مهم‌ترین علل ناباروری در زوج‌های جوان؛ سمی خطرناک که عقیم‌تان می‌کند
باشگاه خبرنگاران
بروزرسانی
باشگاه خبرنگاران/ به زوجي نابارور گفته مي‌شود کـه پس از يکسال مقاربت بدون استفاده از هـرگونـه وسـيله جلوگيري از بارداري، نتوانند صاحب فرزند شوند.
با توجه به سهم مـساوي مردان و زنان در ايجـاد ناباروري، مراجعه زوجين به پزشک براي تشخيص و پيگيري علـت ناباروري ضرورت دارد؛ حضور مرد و انجام تست آناليز در زمان تعيين شـده مهم است زيرا مي‌تواند در همان ابتداي بررسـي روش درمـاني را تغيير دهد.
اگر سعي داريد شانس بارور شدن خود را افزايش دهيد، لازم است از هر عاملي که مي‌تواند تاثير منقي بر قابليت باروري شما داشته باشد، پرهيز کنيد.
علل ناباروري
محمدهادي انصاري کارشناسي ارشد اپيدميولوژي، اظهار کرد: اختلال در ساخت، توليد و انتقال اسپرم، سبب ناباروري مردانه مي‌شود؛ اختلال در ساخت اسپرم يا کاهش کيفيت آن از عوامل موثر در ناباروري مردانه است، که به علت اختلال ترشح هورمون‌هاي مردانه، واريکوسل (واريسي شدن وريد‌هاي کيسه بيضه)، عوامل فيزيکي بويژه افزايش حرارت موضعي بيضه‌ها در اثـر مشاغلي مانند رانندگي، نانوايي و ريختـه‌گـري‌هـا، سـونا و جکوزي داغ رخ مي‌دهد.
وي ادامه داد: عوامل شيميايي ماننـد کار بـا رنگ‌هـا، گازهـاي بيهوشـي، حشره‌کش‌ها، آفت‌کش‌ها، همچنين آلاينده‌هاي محيطي مانند افزايش ميزان سرب در هوا که باعث ضعف و کندي حرکت اسپرم و در نتيجه ناباروري مي‌شود؛ اختلال در انتقال اسپرم از ديگر عوامل موثر در ناباروري مردان است.
اين کارشناسي ارشد اپيدميولوژي بيان کرد: انسداد در لوله‌هاي مني بر مجاري اپيديديم که وظيفه نگهـداري و تکامل اسپرم‌ها را به عهده دارند، موجب نقصان اسپرم در مايع مني خواهد شد، مثال‌هاي اين موارد عبارتند از وازکتومي، انـسداد در نتيجه عفونت‌هاي مقاربتي، ضربه.
انصاري گفت: ساير علل ناباروري شامل مواد شيميايي، مواد آرايشي نامرغوب حاوي فلزات سنگين و مـواد اکسيدان پاک‌کننده‌ها، آلاينده‌هاي هواي تنفسي (سرب)، حشره‌کش‌ها و آفت‌کش‌ها، کار با گاز‌هاي بيهوشي، کار با جيوه و دارو‌هاي سيتوتوکسيک است.
وي افزود: عوامل فيزيکي شامل امواج تلفن همراه، راديو، تلويزيون بر ناباروري موثر هستند؛ امواج الکترومغناطيس با شدت خاص مي‌تواند بر تکثير و فعاليت‌هاي سلولي تاثيرگذار باشد، افزايش ايـن ارتعاشات مي‌تواند بر کيفيت اسپرم و تخمک موثر باشـد، چنانچه فرد در مقابل تابش مستقيم ميدان‌هاي الکترومغناطيس قرار گيرد موجـب آسـيب در DNA سلول خواهد شد.
اين کارشناسي ارشد اپيدميولوژي با تاکيد بر اينکه امواج مايکروويو بر ناباروري موثر هستند، گفت: فرآيند پختن غذا با امواج مايکروويو در توليد راديکال‌هاي آزاد نقش دارد و ارتباط بين راديکال‌هاي آزاد و سرطان، رماتيسم مفصلي، پيري زودرس و بيمـاري‌هاي عروق کرونر قلب رابطه وجود دارد.
