دکتر سلام/ چرا چشم ها قرمز می شوند؟
ستاره/ همه ما قرمزي و خونريزي از چشمهايمان را گاهبهگاه تجربه ميکنيم. قرمزي چشم به علت متورم و پرخون شدن رگهاي خوني در صلبيه، سطح سفيد بيروني چشم ايجاد ميشود. عارضهي قرمزي چشم ميتواند در يک يا هر دو چشمان ما رخ دهد؛ اين عارضه ممکن است با درد در ناحيه چشم، خارش، ترشحات چشم، چشمهاي متورم يا اختلالات بينايي نظير تاري چشم، همراه باشد. در موارد ديگر قرمزي چشمها ممکن است هيچ سوزش يا دردي نداشته باشد. ممکن است خونريزي چشمها در طول زمان افزايش پيدا کند يا به طور ناگهاني ظاهر شوند؛ به خصوص در پاسخ به آلرژي و آسيب چشم. اگر فکر ميکنيد که قرمزي چشمهاي شما ميتواند يک پيشامد اورژانسي باشد، بايد با چشم پزشک ملاقات کنيد. قرمزي چشم چيست؟ "چشم قرمز" يک اصطلاح عمومي است که براي توصيف قرمز شدن چشم در اثر تحريک آن و ايجاد خونريزي استفاده ميشود و ميتواند به موارد زير نيز اشاره داشته باشد: خونريزي زيرپوستي يا خونريزي شکسته شدن رگهاي خوني در ناحيه اسکلرا گل مژه يا يک برجستگي قرمز روي پلک لنزهاي خاصي که براي تغيير چهره و نمايش يک فرد "ديوانه" استفاده ميشوند ميتوانند با قرمزي چشم همراه باشند قرمزي چشم به لحاظ شدت ميتواند از قرمز روشن تا قرمزي کامل که ممکن است صلبيه چشم را بطور کامل بپوشاند و همچنين چند عروق بزرگ خوني که مانند خطوط قرمز و صورتي پيچ در پيچ در سراسر "سفيدي" چشم به نظر ميرسد، متفاوت ميباشد. چشمهاي قرمز معمولاً در اثر آلرژي، خستگي چشم، استفاده بيش از حد از لنز يا عفونتهاي معمول چشم مانند چشم صورتي (التهاب ملتحمه) ايجاد ميشوند. با اين حال قرمزي چشم گاهي اوقات ميتواند نشان دهندهي نوعي بيماري يا بيماريهاي جديتري از چشم مانند يووييت يا گلوکوم باشد. اگر پس از گذشت مدتي قرمزي چشم شما همچنان ادامه دار بود يا بدتر شد، براي تشخيص و درمان مناسب با چشم پزشک خود در تماس باشيد. علت قرمزي چشم چيست؟ ورم ملتحمه: ورم ملتحمه که با عنوان "چشم صورتي" نيز شناخته ميشود، يکي از شايعترين و مسريترين انواع عفونت چشم (به ويژه در دانشآموزان مدرسهاي) است. اين عفونت زماني بروز ميکند که ملتحمه (غشايي نازک، که به طور معمول شفاف است و صلبيه و خطوط پلکها را پوشش ميدهد) آلوده شود. هنگامي که ملتحمه آلوده شود، رگهاي خوني درون آن تحريک شده و متورم ميشوند که به چشم ظاهر قرمز يا صورتي ميدهد. در واقع چشم قرمز مايل به صورتي نشانهاي کاملاً بارز از ورم ملتحمه است. انواع مختلفي از ملتحمه وجود دارد و به همين دليل راههاي مختلفي نيز براي درمان چشم صورتي وجود خواهد داشت. بنابراين لازم است که براي تشخيص درست و مطمئن به چشم پزشک خود مراجعه کنيد. خشکي چشم: سندرم خشکي چشم زماني اتفاق ميافتد که توليد، کميت يا کيفيت اشک غدههاي اشکي چشم شما به درستي انجام نگيرد. سندرم خشکي چشم مزمن ميتواند باعث ايجاد التهاب و قرمزي چشم در سطح صلبيه چشم شده و چشم شما قرمز به نظر برسد. اگرچه سندرم خشکي چشم ممکن است درمان نشود، اما ميتوان آن را کنترل کرد. درمان سندرم چشمهاي خشک شامل استفاده از روان کنندههاي اشک يا همان "اشک مصنوعي"، قطرههاي مجاز چشمي و شاخههاي punctal است. از چشم پزشک خود درخواست کنيد تا بهترين گزينهي درماني را براي شما تجويز کند. آلرژي: غالبا قرمزي چشمها تحت عنوان "آلرژي چشمي" شناخته ميشوند. اين نامگذاري به اين دليل است که قرمزي چشم يک شاخص رايج براي واکنشهاي آلرژيک در