برنج کشت دوم «سمی و سرطانزا» است
ايسنا/ کشت دوم و درآمد اقتصادي يا کشت دوم و دروي سرطان دو قطبي موجود در جامعه علمي و اقتصادي که هنوز هم براي آن پاسخ مشخصي يافت نشده است از طرفي مسئولان به ترويج کشت دوم و حتي در برخي نقاط سوم ميپردازند و البته به دلايل شرايط جوي مدتي است با اغماض برخورد ميکنند و از سويي ديگر اساتيد دانشگاه و متخصصان علم کشاورزي اين کشت را راهي براي تسريع در بيماريهاي مختلف گوارشي و انواع سرطانها ميدانند. اينکه برنج به عنوان يکي از استراتژيکترين ماده غذايي براي کشور و به ويژه مازندران محسوب ميشود شکي نيست، اما سوال اينجا است که کدام يک در اولويت قرار دارد؛ امنيت غذايي يا بازده محصول. کشت دوم 100 درصد آلودگي بالايي دارد سيدرضا اسماعيلزاده رئيس پژوهشکده صنايع غذايي مازندران در اين باره به ايسنا ميگويد برنجي که در برداشت اوليه، به دست ميآيد سالم و داراي امنيت غذايي بالايي است و توليد درست برنج کشت دوم، بعد از برداشت اوليه صورت مي گيرد زماني که باقيمانده شلتوک در زمين به صورت خودرو جوانه ميزند و با بقاياي مواد مغذي موجود در زمين رشد ميکند. وي با بيان اينکه روش متداول در کشت دوم برنج بسيار خطرناک است، گفت: کشاورزان بلافاصله بعد از برداشت اوليه برنج و با سم و کود فراوان اقدام به کشت دوم مي کنند تا راندمان اقتصادي بالاتري داشته باشند. رئيس پژوهشکده صنايع غذايي مازندران با اشاره به اينکه متاسفانه مسئولان آگاهانه يا ناآگاهانه از کشت دوم برنج حمايت مي کنند، اظهار کرد: پس از آزمايشهاي فراواني که بر روي برنج کشت دوم صورت دادين، به اين نتيجه رسيديم که ميزان آرسنيک موجود دراين نوع برنج بسيار زياد و نيز چند برابر اندازه مجاز استاندارد است در نتيجه 100 درصد از نظر تغذيه اي و ايمني اشکال دارد. سرطان رهآورد کشت دوم برنج در مازندران اسماعيل زاده با تصريح اينکه ايمني مواد غذايي را نبايد فداي راندمان و بحث اقتصادي کرد، گفت: پيامد اصلي محصول کشت دوم برنج اين است که در درازمدت، مصرف کننده را دچار مشکلات گوارشي و خطرات سرطاني مي کند. وي با بيان اينکه نظارت استانداردي بر توليد برنج نيست، تصريح کرد: به دليل تنوع و پراکندگي نقاط کشت برنج در استان مازندران، کددار نبودن توليدات کشاورزان و هزينهبر بودن انجام آزمايش هاي فلزات سنگين، فقط به صورت تصادفي از محصولات برنج نمونه برداري مي شود و درنتيجه کنترل و نظارت کامل وجود ندارد. ارقام پرمحصولي که بايد به آنها بها داد عضو هيئت علمي دانشگاه علوم کشاورزي و منابع طبيعي ساري افزود: ارقام پرمحصول برنج که جايگزين کشت دوم باشند وجود دارد و نمونه هايي از آن در بخش زراعت دانشگاه علوم کشاورزي و منابع طبيعي ساري توليد شده که هم ازنظر اقتصادي سودمند و هم به لحاظ پخت معادل با محصول طارم درجه يک است. اسماعيلزاده خاطرنشان کرد: متولي اصلي آموزش و ترويج روش هاي نوين زراعت، وزارت جهاد کشاورزي با همکاري دانشگاه ها است که توسط آنها بايد به کشاورزان اطلاع رساني و آموزش هاي لازم داده شود. رابطه کرم ساقهخوار و سرطان! بهنام اميري يکي ديگر از