انصاري با اشاره به اينکه فشار‌هاي رواني در ناباروري تاثيرگذار است، گفت: استرس درمدت زمان طولاني مي‌تواند عوارضي همچون ناباروري، زايمان زودرس و سقط جنين ايجاد کند؛ استرس عام مداخله گر در عملکرد هورمون‌هاي محرک توليد اسـپرم اسـت، تعداد اسپرم‌ها زماني که فرد تمرين‌هـاي سـخت و بيش از اندازه دارد و در مواقعي که فرد درگير فشار‌هاي رواني دراز مـدت اسـت تحت تأثير قرار مي‌گيـرد، از طرفي مشکلات ناباروري، باعث استرس بيشتري مي‌شود.
اگر سعي داريد شانس بارور شدن خود را افزايش دهيد، لازم است از هر عاملي که مي‌تواند تاثير منقي بر قابليت باروري شما داشته باشد، پرهيز کنيد.
علل ناباروري
محمدهادي انصاري کارشناسي ارشد اپيدميولوژي، اظهار کرد: اختلال در ساخت، توليد و انتقال اسپرم، سبب ناباروري مردانه مي‌شود؛ اختلال در ساخت اسپرم يا کاهش کيفيت آن از عوامل موثر در ناباروري مردانه است، که به علت اختلال ترشح هورمون‌هاي مردانه، واريکوسل (واريسي شدن وريد‌هاي کيسه بيضه)، عوامل فيزيکي بويژه افزايش حرارت موضعي بيضه‌ها در اثـر مشاغلي مانند رانندگي، نانوايي و ريختـه‌گـري‌هـا، سـونا و جکوزي داغ رخ مي‌دهد.
وي ادامه داد: عوامل شيميايي ماننـد کار بـا رنگ‌هـا، گازهـاي بيهوشـي، حشره‌کش‌ها، آفت‌کش‌ها، همچنين آلاينده‌هاي محيطي مانند افزايش ميزان سرب در هوا که باعث ضعف و کندي حرکت اسپرم و در نتيجه ناباروري مي‌شود؛ اختلال در انتقال اسپرم از ديگر عوامل موثر در ناباروري مردان است.
اين کارشناسي ارشد اپيدميولوژي بيان کرد: انسداد در لوله‌هاي مني بر مجاري اپيديديم که وظيفه نگهـداري و تکامل اسپرم‌ها را به عهده دارند، موجب نقصان اسپرم در مايع مني خواهد شد، مثال‌هاي اين موارد عبارتند از وازکتومي، انـسداد در نتيجه عفونت‌هاي مقاربتي، ضربه.
انصاري گفت: ساير علل ناباروري شامل مواد شيميايي، مواد آرايشي نامرغوب حاوي فلزات سنگين و مـواد اکسيدان پاک‌کننده‌ها، آلاينده‌هاي هواي تنفسي (سرب)، حشره‌کش‌ها و آفت‌کش‌ها، کار با گاز‌هاي بيهوشي، کار با جيوه و دارو‌هاي سيتوتوکسيک است.
وي افزود: عوامل فيزيکي شامل امواج تلفن همراه، راديو، تلويزيون بر ناباروري موثر هستند؛ امواج الکترومغناطيس با شدت خاص مي‌تواند بر تکثير و فعاليت‌هاي سلولي تاثيرگذار باشد، افزايش ايـن ارتعاشات مي‌تواند بر کيفيت اسپرم و تخمک موثر باشـد، چنانچه فرد در مقابل تابش مستقيم ميدان‌هاي الکترومغناطيس قرار گيرد موجـب آسـيب در DNA سلول خواهد شد.
