جرمگیری برای دندان مفید است یا مضر؟
بهداشت نيوز/ حتي اگر شما بهترين بهداشت دهان را داشته باشيد، باکتريهايي در دهان هستند که همراه با پروتيينها و باقيمانده ها ومحصولات جانبي مواد غذايي، لايه نازکي با عنوان پلاک دنداني را بر روي دندانها تشکيل مي دهند. اين پلاکها، اطراف پرکردگيهاي دنداني ودر امتداد لثه نواحي که دسترسي جهت تميز کردن آنها پايين است تشکيل مي شود. تشکيل پلاک دنداني خبر خوبي براي دندانها نيست. چرا که باکتريهاي موجود در پلاک دندان با ترشح اسيد،ميناي دندان را تحت تاثير قرار داده و منجر به پوسيدگي مي شود. از طرفي اگر اين پلاکها برداشته نشوند، کم کم آهکي شده و جرم تشکيل مي شود. تشکيل جرم دندان چنان خزنده و به مرور زمان پيش مي رود که فرد تصور مي کند که اين جرم بخشي از دندان اوست. اين تصور که جرم گيري ميناي دندان را از بين مي برد ناشي از همين تفکر است که فرد جرم را بخشي از دندان خود در نظر گرفته است.رخلاف پلاک، که يک لايه پنهان از باکتري است، جرم دندان از مواد معدني تشکيل شده که امکان مشاهده آن به سادگي در دهان وجود دارد. رايجترين نشانه رسوب دندان وجود يک رنگ زرد يا قهوهاي بر روي دندان يا لثه است. تنها راه براي اطمينان از وجود رسوب و جرم دندان و حذف آن مراجعه به دندانپزشک است. در واقع سه روش اصلي براي جرمگيري دندان وجود دارد : ۱. روش دستي جرم گيري دندان، که روشي است قديمي و بسيار دردناک و زمان بر ۲. روش استفاده از دستگاههاي جرم گيري دندان( اولتراسونيک و يا پيزوالکتريک)، که روش شايع در مطبها و کلينيکهاي دندانپزشکي است. ۳. روش جراحي، که در موارد جرمهاي گسترده مورد استفاده قرار مي گيرد. توصيه مهم اينکه عمل کردن به روشهاي خانگي مثل استفاده از خمير دندانهاي سيگاريها و يا پودرهاي جرمگيري و .... عملا مضر وفاقد ارزش درماني جرم گيري است. اين مواد به علت بالا بودن درصد ساينده ها، ميناي دندان را برداشته و دندانها را براق مي کنند ولي بر جرم تشکيل شده روي دندانها تاثيري ندارند. مي توان به نحوي جرم گيري دندان و يا جرم گيري لثه را به گرفتن جرم کتري و يا جرم سماور تشبيه کرد. چرا که همانطور که براي برداشتن جرم سماور و کتري بايد از روشهاي مکانيکي استفاده کرد، براي بر داشتن جرم دندان نيز فقط روشهاي مکانيکي موثر است. مراحل جرمگيري دندان در ادامه مراحل و چگونگي انجام جرم گيري دندان را شرح خواهيم داد. مرحله اول: جرم گيري و کورتاژ لثه دو روش اصلي براي جرم گيري دندان وجود دارد، البته بعضي از دندانپزشکان از هر دو روش استفاده مي کنند. در ادامه اين دو روش شرح داده مي شود. - جرمگيري با ابزارهاي دستي: دندانپزشک شما در اين حالت از يک جرمگير دندان استفاده ميکند و به صورت دستي پلاکهاي موجود روي دندان را از بين ميبرد. ار آنجا که دندانپزشک توانايي مشاهده پلاکها را ندارد، مجبور است از حس لامسه خود براي شناسايي نواحي ايجاد پلاک و رسوب بر روي دندانها استفاده کند. - جدمگيري با ابزارهاي اولتراسونيک: ابزار جرمگيري دندان اولتراسونيک پلاکها را از روي دندان شما با لرزش يک سر فلزي، پاک ميکند، در اين روش از اسپري کردن آب براي شستن پلاکها از روي دندان و سرد نگهداشتن سر دستگاه استفاده ميشود. - کورتاژ لثه: زماني که با حذف جرم و پلاک دندان ها، همچنان عوامل ايجاد عفونت در بافت اپيتليوم (بافت پوششي) لثهاي اطراف دندان باقي بماند، با انجام کورتاژ لثه اي ميتوان درمان را انجام داد. ليزر با حذف بافت اپيتليوم عفوني و حفظ بافت همبند سالم در لايههاي زيرين، موجب ميشود که بافت لثهاي سالمي ساخته شود. در جرم گيري و جرم گيري عميق دندانها معمولا در دو تا چهار جلسه انجام ميگيرد. دندان پزشک براي اين که احساس درد نکنيد، لثهها را با استفاده از بي حسي موضعي بي حس ميکند. در هر جلسه يک چهارم دهان و به مدت ۴۵ دقيقه تحت درمان قرار مي گيرد. در صورتي که بيماري لثه پيشرفته نباشد، جرم گيري در يک جلسه به طور کامل انجام ميگيرد. مرحله دوم: بروساژ دندان احتمالا شما هم واژه بروساژ دندان را همراه با جرمگيري ديده يا شنيدهايد. دندانپزشکان با آغشته کردن دندانها به خمير مخصوص و استفاده از وسيله اي چرخشي که يک برس به سر آن بسته شده است، اقدام به بروساژ سطوح دنداني ميکنند، اين کار معمولا بعد از جرمگيري دندان و براي به وجود آوردن سطح صيقلي روي دندان و همچنين حذف رنگها و لکههايي که چسبندگي زيادي ندارند، استفاده ميشود. مرحله سوم: صيقلي کردن دندان باAirFlow صيقلي کردن دندان با Airflow روشي ايده ال براي از بين بردن لک و تغيير رنگ ناشي از کشيدن سيگار و قليون، مصرف چاي و قهوه است، زيرا علاوه بر سفيد شدن دندانها، به طور کامل پلاک دندانها را از بين ميبرد. از اين روش براي پاکسازي و باز کردن فيشرها قبل از شيار بندي استفاده ميشود. اين روش جرمگيري دندان با صيقل دادن دندان بدون تماس مستقيم، فشار و گرما باعث بهبود وضعيت دندانهاي بيمار ميشود و نسبت به ديگر روشهاي درماني پريودنتال برتري دارد. در اين روش، يک اسپري هوا و سديم بي کربنات و جت آب براي برطرف کردن پلاک و لکه ها مورد استفاده قرار ميگيرند. در اين روش بيمار دردي را حس نخواهد کرد. هزينه جرمگيري دندان در مقايسه با هزينه ارتودنسي با اين روش مقرون به صرفه است، همچنين اين روش ايمن و بدون عوارض مي باشد. اين روش همچنين براي آماده نمودن سطح دندان براي استفاده از وسايل پروتزي و ارتودنسي و پاکسازي سطح دندان پيش از درمان با فلوئوريد مفيد است. پلاک دندان آغازگر يک بيماري پريودنتال است. رسوبها و تغيير رنگ دندان باعث مي شوند تا سلامت دندان به خطر بيفتند. روش جرمگيري دندان به روش AIRFLOW سطوح دندانها را بهتر از هميشه تميز کرده و صيقل ميدهد. پس از انجام اين کار، از صاف شدن دندانها و ظاهر روشن و شفاف آنها شگفت زده ميشويد. درمان با ليزر جرم گيري دندان و جرم گيري عميق ليزري دندان هم به منظور پيشگيري و هم به عنوان يک روش درماني مورد استفاده قرار ميگيرد. اين روشها به عنوان يک اقدام پيشگيرانه استفاده ميشود. پس از روشهاي پاکسازي عميق، پاکتهاي لثه و سطوح ريشه با يک ليزر آبي درمان ميشوند تا اتصال مجدد بافتهاي لثه را بهبود ببخشد. اين کار باعث تسکين التهاب و بهبودي سريع بافتهاي لثه مي شود و باعث اتصال دوباره ي بافتهاي لثه به دندان ميشود. در طول جلسه بعدي، دندان پزشک مجددا لثهها را معاينه ميکند تا ميزان بهبودي پاکتهاي لثه را بررسي کند. در صورتي که عمق پاکتهاي لثه هنوز بيش از ۳ ميلي متر باشند، روشهاي درماني قويتر تجويز ميشود. علت حساسيت دندانها بعد از جرم گيري چيست ؟ بدون ترديد علت آن آسيب ديدن دندانتان نيست. بلکه اگر جرم دندان شما سنگين بوده باشد، برداشتن اين جرم منجر به بيرون زدن ( اکسپوز شدن) ريشه دندان شما به محيط دهان مي شود که اين امر باعث مي شود دندانها تا مدتي به سرما و گرما حساس شوند. اگر هنوز تخريب استخواني صورت نگرفته باشد ،که به مرور لثه ها به جاي خود بازگشته و حساسيت دندان برطرف مي شود ، اما اگر تخريب شديد بوده باشد، زمان بيشتري طول مي کشد تا دندان از خود دفاع کرده و حساسيت آن کم شود. اين احساس حساسيت دندان بعد از جرم گيري در افرادي که دندانهاي حساس دارند بيشتر است. راه حل مقطعي آن نيز استفاده از خمير دندانها و دهانشويه هاي ضد حساسيت است. مراقبت هاي بعد از جرم گيري دندان از جمله مراقبت هاي بعد از جرم گيري دندان و بروساژ مي توان به موارد زير اشاره کرد: ۱. براي تسکين هر گونه التهاب يا ناراحتي، داروهاي مسکن غير آسپرين مثل ايبوپروفن يا استامينوفن را بايد مصرف کنيد. ۲. در روز جرمگيري دندان غذاهاي نرمي بخوريد. تا زماني که بتوانيد با ناحيه درمان شده خود به صورت نرمال عمل جويدن را انجام دهيد، با سمت ديگر دندان غذا بجويد. ۳. پس از جرمگيري دندان محلول آب نمک گرم را روزي سه بار در يک قاشق چاي خوري در داخل دهان خود بريزيد و دهان خود را شست و شو دهيد. ۴. محلول (تونيک) لثه و دندان نيز توصيه مي شود. هر بار پنج قطره از آن را براي شست و شوي نرم لثه به مدت سي ثانيه در دهان بريزيد. روزي يک يا دو بار پس از مسواک زدن يا بر طبق دستورالعمل پزشک آن را مورد استفاده قرار دهيد. محلول را با آب ترکيب نکنيد و با آب خيس نکنيد. تا ۳۰ دقيقه پس از مصرف آن، چيزي نخوريد و نياشاميد. ۵. بار اول پس از جرم گيري دندان، دندان هاي خود ناحيه درمان شده را به آرامي مسواک بزنيد. سپس روز بعد به آرامي دندان ها در ناحيه درمان شده نخ دندان بکشيد و تا آخر هفته شدت مسواک زدن و نخ دندان کشيدن را به حد نرمال برسانيد. ۶. تا چند روز پس از جرمگيري دندان، لثه هاي شما صورتي رنگ تر مي شود، ورم کمتري خواهند داشت و در حين نخ دندان کشيدن کمتر خونريزي مي کند. اين ها نشانه هاي درمان و بهبود سلامتي قسمت هاي دور دندان است. در صورتي داشتن هر گونه سوال يا مشکل، با مطب دندانپزشک تماس بگيريد. مزاياي و فوايد جرمگيري دندان يکي از دلايل از دست دادن دندان، بيماري لثه مي باشد، علاوه بر اين بيماري لثه مي تواند دردناک نيز باشد. يکي از روش هاي درماني اين مشکل که نياز به عمل جراحي ندارد، جرم گيري دندان مي باشد. از ديگر مزاياي اين روش مي توان اشاره به موارد زير داشت: * کاهش خونريزي از لثه ها * جلوگيري از پخش شدن عفونت لثه در بدن * سفيد کردن دندان * از بين بردن بودي بد دهان (اگر علت آن ناشي از بيماري لثه باشد) عوارض و مضرات جرمگيري دندان با وجودي که روشهاي درماني جرم گيري دندان و تميز کردن عميق ريشههاي دندان پر خطر نيستند، اما خطر ايجاد عفونت در لثهها همواره وجود دارد. براي جلوگيري از اين مشکل پس از جرمگيري دندان، ممکن است دندان پزشک از فيبرهاي آنتي بيوتيک بر روي لثه براي مدت يک هفته پس از درمان استفاده کند. اگر شما با خطر بالاي عفونت مواجه هستيد، ممکن است به شما توصيه شود قبل و بعد از انجام جرم گيري از داروهاي آنتي بيوتيک استفاده کنيد تا به اين ترتيب از ورود باکتريها به جريان خون پيشگيري شود. روشهاي پيشگيري مسواک زدن صحيح به ويژه با استفاده از