اعضاي هيئت علمي دانشگاه علوم کشاورزي و منابع طبيعي ساري چندي پيش در گفتوگو با ايسنا به دلايل استفاده بيش از حد سموم کشاورزي توسط کشاورزان اشاره و اظهار کرده بود: بيشترين سموم مصرفي مربوط به مبارزه با کرم ساقه خوار برنج است که به خصوص در کشت هاي دوم صورت مي گيرد. يکي از دلايل استفاده بالاي سموم وي دليل مصرف بالاي سموم در مراحل مبارزه با اين آفت را اين گونه بيان کرده بود که به دليل اينکه کرم ساقه خوار برنج در سه مرحله و سه نسل در مزارع برنج ظاهر مي شود بنابراين بر اين اساس ميزان سموم مصرفي را افزايش پيدا ميکند. عضو هيئت علمي دانشگاه علوم کشاورزي و منابع طبيعي ساري در تشريح مبارزه شيميايي با کرم ساقه خوار برنج گفته بود که نسل اول اين آفت پس از گذراندن زمستان بصورت پروانه در ارديبهشت روي برگها ظاهر شده و با تخم گذاري و تبديل شدن به لارو شروع به خسارت به مزارع برنج مي کند. وي اضافه کرده بود که نسل دوم کرم سافه خوار اواخر خردادماه و نسل سوم آن نيز از اواخر تير تا اوايل مرداد ماه ظهور کرده و مزارع را هدف آسيب خود قرار مي دهد. اميري نسل سوم کرم ساقه خوار برنج را دراي بيشترين کلوني دانست و خاطرنشان کرده بود که به دليل اينکه زمان ظهور اين نسل مقارن با کشت هاي دوم در استان مازندران است؛ کشاورزان در اين دوره سموم بيشتري را براي از بين بردن اين آفت استفاده مي کنند. سموم شيميايي داراي قدرت نفوذ و ماندگاري هستند عضو هيئت علمي دانشگاه علوم کشاورزي و منابع طبيعي ساري با بيان اينکه سموم شيميايي بر اساس نفوذ داراي انواع مختلفي است، تصريح کرده بود که برخي از سموم مانند "ديازينون" و "دورسبان" تماسي و برخي ديگر به سموم سيستميک مشهور بوده و البته انواع مختلفي ديگري نيز دارند. اميري ماندگاري سموم سيستميک را داراي قابليت نفوذ به بافت هاي گياه عنوان و اظهار کرده بود که اين سموم در داخل گياه و يا محصول نفوذ کرده و بسته به دوره ماندگاري از يک تا چند هفته در داخل بافت ماندگاري دارند استان مازندران رتبه نخست استفاده از سموم شيميايي اميري از رابطه مستقيم استفاده از سموم شيميايي و بيماري هاي لاعلاج در مازندران سخن گفته و مطرح کرد: استان مازندران رتبه اول کشور را به لحاظ مصرف سموم داشته و متاسفانه رتبه اول بيماري هاي سرطاني کشور را نيز دارد. عضو هيئت علمي دانشگاه علوم کشاورزي و منابع طبيعي ساري بيماري هاي ديگري چون آسم و انواع آلرژي ها را نشانه استفاده از سموم دانست و عنوان کرده بود که متاسفانه کشاورزان بدون رعايت نکات ايمني و عدم استفاده از دستکش و ماسک به هنگام استفاده از سموم زمينه ابتلا به بيماري هاي اين چنيني را دارند. با کرم ساقهخوار چه بايد کرد؟ اميري در تشريح طرح مبارزه و کنترل بيولوژيک آفات و بيماري ها با بيان اينکه کشاورزان بايد زير نظر کارشناسان و محققين شروع به کاشت کنند، تصريح کرده بود که در کاشت برنج که توليد اول استان مازندران است، به راحتي مي توان با يک مبارزه سازگار و بيولوژيک با کرم ساقه خوار برنج مقابله کرد. کنترل در خزانه عضو هيئت علمي دانشگاه علوم کشاورزي و منابع طبيعي ساري گفته بود که براي جلوگيري از بيماري هاي قارچي، بذور برنج با خيساندن در سموم فسفره در خزانه رشد مي کنند که در اين مرحله سبب از بين رفتن تخم ها يا لارورهاي موجود در خزانه مي شود. وي ادامه داده که سپس در مرحله بعد با بازديد و کنترل مرتب خزانه ها در صورت وجود خسارت با استفاده از يک سري سموم موسوم به IGR که روي مراحل رشد حشرات اثر گذاشته و قدرت ماندگاري بسيار پائيني دارند، خزانه را تا حد امکان ايزوله مي کنيم. کنترل با تله فورموني اميري در رابطه با نحوه مراقبت بعد از کاشت در زمين اصلي خاطرنشان کرده بود که در اين مرحله با استفاده از تله هاي فورموني که مخصوص شناسايي پروانه کرم ساقه خوار برنج است، دقيقا ظهور اولين پروانه را مشخص کرده و مبارزه را شروع مي کنيم. اين محقق و پژوهشگر حوزه کشاورزي در تشريح عملکرد تله فورموني گفته که هر حشره ماده براي جذب جنس مخالف نوعي مواد شيميايي از خود متصاعد ميکند که باعث جذب حشره بالغ شده و به اين طريق اين تله ها با قابليت متصاعد کردن فرمون ها باعث جذب پروانه و شناسايي آفت در زمين زراعي مي شوند. مبارزه با زنبور تريکو گراما وي وجود حشره و پروانه کرم ساقه خوار در مزرعه برنج را نشانگر ظهور آفات دانست و گفته به دليل اينکه پروانه پس از ظاهر شدن يک هفته فرصت تخم ريزي داشته و لاروها يا همان کرم ساقه خوار خيلي سريع به وجود مي آيد بايد فورا مبارزه با استفاده از زنبور تريکوگراما آغاز شود. اميري با اشاره به اينکه اين زنبورها به صورت تريکو کارت و به حالت پيش شفيره به کشاورزان داده مي شود، اظهار کرده که با نصب اين تيکو کارت ها در مزارع، در فرصت مقتضي زنبورها پس از سپري کردن مراحل رشد در مزارع رها سازي مي شوند. وي در ادامه گفته اين زنبورها با پيدا کردن تخم پروانه هاي مولد کرم ساقه خوار آن ها را پارازيته کرده و با تخم گذاري در آنها باعث از بين رفتن تخم پروانه شده و کرم ساقه خوار به وجود نمي آيد. مبارزه با کريستال باکتري BT بي توري استاد دانشگاه ساري در پاسخ به اينکه اگر با اين شرايط باز هم کرم ساقه خوار به وجود آمد چه بايد کرد، يادآور شده بود در اين گام با مشاهده کرم ساقه خوار، مبارزه بيولوژيک ديگري با استفاده از باکتري BT انجام مي شود. اميري گفته بود در اين حالت اسپور باکتري را با آب مخلوط کرده و به صورت سمپاشي بر روي مزارع برنج مي پاشند که کرم ساقه خوار با مصرف اين باکتري پارازيته شده و از بين مي رود. وي در تشريح عملکرد باکتري BT خاطرنشان کرده که اين باکتري در محيط قليايي شروع به تکثير مي کند بنابراين در معده لاروها منتشر شده و باعث از بين رفت آفت مي شود؛ اين در شرايطي است که اين باکتري در انسان و دام به دليل داشتن معده اسيدي از بين رفته و قدرت تکثير نخواهد داشت. عضو هيئت علمي دانشگاه علوم کشاورزي و منابع طبيعي ساري مراحل مبارزه بيولوژيک با کرم ساقه خوار برنج را بسيار موثر و کم هزينه تر از سموم شيميايي برشمرد و تاکيد کرده که اگر در مزرعه پس از مراحل بيولوژيک وجود آفت معرض شد نهايتا با استفاده از سموم کماثر مي توان اين نقيصه را مرتفع کرد.