اين کارشناسي ارشد اپيدميولوژي با تاکيد بر اينکه امواج مايکروويو بر ناباروري موثر هستند، گفت: فرآيند پختن غذا با امواج مايکروويو در توليد راديکال‌هاي آزاد نقش دارد و ارتباط بين راديکال‌هاي آزاد و سرطان، رماتيسم مفصلي، پيري زودرس و بيمـاري‌هاي عروق کرونر قلب رابطه وجود دارد.
انصاري با اشاره به اينکه فشار‌هاي رواني در ناباروري تاثيرگذار است، گفت: استرس درمدت زمان طولاني مي‌تواند عوارضي همچون ناباروري، زايمان زودرس و سقط جنين ايجاد کند؛ استرس عام مداخله گر در عملکرد هورمون‌هاي محرک توليد اسـپرم اسـت، تعداد اسپرم‌ها زماني که فرد تمرين‌هـاي سـخت و بيش از اندازه دارد و در مواقعي که فرد درگير فشار‌هاي رواني دراز مـدت اسـت تحت تأثير قرار مي‌گيـرد، از طرفي مشکلات ناباروري، باعث استرس بيشتري مي‌شود.
تاثير محيط آرام و بدون استرس در باروري
وي تشريح کرد: ايجاد محيطي آرام و دور از استرس قبل از تصميم به بارداري مي‌تواند از ايجاد عوارض نامبرده پيشگيري کند؛ بيماري‌هاي مزمن مانند ديابت، بيماري‌هاي تيروئيد، ايدز، سندرم کوشينگ، آنمي، حملات قلبي و اختلالات کبد و کليه با ناباروري مرتبط هستند، سرطان و روش‌هاي درمان آن شامل راديوتراپي و شيمي درماني باعث اختلال در توليد اسپرم مي‌شود، سـوابق خـانوادگي نازايي هم مي‌تواند در ناباروري نقش داشته باشد.
انصاري با تاکيد بر اينکه شيوه زندگي در ناباروري بسيار موثر است، گفت: چاقي، لاغري، کمبود مواد غذايي مورد نياز و مصرف مواد غذائي مضر، تغذيه درماني و تغيير شـيوه زندگي بـر زوج‌هـاي نابـاروري کـه پزشکان علت ناباروري آنها را غير قابل توضيح و نامـشخص بيـان کرده‌اند، مؤثر است.
شايع‌ترين علل ناباروري در زنان
اين کارشناسي ارشد اپيدميولوژي با اشاره به اينکه يکي از علل شايع در ناباروري زنان، زندگي ماشيني، تحرک کم و افزايش غيرطبيعي وزن است، گفت: کنترل وزن يکي از روش‌هايي است که در پيشگيري از ابتلاي مردان و زنـان به ناباروري مـؤثر است و کاهش وزن مي‌تواند باعث بارور شدن افراد شود، به طوري که آمار‌ها نشان مي‌دهد زناني با شاخص توده بدني بـين ۲۵ تـا ۳۹ دو برابر بيش از سايرين در معرض ابتلا به ناباروري قرار دارند.
انصاري تصريح کرد: احتمال ابتلا به ناباروري در زنان با شاخص توده بدني کمتـر از ۱۹ در دوره پيش از بارداري ۲۵ درصد بيشتر مي‌شـود، زنان بـا اختلالات غذايي مثل بي‌اشتهايي عـصبي و رژيم‌هـاي غذايي بـا کالري پايين و گيـاه‌خـواري در معـرض خطر بيشتري هـستند، چنين زناني به دليل کمبود مواد غذايي مهمـي چـون ويتـامين B۱۲، روي، آهن و اسيدفوليک ناباروري را تجربه خواهند کرد.
رويا حسين‌خاني متخصص زنان و نازايي، اظهار کرد: عقيمي در مردان و زنان با کمبود ويتامين E رابطـه دارد؛ بـا کمبود اين ويتامين بافت‌هاي توليد مثلي تخريب مي‌شوند، ويتامين‌هاي A ، B۲، B۶ (توليد هورمون‌هاي مردانه) که باروري بسيار موثر هستند.
