با رژیم غذایی نمیشود جنسیت جنین را تعیین کرد!
سيناپرس/ اين روزها فضاي مجازي و حقيقي از انواع و اقسام راهکارها و توصيهها براي تعيين جنسيت جنين پر شده است. زوج ها دست به دامن رژيمهاي غذايي مختلف و زمانبنديهاي گوناگون قبل از اقدام به بارداري شده و گاهي نيز سعي دارند با کمک گرفتن از گياهان دارويي و طب سنتي جنسيت جنينشان را، خود مشخص کنند. بهتازگي برخي کلينيکها و پزشکان روشهاي مدرنتري مانند انجام آي يو آي يا تزريق اسپرم به داخل رحم را پيشنهاد مي کنند. با يک جستجوي دقيق در منابع علمي، درمييابيم که تنها روش قطعي انتخاب جنسيت جنين، انجام آي وي اف يا لقاح آزمايشگاهي به همراه پي جي دي يا تشخيص ژنتيکي پيش از لانهگزيني است. براي رهايي از اين سردرگمي، با دکتر مريم رفعتي، متخصص ژنتيک و عضو هيأت علمي پژوهشگاه ابن سينا در رابطه با اينکه چگونه ميتوانيم با خيال راحت جنسيت جنين را تعيين کنيم، به گفتگو نشسته ايم که در ادامه مي آيد: - پيش از هر چيز بايد بپرسيم آيا واقعاً علم به آن حد از توانايي رسيده است که بشر بتواند جنسيت فرزند خود را انتخاب کند؟ * بله، پيشرفتهايي که هم در حوزۀ فناوري توليد مثل و هم در حوزۀ ژنتيک به دست آمده است و ترکيب دستاوردهاي اين دو حوزه، اين کار را ممکن کرده است. ما ميتوانيم با انجام آي وي اف يا لقاح آزمايشگاهي، جنين را در محيط آزمايشگاهي تشکيل دهيم و با نمونهبرداري از جنين و استفاده از تکنيک ژنتيکي پي جي دي، يعني تشخيص پيش از لانهگزيني، جنسيت جنين را قبل از انتقال به رحم مشخص کنيم و سپس جنين با جنسيت دلخواه پدر و مادر را به رحم مادر منتقل کنيم. - آيا اين تنها راه قابل اعتماد و دقيق تعيين جنسيت جنين است؟ * بله، در حال حاضر تنها راه دقيق و نزديک به صد در صد، همين انجام آي وي اف به همراه پي جي دي است. - گاهي ميشنويم و ميبينيم که برخي پزشکان يا کلينيکها روش آي يو آي را هم بهعنوان روش قطعي انتخاب جنسيت جنين مطرح ميکنند. * بله و متأسفانه اين رويکرد نادرست و نادقيق است. شايد لازم باشد اول دربارۀ آي يو آي توضيح بدهم. در روش آي يو آي، اسپرم از آقا گرفته ميشود و پس از شستوشو و آمادهسازي در آزمايشگاه، به داخل رحم خانم منتقل ميشود تا بتواند آنجا با تخمک لقاح کند و جنين تشکيل شود. روش هايي وجود دارند که ميتوان پيش از انتقال، با استفاده از آنها تکنيک اسپرمهاي داراي کرموزوم Y را از اسپرمهاي داراي کرموزوم X جدا کرد. يعني در اصطلاح عاميانه، ميتوان اسپرمهاي پسرساز و دخترساز را جدا کرد و فقط اسپرمهايي را منتقل کرد که جنسيت دلخواه زوج را ميسازند. اما نکتۀ مهم اين است که ميزان قطعيت اين روش چقدر است. - يعني نتيجۀ اين روش صد در صد نيست؟ *خير، بسته به تکنيکهاي مورد استفاده دقت اين روش در انتخاب جنسيت، بين شصت تا هشتاد درصد است. البته، در مورد جنسيت دختر دقت اين روش بالاتر بوده و به نود درصد هم ميرسد، اما در مورد جنسيت پسر اين جدا سازي به مراتب کمتر است. بنابراين، اين ادعا که ميتوان با استفاده از روش آي يو آي بهصورت قطعي تعيين جنسيت کرد، نادرست است. - آيا روشهاي تغذيهاي هم نقشي در تعيين جنسيت جنين ندارند؟ * شايد بهتر باشد متخصصان تغذيه به اين پرسش پاسخ دهند، اما شواهد موجود در منابع علمي معتبر نشان داده اند که رژيم غذايي تاثير قابل توجه و معنا داري در جنسيت جنين ندارد. - به نظر شما چرا مردم ما براي تعيين جنسيت، به جاي روش آي وي اف و پي جي دي، به سراغ روشهاي ديگر ميروند؟ * يک دليل ميتواند نداشتن آگاهي و اطلاعات لازم باشد. شايد خيليها از وجود چنين امکاناتي در کشور خبر ندارند. دليل ديگر احتمالاً زمانبر بودن، هزينهبر بودن و پيچيده بودن اين روش است. مثلاً آي يو آي در مقايسه با آي وي اف بسيار ارزانتر و راحتتر است و براي انتخاب جنسيت به روش آي يو آي، نيازي به اي وي اف و نمونه برداري از جنين و استفاده از تکنيکهاي ژنتيکي نيست. به همين خاطر خيليها ترجيح ميدهند آن روشها را امتحان کنند. اما به دليل محدوديت هاي تکنيکي اين روشها، مراجعيني داشته ايم که بعد از امتحان کردن راهکارهاي مختلف تغذيهاي و انجام آي يو آي، يک يا چند بارداري ديگر با جنين غير دلخواه داشته اند و به همين دليل به دنبال روش هاي دقيق و قطعي تري بوده اند. - آيا شما اقدام براي تعيين جنسيت جنين را توصيه ميکنيد؟ * مطمئنا از نگاه پزشکي و باليني اين کار توصيه نمي شود و ما به هيچ وجه خانواده را تشويق به انجام اين امر نمي کنيم چرا که از سويي اقدامي پر هزينه و پيچيده است و از سوي ديگر هيچ نفع باليني براي خانواده به همراه ندارد. به خصوص که اندک مواردي هم که در گذشته به دليل وجود بيماري هاي وابسته به جنس در خانواده، انتخاب جنسيت به عنوان روش درماني توصيه مي شد، در حال حاضر مورد ندارند و با روش هاي پيشرفته مي توان جهش را شناسايي کرد و بدون انتخاب جنسيت از تکرار بيماري در خانواده پيشگيري نمود، اما ما در مقام و جايگاه قضاوت درباره تصميم مراجعان يا توصيه به آنها نيز نيستيم. اگر زوجي بنا به هر دليل شخصي، خانوادگي يا فرهنگي، تصميم به تعيين جنسيت جنين ميگيرند و متقاضي اين خدمت هستند، مشروط به اينکه انتخابشان آگاهانه باشد و در طي مشاوره ژنتيک به کليه جوانب و توانايي ها و محدوديتهاي اين روش آگاهي پيدا کنند، اين خدمت به آنها ارائه مي شود. بدون هرگونه اظهار نظر يا داوري اخلاقي يا فرهنگي. البته مرکز ابنسينا با توجه به ملاحظات باليني و اخلاقي، ضوابطي هم در اين زمينه دارد که مهمترين آنها در اولويت قرار دادن سلامتي و باروري مادر است.