چشم در نظر گرفته ميشود. هنگامي که سيستم ايمني بدن شما به يک ماده خارجي مانند گردههاي گل، کرک و پشم حيوانات، گرد و غبار يا برخي مواد شيميايي موجود در لوازم آرايش و تماس با لنز واکنش حساسيتي نشان دهد، بدن هيستامين را به عنوان بخشي از پاسخ التهابي براي مبارزه با آلرژنهاي ترشح شده، منتشر ميکند. در نتيجه هيستامين باعث ايجاد عروق خوني ملتهب در چشمان شما ميشود و چشمهايتان قرمز و شايد کبود رنگ بنظر برسند. اجتناب از آلودگيهاي شناخته شده که به آن حساس هستيد يا مصرف داروهايي که پزشک شما توصيه ميکند مانند قطرههاي چشم آنتي هيستامين ميتواند به درمان حساسيت و آلرژي چشم، خصوصاً در فصلهاي آلرژي زا مثل بهار و پاييز کمک کند. لنزهاي تماسي: استفاده بيش از حد يا عدم مراقبت از لنزهاي تماسي يکي ديگر از علل قرمزي چشم ها ميباشد که ميتواند باعث ايجاد آلودگي و رسوب ميکروب در سطح لنز و انتقال آن به چشم شما شود. بروز قرمزي در چشم بر اثر استفاده از لنز ممکن است نشانه عفونت جدي چشم مانند کراتيت يا عفونتهاي قارچي چشم باشد. اگر چشم شما هنگام استفاده از لنزهاي تماسي قرمز شود، بلافاصله آنها را از چشمهايتان بيرون بياوريد و به چشم پزشک خود مراجعه کنيد. استفاده از لنزهاي تماسي همچنين ميتوانند سندرم چشم خشک را وخيمتر کنند. زيرا استفاده از اين لنزها باعث کاهش ميزان اکسيژن رساني به قرنيه ميشوند و ميتوانند جريان عادي و طبيعي تبادل اکسيژن را به ويژه با تماسهاي نامناسب بسيار محدود کنند. شما ميتوانيد خطر ابتلا به قرمزي چشم ناشي از تماس با لنز را با تميز نگه داشتن لنز خود و ضد عفوني کردن آن و جايگزين کردن آنها با لنزهاي جديد با توجه به نظر چشم پزشک خود به حداقل برسانيد. همچنين ممکن است پزشک شما به شما توصيه کند که لنزهاي يکبار مصرف يا انواع ديگري از لنزهاي تماسي مانند لنزهاي قابل نفوذ (GP) را امتحان کنيد. سندرم بينايي کامپيوتر: قرمزي، سوزش و خستگي در چشمها، با تمرکز و نگاه کردن طولاني مدت روي يک صفحه نمايش کامپيوتر ميتواند موجب سندرم بينايي کامپيوتر شود. يکي از دلايل وقوع اين مشکل هنگام کار با کامپيوتر، اين است که سطح چشم شما خشک ميشود. زيرا به هنگام کار با کامپيوتر کمتر پلک ميزنيد. توصيههايي براي کاهش فشار کامپيوتر بر چشمان شما وجود دارد؛ مواردي نظير: تغيير محل نگاه خود در زمان کار با کامپيوتر، ايجاد وقفه و استراحت دادن کوتاه مدت به چشم حين کار، پوشيدن عينک طراحي شده مخصوص رايانه و شست و شوي چشمها. استفاده از قطره ميتواند به حفظ رطوبت و سلامت چشم شما بدون قرمز شدن حين کار کمک کند. آسيب چشمي: خونريزي يا آسيب ديدگي چشم (از جمله آسيب ديديگي به هنگام جراحي زيبايي پلک) ميتواند باعث ايجاد قرمزي چشم به علت خونريزي ناشي از اين عوامل و يا آسيب و خونريزي ملتهمه باشد. به عنوان پاسخ التهابي به آسيبهاي بوجود آمده، رگهاي خوني چشم شما گسترش مييابد تا جريان خون بيشتري به محل صدمه براي بهبود سريعتر برساند. اين انبساط (و گاهي شکستن) عروق خوني در چشم باعث ايجاد قرمزي ميشود. آسيبهاي چشم ميتواند از خراشهاي کوچک چشم (سايشهاي قرنيه) تا زخمهاي عميق و سوختگيهاي شيميايي متفاوت باشند. صرف نظر از منشأ و علت ايجاد قرمزي، هميشه آسيب وارد شده به چشم به عنوان يک وضعيت اورژانسي در نظر گرفته ميشود و بلافاصله بايد به چشم پزشک مراجعه کنيد. ساير دلايل قرمزي چشم زخم قرنيه: عفونت قرنيه، به ويژه زخم قرنيه، به طور