اين متخصص زنان و نازايي ادامه داد: تعدادي از سيستم‌هاي آنزيمي مربـوط بـه بـاروري در زن و مرد است، براي مثال رشد و نمو ديواره رحم بـستگي بـه روي دارد، اين ماده معدني براي توليد اسپرم در مردان نيز مـورد نيـاز است، تغذيه در توليد اسپرم نقش مهمي ايفا مي‌کند و اگر انرژي کافي از طريق مواد انرژي‌زا توسط مايع در گردش خون به اسپرم نرسد مي‌تواند به آسيب ديدگي آن منجر شود.
حسين‌خاني با تاکيد بر اينکه نوشيدن قهوه و مواد غذايي حاوي کافئين در افزايش احتمال ناباروري در زنان نقش دارد، گفت: نوشيدن پنج فنجان قهوه در روز يا بيشتر خطر ابتلا به ناباروري را تـا ۲ برابـر افزايش مي‌دهد، بطور کلي مصرف بيش از ۵۰۰ ميلي گرم قهـوه در روز در ناباروري زنان مؤثر است، استفاده زياد از غذا‌هاي آمـاده که حاوي نگهدارنده‌ها و سموم هستند نيز به کاهش توان باروري منجر مي‌شود.
رابطه مستقيم مصرف سـيگار و نازائي
وي با بيان اينکه سيگار يکي ديگر از عـواملي اسـت کـه شـانس باروري را به ميزان قابـل تـوجهي کـاهش مـي‌دهد، اظهار کرد: سيگار کشيدن در حـاملگي تـأثير سـوء دارد و قدرت باروري را هم در زن و هم در مرد کاهش مي‌دهـد، خطـرات مـصرف دخانيات بـا افزايش سن بيشتر مي‌شود، بـين تعـداد سـيگار مصرفي و نازائي رابطه مستقيم وجود دارد.
اين متخصص زنان و نازايي بيان کرد: يکي از اصول قابل توجه در پيشگيري و درمان ناباروري زنان ورزش اســت، اصــولاً تحرک کافي و ورزش، نقش ويژ‌ه‌اي در کليه مراحل مربوط به بارداري، تغييرات خاص، سن بلوغ و عوارض مربوط به دوران بارداري دارد.
حسين‌خاني گفت: زناني که تحرک کافي دارند، هنگام اقدام به بارداري، با مشکلات کمتري روبرو مي‌شـوند و بـه علـت وزن مناسب از عوارضي مانند افزايش فشار خون خاص بـارداري، اختلالات گوارشي و نيز چاقي بيش از حد در امان مي‌مانند.
تمرينات ورزشي سنگين از عوامل ناباروري
وي ادامه داد: يکي از عمده‌ترين دلايل نازايي در زنان، خصوصاً در افراد چاق مربوط به عارضه تخمدان پلي کيستيک و سـندرم متابوليـک اسـت کـه مي‌توان با انجام حرکات ورزشي متعادل و زيـر نظـر پزشـک ايـن عارضه را درمان و از پيشرفت آن جلوگيري کرد، بايد توجـه داشت که دوندگان ماراتون و زناني کـه تمرينـات ورزشـي سـنگين دارند، مستعد اختلالات قاعدگي و ناباروري هستند.
آيا ناباروري قابل درمان است؟
اين متخصص زنان و نازايي درباره راه‌هاي درمان ناباروري، گفت: درمان در اکثر موارد با روش‌هاي ساده ولي گاه گران امکان پذير است، مثلا در خانم‌هاي دچار اخـتلال در کارکرد تخمدان با دارو‌هاي خاص در عمده موارد مشکل حـل مي‌شود؛ در صـورت گرفتگي و انسداد لوله رحم معمولا ابتدا با کمک جراحي (بـاز و يا استفاده از لاپاراسکوپي) اقدام به باز کردن لوله‌ها مي‌شود ولي درمان‌هاي فوق در ۱۵تا۲۰ درصد از زوج‌هاي نابارور موفق نيست و استفاده از روش‌هاي آزمايشگاهي براي درمان نابـاروري ضـرورت پيدا مي‌کند.
