود. نوشيدن زياد آب و ديگر مايعات در فاصله افطار تا سحر نيز اشتباه است. فرآيندهاي تشخيص کاهش مايعات بدن، کارآمدند و به موقع احساس تشنگي را ايجاد ميکنند. بدن ما به اين حجم زياد مايعات نيازي ندارد و با اين کار، تنها بار کليهها زياد ميشود و به دستگاه گردش خون نيز زحمت مضاعفي تحميل ميگردد. بدن ما آب مورد نياز خود را از همه مواد غذايي کسب ميکند و برخلاف برخي حيوانات، سيستم ذخيره آب ندارد. زياد نوشيدن مايعات، موجب احساس سنگيني، کسالت، ضعف معده و سوءهضم ميگردد. البته مصرف مواد لعابدار مانند نوشيدن شربت خاکشير و همچنين مصرف متعادل سبزيجات و ميوهجات تازه و همچنين آبميوههاي طبيعي موجب کاهش شدت عطش ميشوند و از سوي ديگر منابع مفيدي براي تامين املاح و ويتامينها نيز هستند. همچنين مصرف زياد مواد غذايي گوناگون و تنقلات در فاصله افطار تا سحر، موجب سنگيني معده، خواب آشفته و عدم ميل به مصرف سحري ميشود. البته در افرادي که شام و افطار را همزمان مصرف ميکنند، مصرف تنقلات سالم مانند مغزها و همچنين ميوه در پايان شب و با فاصله از زمان خواب توصيه ميشود. همچنين ميتوان مصرف ميوه و مايعات مناسب از نظر کمي و کيفي و مزاجي، با فاصله از زمان افطار و خواب شب را براي افراد سالم توصيه نمود که ضمن کمک به رفع عطش، در بهبود هضم و رفع يبوست نيز مفيدند و منبع مناسبي از املاح و ويتامينها را نيز در اختيار بدن قرار ميدهند. مصرف چه موادي ما را از تشنگي در طول روزهداري در امان ميدارد 1- شروع افطار بهتر است با خرما و آب ولرم يا شير ولرم باشد. 2- به عنوان غذاي ابتداي افطار، مصرف انواع سوپ ها و اسفيدباجات توصيه ميگردد. 3- افرادي که معده گرم و خشک دارند ميتوانند از فرنيهايي که از آرد جو و روغن بادام و شکر تهيه شده است استفاده نمايند. آرد جو مسکن تشنگي است و مصلح آن شکر ميباشد و روغن بادام نيز رطوبت دهنده بدن است. 4- مصرف مرباي آمله نيز در وعده افطار يا سحر در برطرف کردن تشنگي موثر است. 5- حکيم محمد اعظم خان در کتاب اکسير اعظم مينويسد: «کساني که در روزه از تشنگي اذيت يابند، آب باقلا و آب نخود نبايد بخورند. (غذاهايي که در آنها باقلا يا نخود با آب پخته شده باشد نخورند). چرا که هر دو عطش آورند و به جاي آن از مخلوط سرکه و روغن زيتون به عنوان چاشني غذا استفاده کنند و اگر تشنگي شديد باشد شربت جلاب بنوشند تا آب را به قسمتهاي مختلف بدن برساند. 6- از جمله بهترين شربتها براي رفع تشنگي در اين ماه عبارتند از ماءالشعير، شربت ليمو، شربت نارنج يا بالنگ، شربت سکنجبين ساده آب انواع ميوهها از جمله انار، سيب، به و گلابي علاوه بر تقويت معده در رفع تشنگي در اين ماه بسيار کارآمد است. 7- مصرف ميوههايي از جمله خيار، هندوانه، خربزه، انگور، گلابي و زردآلوي تازه يا برگه زردآلو خيسانده در آب و آلبالو در ماه رمضان براي جلوگيري از تشنگي در طول روز مفيد است. البته مصرف ميوهها بايد حداقل 1-1/5 ساعت با زمان غذا خوردن فاصله داشته باشد. 8- بهتر است از سبزيجاتي از جمله کاهو و برگ خرفه ( چه به صورت خام و چه به صورت پخته) در اين ماه در رژيم غذايي استفاده شود. 9- يکي از بهترين ترکيباتي که مصرف آن براي جلوگيري از تشنگي در وعده سحر توصيه ميشود تخم خرفه خيسانده در دوغ است. 10- کساني که مزاج گرم دارند ميتوانند شربتي با اين دستور تهيه و ميل نمايند. 37 گرم سماق را در 400 گرم گلاب شب بخيسانند و صبح صاف کنند و با 400 گرم آب گلابي و 200 گرم شکر به قوام بياورند. از ماية شربت فوق به صورت رقيق شده در فاصله بين افطار و سحر استفاده نمايند. سحري خوردن لازم است يکي از اصول مهم نگاهداشت تندرستي، رعايت عادتها است؛ بايد به عادتهاي خوب احترام گذاشت و عادات بد را نيز «به تدريج» ترک کرد. بيشتر ما عادت به خوردن سه يا دستکم دو وعده غذا در روز داريم. خوردن سحري در جهت رعايت اين عادت، لازم است. برخي افراد در وعده سحري، کماشتها يا بياشتها هستند، به اين افراد توصيه ميکنيم خوب و به وقت و به اندازه بخوابند، حتما نيم تا يک ساعت زودتر بيدار شوند و تدابير وعده افطار را هم رعايت کنند تا در زمان سحر گرسنه باشند. با کانال تلگرامي «با ما باش» همراه شويد