خميردندان مخصوص جرم دندان و استفاده از نخ دندان از اقدامهاي اصلي براي کاهش تشکيل جرم و رسوب دندان است. هنگامي که جرم دندان تشکيل شد، فقط دندانپزشک يا متخصص دهان مي تواند آن را از دهان حذف کند. فرآيند حذف جرم در اصطلاح جرمگيري ناميده مي شود. روشهاي پيشگيري شامل: • مسواک زدن مسواک زدن منظم با استفاده از تکنيک مناسب. يک مسواک سريع در ۳۰ ثانيه هر صبح و هر شب نمي تواند براي حذف پلاک دندان و جلوگيري از تشکيل جرم کافي باشد. براي اين کار از يک مسواک با موهاي نرم استفاده کنيد که به اندازه کافي براي رسيدن به تمام نقاط موجود در دهان شما کوچک باشد. مطمئن شويد که سطح پشتي دندانها و نيز دندانهاي آسيب در انتهاي دهان مسواک زده شوند. مطالعات انجام شده نشان ميدهند مسواکهاي الکترونيک يا برقي ميتوانند در حذف پلاک از دهان موثرتر از مسواکهاي دستي باشند. بدون توجه به نوع مسواک مورد استفاده شما، مطمئن شويد مسواک استفاده شده مورد تاييد يک دندانپزشک باشد، زيرا استفاده از اين روش نيازمند کنترل کيفيت و بررسيهاي لازم در ارتباط با ايمني است. • خميردندان از خميردندانهاي مخصوص کنترل جرم محتوي فلورايد استفاده کنيد. خميردندانهاي حاوي پيروفسفات مي توانند از سفت شدن پلاکها و تبديل آنها به جرم جلوگيري کنند. علاوه بر اين، فلورايد مي تواند به ترميم آسيبهاي وارد شده به ميناي دندان که هماکنون در دهان شما ممکن است وجود داشته باشد، کمک کند. برخي فرمولها نيز داراي ماده تريکلوسان است که اين ماده يک آنتيبيوتيک است که ميتواند با باکتريهاي موجود در پلاک مبارزه کند. • نخ دندان بدون توجه به ميزان تلاش شما براي مسواک کردن دندانها، فقط استفاده از نخ دندان به صورت روزانه ميتواند منجر به حذف پلاک موجود بين دندانها و نيز جلوگيري از پيدايش جرم و رسوب در اين نقاط داراي سطح دسترسي دشوار شود. مراقب تغذيه خود باشيد. باکتريهاي موجود در دهان شما با افزايش استفاده از شکر و غذاهاي حاوي نشاسته بطور چشمگير افزايش پيدا مي کنند. خوردن اين غذاها منجر به آزادسازي اسيد مي شود که در عمل مي تواند به دندانهاي شما آسيب رساند. توجه به اين موضوع سعي کنيد از غذاهاي سالم استفاده کنيد و مقدار استفاده از غذاهاي حاوي شکر در تغذيه روزانه خود را کاهش دهيد. همچنين بدانيد که هر زمان شما غذا مي خوريد، همزمان براي باکتريهاي موجود در دهان خود غذا تامين مي کنيد. آشاميدن مقدار زياد آب در طول مدت صرف غذا و پس از آن ميتواند به حداقل شدن پلاکهاي ايجاد شده در دهان شما کمک کند. • سيگار نکشيد مطالعات نشان مي دهد افراد سيگاري يا افرادي که از ساير انواع تنباکو استفاده مي کنند به احتمال بيشتر با جرم و رسوب بر روي دندانها و لثه خود مواجه خواهند شد. هنگامي که جرم و رسوب در دهان ايجاد شود، بايد بدانيم که فقط يک دندانپزشک حرفهاي توانايي حذف آن را از دهان شما خواهد داشت. مطمئن شويد که بطور منظم دندانپزشک يا متخصص دهان خود را ملاقات مي کنيد تا به اين ترتيب بتوانيد هر گونه جرم ايجاد شده در دهان خود را حذف کنيد و از ايجاد جرم بيشتر جلوگيري نماييد. قيمت و هزينه قيمت و هزينه جرم گيري دندان بستگي به عوامل متعددي دارد، از جمله اين عوامل ميتوان اشاره کرد به روش مورد استفاده در درمان، تعداد جلسات مورد نيازي، مراقبتهاي لازم پس از درمان و سطح تخصص دندانپزشک