موی سر و یک معمای نوستالژیک؛ صابون بهتر است یا شامپو؟
عصر ايران/ مو در تماس با اسيدها و قلياها واکنش هاي مختلفي نشان مي دهد. در شرايطي که اسيد موجب صاف شدن تارهاي مو شده و ظاهري نرم و درخشان به آن مي بخشد، قليا تاثيري متضاد داشته و مي تواند موجب کدري و احساس خشکي و در هم تنيدگي تارهاي مو مي شود. اما اين که براي شستشوي مو شامپو با ماهيت اسيدي گزينه بهتري است يا صابون با ماهيت قليايي ممکن است نه با خود اين محصولات، بلکه با آب مورد استفاده در ارتباط باشد. ويژگي هاي آب مورد استفاده براي شستشوي مو مي تواند تاثير مستقيمي بر نتايج استفاده از صابون و شامپو داشته باشد. افزون بر سختي آب، افزوده شدن کلر، مواد معدني يا فلورايد به آب نيز مي تواند عاملي تاثيرگذار باشد. براي سال ها مردم از صابون براي شستشوي مو، ظروف، لباس ها و غيره استفاده مي کردند. محصولات پاک کننده خانگي در اوايل قرن بيستم در دسترس مردم قرار گرفتند. گفته شده است که نخستين محصولات پاک کننده توسط آلمان ها در زمان جنگ جهاني اول و به واسطه کمبود چربي براي توليد صابون معرفي شدند. اما چرا مردم از صابون طبيعي به استفاده از شوينده هاي مصنوعي روي آوردند؟ صابون ها و محصولات پاک کننده، مانند شامپو، رفتار متفاوتي در مواجهه با آب سخت دارند. استفاده از صابون همراه با آب سخت مي تواند موجب تشکيل رسوبي شود که به راحتي پاک نمي شود. در مقابل، شامپوها واکنش کمتري با مواد معدني موجود در آب سخت داشتند. افزون بر اين، محصولات پاک کننده مصنوعي بسيار ارزانتر از صابون بودند. آب سخت چيست؟ اصطلاح آب سخت براي توصيف آبي که داراي محتواي مواد معدني زياد، معمولا کلسيم و منيزيم، است، استفاده مي شود، اما اين آب ممکن است حاوي بي کربنات ها و سولفات ها نيز باشد. درجه سختي آب با افزايش محتواي مواد معدني افزايش مي يابد. در مقايسه با آب نرم، هنگام استفاده از آب سخت به صابون بيشتري براي پاکسازي نياز است و مواد معدني موجود در آب سخت مي تواند توانايي کف کردن صابون را کاهش دهد. مطالعات نشان داده اند که آب سخت مي تواند محرکي براي اگزما نيز باشد. به نظر مي رسد کلسيم و منيزيم موجود در آب سخت موجب خشکتر شدن پوست مي شوند که مي تواند به تحريک پوست منجر شود. همچنين، از آنجايي که به استفاده از صابون بيشتر همراه با آب سخت نياز است، افراد ساکن در مناطقي با آب سخت ممکن است با تشديد اگزما مواجه شوند. صابون يا شامپو؟ براي شستشوي سر به آب نياز داريد و همان گونه که پيشتر اشاره شد، آب سخت مي تواند اين کار را دشوارتر سازد. هر ساقه مو از بخش هاي کوچکي شکل گرفته است و آب سخت موجب بلند شدن اين بخش ها مي شود که احساس زبري و در هم تنيدگي را به مو مي بخشد. در اين شرايط آبکشي تمام صابون دشوار مي شود. صابون در مواجهه با آب سخت کارايي کمتري دارد زيرا با مواد معدني موجود در آب واکنش نشان داده و نمک هاي کلسيم و منيزيم شکل مي گيرند که به راحتي در آب حل نمي شوند و مي توانند موجب رسوب صابون شوند. همچنين، يک قالب صابون از نظر مواد تشکيل دهنده با محدوديت مواجه است زيرا محصولي جامد در دماي اتاق است. در مقابل، شامپو يک محصول مايع است، از اين رو، افزودن مواد نرم کننده به فرمول آن آسانتر است. در شرايطي که استفاده از يک نرم کننده پس از شستشوي مو با صابون مي تواند مقداري از آسيب را ترميم کند، اما موي شما همچنان خشکتر از حد عادي به نظر مي رسد. در صورت دسترسي به آب نرم و صابون هاي طبيعي توليد شده از طريق پرس سرد، استفاده از صابون به جاي شامپو مي تواند گزينه بهتري باشد. پرس سرد به حفظ ويتامين هاي A و E در روغن هاي طبيعي کمک مي کند که مواد مغذي خوبي براي تغذيه پوست و مو هستند. همچنين، پرس سرد به حفظ گليسيرين در صابون کمک مي کند که از خشکي مو پيشگيري مي کند.