بارداری/ چرا سونوگرافیهای غیر ضروری زیاد شدهاند؟
همشهري آنلاين/ شنيدن صداي قلب جنين براي نخستينبار، احساس واقعي پدر و مادرشدن را در زن و مرد ايجاد ميکند؛ احساسي که سرشار از خوشحالي و در عين حال نگراني است. طيکردن دوران بارداري -بهخصوص در بارداري اول-، هميشه با نگراني بيشتري همراه است. پدر و مادر دائم سؤال دارند و تغييرات برايشان ناآشناست. به همين دليل آنها براي انجام آزمايشهاي مکرر و سونوگرافي به مطب پزشکان ميروند اما براي عدهاي اين سونوگرافيها از ميزان معمول خارج شده و به اصراري بيمارگونه تبديل ميشود. سونوگرافي، فرايندي است که از طريق امواج فوقالعاده سريع صدا، تصاويري از بافتها و ارگانهاي داخلي بدن انسان توليد شده و در نهايت پس از شکلگيري به مانيتور ارسال ميشود تا قابل مشاهده باشد. دکتر صفيه عشوريمقدم، متخصص زنان و نازايي درباره تعداد سونوگرافيهاي ضروري در بارداري گفت: نخستين سونوگرافي به محض اطلاع از بارداري، در حدود هفته هفتم يا هشتم بارداري، براي مشاهده قلب جنين و سن بارداري انجام ميشود. اين سونوگرافي بيشتر براي برطرفکردن نگرانيهايي است که مادر و پزشک از زندهبودن جنين و تعداد قلها دارند. سونوگرافي غربالگري NT حدود ۱۲هفتگي جنين انجام ميشود که به همراه آزمايش خون غربالگري اول را تشکيل ميدهد. در اين سونوگرافي ضخامت لايه شفاف که پشت گردن جنين قرار دارد، اندازه گرفته ميشود. اندازه اين لايه با برخي بيماريها مرتبط است. براساس قوانين اسلامي، درصورتي که جنين داراي ناهنجاري باشد که منافات با حيات دارد و ميتواند آزاردهنده براي خانواده باشد، فقط قبل از دميده شدن روح، يعني قبل از ۱۹ هفته مجاز هستيم اقدامات قانوني کسب مجوز سقط جنين را انجام دهيم. سونوگرافي سلامت جنين که به سونوي آنومالي معروف است بايد در ۱۸ هفته و يک روز انجام شود. کنترل مجدد طول دهانه رحم نيز با اين سونوگرافي براي جلوگيري از سقط و يا زايمان زودرس اندازهگيري ميشود. بعد از اين سونوگرافي عملا نياز به سونوگرافي ديگر وجود ندارد تا حدود 32تا 34هفتگي که براي بررسي رشد جنين صورت ميگيرد. زنان، بهخصوص کساني که براي نخستينبار حاملگي را تجربه ميکنند، نگرانيهاي زيادي دارند. برخي از آنها با کوچکترين تغييري در حالشان راهي مطبهاي پزشکان ميشوند. يکي از پزشکان زنان و نازايي که نميخواست نامش ذکر شود، به همشهري گفت: ما از دست اين زنان گرفتاريم. با ديدن کوچکترين لک و خونريزي از پزشک سونوگرافي مجدد ميخواهند، حتي اگر روز قبل سونوگرافي کرده باشند. چنين درخواستي ناشي از يک ويژگي فرهنگي است که بهنظر ميرسد پزشکان ميتوانند در کاهش و تغيير آن اقداماتي انجام دهند. اين متخصص زنان با قبول نقش پزشکان در تغيير روشها گفت: پزشکان مؤثرند ولي هميشه اصرار پزشکان بر ضرورينبودن سونوگرافيهاي مکرر چارهساز نيست. بارها پيش آمده که به اصرار مادر سونوگرافي انجام نشده يا موکول به نوبتهاي بعدي سونوگرافي چهارگانه شده که جنين به دلايل مختلف از دست رفته است. اما کار به شکايت و مراجعه مکرر به پزشکي قانوني کشيده شده است. خيلي از خانوادهها پزشکان را براي انجام سونوگرافي سهبعدي و چهاربعدي تحت فشار قرار ميدهند. بهترينشان از همان اول ميگويند که اين سونوگرافي را براي عکس آلبوم فرزندشان ميخواهند؛ برخي نيز با اين استدلال که بايد از هر مشکلي مطلع شوند، درخواست اين نوع از سونوگرافي را ميدهند. دکتر عشوري مقدم نيز با اشاره بهوجود اصرار والدين بر سونوگرافي مکرر گفت: برخي اين سونوگرافي را براي نشان دادن به همسر و مادر شوهر و... انجام ميدهند. دلنگرانيهاي پزشکان متخصص از شکايتهاي بيماران و اضطراب ناشي از بارداري در سنين بالا از عواملي است که تعداد دفعات بررسي جنين را افزايش دهيم. سونوگرافي سهبعدي از واجبات نيست در موارد خاص تعداد سونوگرافيها افزايش مييابد اما تشخيص آن بهنظر ميرسد با پزشک است. دکتر عشوري در اينباره گفت: بهطور مثال، اگر براي فردي در ۲۴ تا ۲۸ هفتگي ديابت دوران بارداري تشخيص داده شد، ممکن است براساس شرح حال بيمار، ناچار شويم که در 3ماه آخر تا هفتهاي دوبار سونوگرافي مخصوصي به نام بيوفيزيکال تجويز کنيم. همچنين اگر زن بارداري با کاهش مايع دور جنين مواجه شده باشد، يا بيماري که سابقه حاملگي خارج از رحم، حاملگي موي (اختلال در رشد جفت) داشته باشد، شايد مجبور شويم که سونوها را تکرار کنيم. در اين شرايط پيش از اينکه حاملگي به هفتههاي بيشتر برسد، سونوگرافي انجام ميشود. ممکن است که در سونوگرافيهاي اصلي بهوجود يک ناهنجاري مشکوک شويم که نياز بيشتري به سونوگرافي سه بعدي و چهار بعدي باشد. بهصورت معمول سونوگرافي سهبعدي جزو واجبات کنترل بارداري نيست. با کانال تلگرامي «آخرين خبر» همراه شويد