وي يادآوري کرد: در مردان هـم در مـوارد مـشکلات جزئي از دارو يـا جراحـي اسـتفاده مي‌شود و در صـورت عـدم حـصول نتيجـه با برداشـت سلول‌هاي جنسي (اسپرم) از بافت بيضه و تلقيح داخل تخمک در آزمايشگاه (ICSI) استفاده خواهد شد؛ در صورتيکه بـا اسـتفاده از روش‌هاي فوق، نتيجه مطلوب حاصل نشود، ساير روش‌ها شـامل تخمک اهدائي، جنـين اهدائي و رحـم جـايگزين و يـا فرزنـد خواندگي به زوج پيشنهاد مي‌شود.
شايع‌ترين علل ناباروري در زنان
اين کارشناسي ارشد اپيدميولوژي با اشاره به اينکه يکي از علل شايع در ناباروري زنان، زندگي ماشيني، تحرک کم و افزايش غيرطبيعي وزن است، گفت: کنترل وزن يکي از روش‌هايي است که در پيشگيري از ابتلاي مردان و زنـان به ناباروري مـؤثر است و کاهش وزن مي‌تواند باعث بارور شدن افراد شود، به طوري که آمار‌ها نشان مي‌دهد زناني با شاخص توده بدني بـين ۲۵ تـا ۳۹ دو برابر بيش از سايرين در معرض ابتلا به ناباروري قرار دارند.
انصاري تصريح کرد: احتمال ابتلا به ناباروري در زنان با شاخص توده بدني کمتـر از ۱۹ در دوره پيش از بارداري ۲۵ درصد بيشتر مي‌شـود، زنان بـا اختلالات غذايي مثل بي‌اشتهايي عـصبي و رژيم‌هـاي غذايي بـا کالري پايين و گيـاه‌خـواري در معـرض خطر بيشتري هـستند، چنين زناني به دليل کمبود مواد غذايي مهمـي چـون ويتـامين B۱۲، روي، آهن و اسيدفوليک ناباروري را تجربه خواهند کرد.
رويا حسين‌خاني متخصص زنان و نازايي، اظهار کرد: عقيمي در مردان و زنان با کمبود ويتامين E رابطـه دارد؛ بـا کمبود اين ويتامين بافت‌هاي توليد مثلي تخريب مي‌شوند، ويتامين‌هاي A ، B۲، B۶ (توليد هورمون‌هاي مردانه) که باروري بسيار موثر هستند.
اين متخصص زنان و نازايي ادامه داد: تعدادي از سيستم‌هاي آنزيمي مربـوط بـه بـاروري در زن و مرد است، براي مثال رشد و نمو ديواره رحم بـستگي بـه روي دارد، اين ماده معدني براي توليد اسپرم در مردان نيز مـورد نيـاز است، تغذيه در توليد اسپرم نقش مهمي ايفا مي‌کند و اگر انرژي کافي از طريق مواد انرژي‌زا توسط مايع در گردش خون به اسپرم نرسد مي‌تواند به آسيب ديدگي آن منجر شود.
حسين‌خاني با تاکيد بر اينکه نوشيدن قهوه و مواد غذايي حاوي کافئين در افزايش احتمال ناباروري در زنان نقش دارد، گفت: نوشيدن پنج فنجان قهوه در روز يا بيشتر خطر ابتلا به ناباروري را تـا ۲ برابـر افزايش مي‌دهد، بطور کلي مصرف بيش از ۵۰۰ ميلي گرم قهـوه در روز در ناباروري زنان مؤثر است، استفاده زياد از غذا‌هاي آمـاده که حاوي نگهدارنده‌ها و سموم هستند نيز به کاهش توان باروري منجر مي‌شود.