بالقوه براي بينايي خطرناک است و بايد به عنوان يک بيماري اورژانسي درمان شود. علائم زخم قرنيه علاوه بر قرمزي چشم شامل درد چشم، کاهش ديد و ترشحات چشم ميشود. زخم قرنيه به طور معمول توسط يک عفونت چشم درمان نشده و يا آسيب به چشم ايجاد ميشود. تبخال چشم: تبخال چشم که با عنوان هرپس چشمي نيز شناخته ميشود، نوعي عفونت ويروسي عودکننده ناشي از ويروس هرپس سيمپلکس نوع ۱ است. علائم و نشانههاي تبخال چشمي شامل قرمزي چشم، چشمهاي متورم، درد چشم، ترشحات، آبريزش و حساسيت به نور است. هرپس چشم ممکن است باعث بروز قرمزي قرنيه چشم شود و در برخي موارد ممکن است نياز به پيوند قرنيه براي بازگرداندن بينايي داشته باشد. يووئيت چشم: التهاب لايه مياني چشم (uvea) به طور معمول با چشمهاي قرمز، حساسيت به نور و اختلالات بينايي نظير حالت مگس پران و تاري ديد همراه ميباشد. يووئيت داراي بسياري از علل شناخته شده است. شايعترين علت بروز اين بيماري، عفونتهاي بوجود آمده در چشم، آسيبهاي ايجاد شده در چشم و يا آسيبهاي سيستم ايمني بدن ميباشد. اما در بسياري از موارد نيز علت اصلي ابتلاء ناشناخته است. اگر يوئيت به سرعت و به اندازه کافي درمان نشود، ميتواند به جدا شدن شبکيه چشم، آب مرواريد و فشار بالاي چشم منجر شود که همهي اين موارد ميتوانند منجر به از دست دادن دائمي بينايي شوند. گلوکوم يا آب سياه: در اغلب موارد، گلوکوم تدريجي و بدون علامت بوده و هنگامي که بيماري کاملاً پيشرفته است، تشخيص داده ميشود.گاهي اوقات نيز با شروع ناگهاني درد و قرمزي چشم، همراه با ديدن هاله روشن در اطراف لامپ، از دست دادن بينايي و حالت تهوع، گلوکوم حاد با زاويه بسته تشخيص داده ميشود. (گلوکوم با زاويه باز نيز وجود دارد، که نوع ديگر آب سياه است و از نظر سرعت پيشرفت بيماري کندتر از نوع بسته بوده و طي چند سال سبب از بين رفتن ديد چشم ميشود) گلوکوم حاد با زاويه بسته يک وضعيت تهديد کننده بينايي است که ضرورت توجه فوري پزشکي را ميطلبد. اسپايک فشار داخل چشم (افزايش فشار داخلي در چشم) و گلوکوم حاد با زاويه بسته ميتوانند باعث از دست دادن دائمي بينايي در عرض چند ساعت شوند. قطره سفيد کننده چشم: گاهي اوقات استفاده از قطره سفيد کننده چشم خود باعث بروز قرمزي در چشمان شما ميشود. اين قطرهها خود حاوي مواد شيميايي هستند و عروق خوني روي سطح چشم را ميکاهند تا قرمزي را کاهش دهند. به شکل عجيب و غريبي، قطره سفيد کننده چشم ميتواند در بلند مدت آسيب بيشتري نسبت به آسيب قرمزي چشم ايجاد کند. بسياري از افرادي که به طور مرتب از قطرههاي ضد قرمزي چشم که براي رفع "قرمز شدن" ساخته ميشوند استفاده ميکنند، در طول زمان نوعي مقاومت در برابر اثرات سفيد کننده را در چشمان خود ايجاد ميکنند و در نتيجه اين افراد به استفاده بيشتري از اين قطرهها براي رسيدن به نتايج مشابه نياز دارند. همچنين استفاده مزمن از قطرههاي سفيد کننده چشم ميتواند باعث افزايش قرمزي بيشتر و ايجاد يک بيماري به نام پرخوني ارتجاعي (به شدت برگشت پذير) شود. سرماخوردگي و آنفولانزا: چشمهاي قرمز و پف کرده همراه با آبريزش بيني نشانههاي سرماخوردگي يا آنفولانزا هستند. چشمهاي قرمز در اين حالت معمولاً با عفونت سينوس يا سينوسهاي بسته شده ايجاد ميشود، به ويژه هنگامي که با عطسه و سرفه همراه است. بارداري: تغييرات هورموني در دوران بارداري ميتواند چشمها را در بسياري از موارد تحت تأثير قرار دهد. چشم شما ممکن است در