خونبندناف چه بیماریهایی را درمان میکند؟
ايسنا/ رييس گروه بانک خون بند ناف و سلولهاي بنيادي سازمان انتقال خون نحوه جمعآوري و استفاده از خون بند ناف، هزينههاي نگهداري آن و موارد مصرف آنها را براي بيماران تشريح کرد. دکتر مهين نيکوگفتاردر خصوص بانک خون بند ناف سازمان انتقال خون و نحوه عملکرد آن، گفت: اين بانک، يک بانک خون بند ناف عمومي است و در سال ۱۳۸۹ تاسيس و جهت اطمينان از انطباق فرآيندهاي جاري با اســتانداردهاي بينالمللي، فعاليتهاي خود را بر مبناي الزامات اسـتاندارد Net Cord-FACT و AABB و اســــتانداردهاي ملي خون بندناف ايران آغاز کرده است. وي با اشاره به آغاز فعاليت خون بندناف عمومي در ايران از سال ۱۳۸۹ و در سازمان انتقال خون، ادامه داد: از زمان تاسيس بانک خون بند ناف انتقال خون تا کنون حدود ۳۹۰۰ واحد خون بند ناف از مادران اهدا کنندهاي که رضايت به اهداي خون بند ناف نوزادشان دادهاند، در اين بانک نگهداري و تاکنون اطلاعات HLA تعداد ۳۳۴۱ نفر بيمار به اميد يافتن نمونه سازگار، ثبت شده است. خون بند ناف براي چه بيماريهايي استفاه ميشود؟ نيکوگفتار هدف اصــلي تاسيس اين بانک را تامين ســلولهاي بنيادي خونساز براي بيماران نيازمند به پيوند مغز استخوان عنوان و اظهار کرد: از آنجايي که خون بند ناف حاوي سلولهاي بنيادي خونساز است، در صورت رضايت مادران به اهداي خون بند ناف، هنگام زايمان خون بند ناف توسط پرسنل آموزش ديده جمعآوري، به آزمايشگاههاي بانک خون بند ناف منتقل و در آنجا پردازش شده و سپس ذخيرهسازي ميشود. وي گفت: معمولا سلولهاي بنيادي خونساز ميتوانند در درمان بيماريهاي بدخيم سيستم خونساز و بعضي ديگر از بيماريهاي سيستم خونساز و همچنين در بيماراني که دچار انواع بدخيميها شدهاند و براي بازسازي مغز استخوان پس ازشيمي درماني و پرتودرمانيهاي شديد استفاده شود. هزينه جمعآوري خون بند ناف چقدر است؟ رييس گروه بانک خون بند ناف و سلولهاي بنيادي سازمان انتقال خون در مورد ميزان هزينه جمعآوري و نگهداري خون بندناف، گفت: بانکهاي خون بند ناف به دو دسته کلي عمومي و خصوصي تقسيم ميشوند. در بانکهاي عمومي هيچگونه هزينهاي از اهداکننده خون بند ناف دريافت نميشود؛ زيرا نمونهاي که اهداکننده به بانک خون بند ناف عمومي اهدا ميکند، براي مصرف عموم بيماران است، نه صرفا براي مصرف خود نوزاد و خانواده فرد اهداکننده. اين درحاليست که در بانکهاي خصوصي هزينه پردازش و نگهداري را خانواده پرداخت ميکند. بر اين اساس اهداي خون بند ناف به بانکهاي عمومي کاملا رايگان است. در حال حاضر يک مرکز خصوصي و دو مرکز عمومي براي جمعآوري خون بندناف داريم. چرا بهتر است خون بندناف را به بانکهاي عمومي دهيم؟ رييس گروه بانک خون بند ناف و سلولهاي بنيادي سازمان انتقال خون، با اشاره به توصيه متخصصان رشته خونشناسي در زمينه اهداي خون بندناف، افزود: همه متخصصان اين رشته مردم کشور خود را تشويق ميکنند که نمونههاي خون بند ناف خود را به بانکهاي عمومي خون بند ناف اهدا کنند، زيرا زماني که نمونهها به بانکهاي عمومي اهدا ميشود، همه نمونهها با خصوصيات ژنتيکي مختلف جمعآوري و در يک مرکز نگهداري شده و بنابراين هر زمان که اين نمونهها با يک بيمار سازگار باشد، براي پيوند در اختيار آن فرد گذاشته ميشود. وي ادامه داد: در اين شرايط اهداکننده هيچگونه هزينهاي را متحمل نميشود و ذخاير بانکهاي عمومي تقويت شده و امکان اينکه براي همه بيماران نمونهاي سازگار يافت شود، افزايش پيدا ميکند. در حالي که در بانکهاي خصوصي، خانواده متحمل هزينه شده و در بسياري از اين موارد نمونهها اصلا به مصرف فرد نميرسد و فقط ذخيرهسازي ميشود. رييس گروه بانک خون بند ناف و سلولهاي بنيادي سازمان انتقال خون با بيان اينکه مصرف خون بند ناف به ژنتيک افراد بستگي دارد، اظهار کرد: در اين زمينه تعيين سازگاري از روي مولکولهاي سازگاري نسجي انجام ميشود که اين مولکولها به ژنتيک افراد بستگي دارد و در ايران شباهت اين مولکولها زياد است و هرچه که ذخيره بانکهاي خون بند ناف عمومي بيشتر باشد، احتمال اينکه نمونهاي با شباهت مولکولهاي سازگاري براي بيماري پيدا شود، افزايش مييابد. به گفته نيکوگفتار، استقبال مردم در زمينه اهداي خون بندناف قابل ستايش است و ميزان رضايت به اهداي خون بندناف در کشور ما نسبت به کشورهاي ديگر بسيار بالاتر است. خون بندناف چند سال قابل نگهداري است؟ نيکوگفتار به اهميت سلولهاي بنيادي خونساز اشاره و اظهار کرد: بايد توجه کرد که سلولهاي بنيادي خونساز، سلولهايي هستند که توان تکثير و تمايز بالايي داشته و قادرند همه انواع سلولهاي خوني را در اهداکننده و گيرنده پيوند در طول زندگي توليد کنند. اين سلولها در مغزاستخوان و خون بند ناف و در شمار کمتري در خون محيطي قرار دارند. در مواردي که مغز استخوان در بيماران توان ساخت سلولهاي طبيعي را نداشته باشد، پيوند اين سلولها از افراد سالم ميتواند نجاتبخش جان بيماران شود. وي در پاسخ به اين سوال که خون بندناف تا چند سال قابل نگهداري است، گفت: در دنيا گزارش شده که نگهداري خون بندناف تا ۲۰ سال هم از کيفيت آن نميکاهد؛ به اين معني که واحدهاي ذخيره شده به مدتي بيش از ۲۰ سال، قادر به بازسازي مغز استخوان بيماران نيازمند به پيوند مغز استخوان بوده است. وي تاکيد کرد: البته عليرغم تمام تلاشها در راســتاي تامين نياز بيماران، تنها براي تعداد محدودي از بيماران واحدهاي کاملا سـازگار موجود بوده اسـت؛ به اين ترتيب، لزوم گسترش و توسعه بانک خون بندناف به اثبات رسيده و با توجه به سرمايه گذاري دقيقي که در زمينه دانش فني، فضــاسازي و تجهيزات اين واحد شده است، بايد با افزايش ذخاير اين بانک، ضـمن تقويت و غنيسـازي اين مرکز، بتوانيم در آينده نزديک پاسـخگوي نياز اغلب بيماران نيازمند در سراسر کشور باشيم.