رابطه مستقيم مصرف سـيگار و نازائي
وي با بيان اينکه سيگار يکي ديگر از عـواملي اسـت کـه شـانس باروري را به ميزان قابـل تـوجهي کـاهش مـي‌دهد، اظهار کرد: سيگار کشيدن در حـاملگي تـأثير سـوء دارد و قدرت باروري را هم در زن و هم در مرد کاهش مي‌دهـد، خطـرات مـصرف دخانيات بـا افزايش سن بيشتر مي‌شود، بـين تعـداد سـيگار مصرفي و نازائي رابطه مستقيم وجود دارد.
اين متخصص زنان و نازايي بيان کرد: يکي از اصول قابل توجه در پيشگيري و درمان ناباروري زنان ورزش اســت، اصــولاً تحرک کافي و ورزش، نقش ويژ‌ه‌اي در کليه مراحل مربوط به بارداري، تغييرات خاص، سن بلوغ و عوارض مربوط به دوران بارداري دارد.
حسين‌خاني گفت: زناني که تحرک کافي دارند، هنگام اقدام به بارداري، با مشکلات کمتري روبرو مي‌شـوند و بـه علـت وزن مناسب از عوارضي مانند افزايش فشار خون خاص بـارداري، اختلالات گوارشي و نيز چاقي بيش از حد در امان مي‌مانند.
تمرينات ورزشي سنگين از عوامل ناباروري
وي ادامه داد: يکي از عمده‌ترين دلايل نازايي در زنان، خصوصاً در افراد چاق مربوط به عارضه تخمدان پلي کيستيک و سـندرم متابوليـک اسـت کـه مي‌توان با انجام حرکات ورزشي متعادل و زيـر نظـر پزشـک ايـن عارضه را درمان و از پيشرفت آن جلوگيري کرد، بايد توجـه داشت که دوندگان ماراتون و زناني کـه تمرينـات ورزشـي سـنگين دارند، مستعد اختلالات قاعدگي و ناباروري هستند.
آيا ناباروري قابل درمان است؟
اين متخصص زنان و نازايي درباره راه‌هاي درمان ناباروري، گفت: درمان در اکثر موارد با روش‌هاي ساده ولي گاه گران امکان پذير است، مثلا در خانم‌هاي دچار اخـتلال در کارکرد تخمدان با دارو‌هاي خاص در عمده موارد مشکل حـل مي‌شود؛ در صـورت گرفتگي و انسداد لوله رحم معمولا ابتدا با کمک جراحي (بـاز و يا استفاده از لاپاراسکوپي) اقدام به باز کردن لوله‌ها مي‌شود ولي درمان‌هاي فوق در ۱۵تا۲۰ درصد از زوج‌هاي نابارور موفق نيست و استفاده از روش‌هاي آزمايشگاهي براي درمان نابـاروري ضـرورت پيدا مي‌کند.
وي يادآوري کرد: در مردان هـم در مـوارد مـشکلات جزئي از دارو يـا جراحـي اسـتفاده مي‌شود و در صـورت عـدم حـصول نتيجـه با برداشـت سلول‌هاي جنسي (اسپرم) از بافت بيضه و تلقيح داخل تخمک در آزمايشگاه (ICSI) استفاده خواهد شد؛ در صورتيکه بـا اسـتفاده از روش‌هاي فوق، نتيجه مطلوب حاصل نشود، ساير روش‌ها شـامل تخمک اهدائي، جنـين اهدائي و رحـم جـايگزين و يـا فرزنـد خواندگي به زوج پيشنهاد مي‌شود.
اخبار بیشتر درباره
اخبار بیشتر درباره
پس از این بخوانید
تاثیر هورمون درمانی بر خطر ابتلا به سرطان سینه در زنان کمتر از ۵۵ سال
اضطراب، واکنش طبیعی برای حفاظت از بدن
درمان افسردگی به کمک ترکیب طبیعی موجود در قارچ
راههای تشخیص مکملهای ورزشی تقلبی
راز سلامتی در دل میوهای سرخ و خنک
از کنار این علائم در بدن ساده نگذرید
علائمی که شروع بیماری قلبی را هشدار میدهد
چطور با چند خوراکی ساده از موها مراقبت کنیم؟