دوران بارداري خونريزي کرده يا قرمز شود. همچنين خشک شدن، حساسيت به نور و احساس خارش در چشم از ديگر عوارضي است که ممکن است در بارداري به آن دچار شويد. علاوه بر اين بارداري ميتواند باعث تغيير شکل قرنيه شده و ممکن است خانم باردار عدم تحمل لنزهاي تماسي را تجربه کند يا حتي دچار تاري ديد شود. اين مشکلات، از جمله قرمزي چشم، معمولاً موقت هستند و به طور کامل در عرض چند هفته يا چند ماه بعد از زايمان برطرف شوند. سيگار کشيدن: خطرات سيگار کشيدن به قلب و ريهها و ساير بيماريهاي مرتبط با سيگار کشيدن به خوبي شناخته شده است، اما آيا ميدانستيد که سيگار هم به چشمان شما آسيب وارد ميکند؟ علاوه بر افزايش قابل ملاحظه خطر تخريب ماکولا (قدرت بينايي) (AMD) مرتبط با سن، آب مرواريد و يوويت، استعمال دخانيات سبب توليد نوعي سم در بدن ميشود که نتيجه آن احساس سوزش در چشم ميباشد. مصرف ماري جوانا نيز باعث ايجاد چشمهاي قرمز و خونريزي در آن ميشود. THC ترکيب اصلي تشکيل دهنده روانگردان در ماري جوانا است که باعث اتساع قابل توجهي از رگهاي خوني در چشم و بوجود آمدن قرمزي چشم ميشود. اين حالت ميتواند چند ساعت يا حتي بيشتر طول بکشد. محيط زيست و خطرات محل کار: هواي بسيار خشک، گرد و غبار، سيگار کشيدن و آفتاب بيش از حد تند، ميتواند باعث تحريک عروق چشم و ايجاد قرمزي چشم شود. خش قرنيه ناشي از ذرات معلق در باد مانند شن و ماسه و خورده چوب يا براده فلز و يا پليسه هاي جوشکاري و شيشه ميتوانند آسيبي جدي به چشم وارد کنند. هنگامي که شما در معرض خطر ابتلا به عوارض خارجي چشم قرار گرفتهايد، حتماً از عينکهاي محافظ مانند عينک ايمني استفاده کنيد، از جمله در محل کار، ورزش يا انجام کارهاي خانهاي مانند چيدن چمن نيز استفاده از عينک محافظ چشم امري ضروري به نظر ميرسد. کمبود خواب: ظاهر چشمان شما وقتي که خسته ميشويد، شبيه چشمهاي يک مرده است!!! چشمهاي پف کرده و حلقههاي تيره نشانه خواب ناکافي شماست و به ياد داشته باشيد: ماليدن چشمهاي خواب آلود فقط قرمزي چشم را تشديد ميکند! شنا کردن: کلر و ساير مواد ضدعفوني کننده و ضد باکتري و همچنين باکتريهايي که به طور طبيعي در هر نوع آبي يافت ميشوند (از جمله اقيانوسها، درياچهها و رودخانهها) ميتوانند باعث آسيب به چشمهاي شناگران شوند. اگر مستعد ابتلا به قرمزي چشم هستيد، بايد قبل از شنا عينک ايمني و مناسبي را انتخاب کرده و استفاده کنيد تا از تحريک و خونريزي چشمانتان بعد از شنا جلوگيري کند. همچنين با لنزهاي تماسي هيچ وقت شنا نکنيد؛ اين کارممکن است خطر ابتلا به عفونت چشم مانند کراتيت آکانتامبا را افزايش دهد. راه هاي درمان قرمزي چشم راه هاي درمان قرمزي چشم بسته به علت بوجود آورندهي آن متفاوت ميباشد. در هر زمان و به هر علتي که قرمزي چشمهاي تحريک شده رخ ميدهد بلافاصله با چشم پزشک تماس بگيريد تا تشخيص و راه درمان مناسب در اختيار شما قرار بگيرد. اگر از لنزهاي تماسي استفاده ميکنيد و چشمهاي شما دچار خونريزي يا سوزش شدند، لنزها را از چشمانتان برداريد. راه هاي درمان قرمزي چشم ميتواند شامل درمانهايي نظير مصرف آنتي بيوتيکها براي آنفولانزا، عمل جراحي، استفاده از قطره، استراحت کردن يا گذاشتن کمپرس خنک روي چشمها باشد. به ياد داشته باشيد اگر قرمز شدن چشمان شما با درد چشم، حساسيت به نور، تورم يا تاري ديد همراه شد، فورا چشم پزشک خود را براي درمان فوري آگاه کنيد و براي معالجه سريعاً اقدام نماييد.