فست فودها، دشمن های خوشمزه سلامتی

اطلاعات/ با پيشرفت تکنولوژي و ماشيني شدن جامعه تغذيه انسان‌ها نيز دستخوش تغيير و تحول شده است و غذا‌هاي آماده جايگزين غذاهاي سنتي شده است. متاسفانه به بخاطر اين ‌که ذائقه بسياري به اين غذاها عادت کرده است و آن را لذيذتر از غذاهاي سنتي مي‌دانند. در دنياي امروز که کار و تحصيل بيش از پيش مورد توجه اقشار مختلف جامعه به ويژه زنان و جوانان قرار گرفته است، فرصت آشپزي سنتي را محدود کرده و مصرف فست فودها را بيش از پيش در جامعه افزايش داده است. مشکل تغذيه از يک طــرف ناشي از تقليد ناآگاهانه از فرهنگ غذايي غرب و از طرف ديگر حاکي از پيشرفت صنعت تهيه غذاهاي فرآوري شده است. به طوري که امروزه اين رستوران‌ها در هر کوي و برزن وجود دارند و هميشه هم مالامال از جمعيتي است که مي‌خواهند درزمان کمتري غذاي خوشمزه‌اي بخورند. اين در حالي است که در فست فودها يا غذاهاي آماده، مقدار زيادي نمک، روغن، مواد نگهدارنده و افزودني‌هاي شيميايي وجود دارد که به شدت براي سلامتي انسان زيان بار است. عادات نامطلوب غذايي در شيوه زندگي کشور‌هاي در حال توسعه از جمله جامعه ما، علاوه بر اين که تهديدي براي سلامت کودکان و نوجوانان محسوب مي‌شود ساير افراد را نيز در معرض خطر ابتلا به بيماري‌هاي غيرواگير قرار داده است. ‏ کارشناسان معتقدند،افرادي که غذاهاي آماده و فست فود زياد مصرف مي‌کنند، نسبت به ديگران کالري، نمک و چربي بيشتري را دريافت مي‌کنند در حالي که ويتامين و مواد معدني و مفيد غذايي کمتري به بدن آن‌ها مي‌رسد. آنان مي‌گويند، غذاهاي سنتي علاوه بر اين‌که بخشي از فرهنگ ملت مااست داراي مواد مغذي بسيار خوب و سالمي است. در سفره ايراني غذاهاي سالم از انواع سبزي، مواد لبني و تخم‌مرغ تهيه مي‌شود که از نظر ارزش تغذيه‌اي نيز بسيار مناسب هستند اما گسترش فست ‌فود، نقش اين غذاها را کم مي‌کند. اين مسئله موجب مي‌شود عادت‌هاي خوب تغذيه‌اي ما نابود شود.‏ مضرات فست فود‌ها آراد سعادت متخصص تغذيه در مورد مضرات فست فود‌ها مي‌گويد: غذاهايي که در فست فودها طبخ مي‌شوند از ارزش غذايي پاييني برخوردار هستند چرا که سبزيجات تازه، مواد لبني و پروتئين‌هاي تازه در آن جايگاهي ندارند. معمولا اين غذاها از مواد غذايي فرآوري شده همچون کالباس، سوسيس، همبرگر و غيره تهيه مي‌شوند که به دليل نوع آماده شدنشان و مواد به کار رفته در آنها، داراي ويتامين و املاح مفيد بسيار کمي هستند. در رستوران‌هايي که غذاهاي آماده سرو مي‌شوند، غذاها از پيش آماده شده و در طول روز گرم نگه داشته مي‌شوند به همين دليل احتمال آلودگي در آنها افزايش مي‌يابد و به هنگام سرخ کردن برخي از غذاهاي آماده، ميزان موادمغذي موجود در غذا به مقدار زيادي کاهش مي‌يابد، همچنين هضم اين مواد در دستگاه گوارش به علت چربي بالاي آنها مختل مي‌شود. وي با بيان اين مطلب که اکثر غذاهاي حاضر در منوي اين رستوران‌ها از نظر نمک بسيار بالاتر از حد استاندارد و بهداشتي هستند مي‌افزايد: ذائقه ايراني‌ها شور بوده احتمال استفاده از مصرف مواد شور هم در کنار فست فودها وجود دارد که مي‌تواند باعث بروز فشار خون در مصرف‌کنندگان شود. افزايش چربي‌هاي مضر نيزيکي ديگر از مضرات اين غذا‌ها هستند اکثر غذاهاي حاضري سرخ ‌شده هستند و بيشتر هم براي سرخ ‌کردن اين غذاها از روغن‌هاي نباتي جامد استفاده مي‌شود. درصد اسيدهاي چرب اشباع و ايزومرهاي ترانس در اين روغن‌ها بالاست است به طوري که اين چربي همان چربي مضري است که مي‌توانند در ديواره سرخرگ‌ها رسوب کرده و آنها را مسدود ‌‌کنند. اين متخصص در مورد نوشابه‌ها هم مي‌افزايد: نوشابه‌ها يکي ديگر از مشکلات غذاهاي حاضري هستند نوشابه‌هاي گازدار در کنار تمام اين غذاها عرضه و خورده مي‌شود. اسيد موجود در نوشابه‌هاي گازدار موجب فرسايش ميناي دندان شده و همچنين قند بالاي اين محصولات، پوسيدگي دندان‌ها را تسريع مي‌کند. به علاوه نوشابه‌ها فاقد ارزش غذايي بوده و به خاطر ميزان قند بالايشان داراي کالري زيادي هستند که موجب چاقي مي‌شوند. فراموش نکنيد که نوشابه‌هاي رژيمي هم به دليل داشتن قند مصنوعي آسپارتام، اشتهاآور هستند. به بسياري از فست فودها شکر مي‌زنند. اين امر بدون افزايش ارزش غذايي، تنها باعث افزايش کالري غذا مي‌شود. انجمن قلب امريکا دريافتِ روزانه ۱۰۰ تا ۱۵۰ کالري از طريق شکر را توصيه مي‌کند. اين مقدار تقريبا معادل ۶ تا ۹ قاشق چاي‌خوري شکر است. بسياري از ما همراه با فست فودها يک قوطي نوشابه‌ گازدار هم مي‌خوريم. يک قوطي نوشابه گازدار به‌ تنهايي محتوي ۳۹ گرم يا ۸ قاشق چاي‌خوري شکر است. کالري دريافتي از شکرِ موجود در يک قوطي نوشابه به‌ تنهايي ۱۳۰ کالري است. وي با اشاره به اين مطلب که غذاهايي که در فست فودها طبخ مي‌شوند، داراي ارزش غذايي پاييني از نظر ويتامين و املاح مورد نياز بدن هستند خاطر نشان مي‌کند: کمبود ارزش‌هاي غذايي يکي از مشکلاتي است که کودکان و نوجوانان را در سن رشد تهديد مي‌کند. اگر کودک در سنين پايين از نظر مواد مغذي کمبود داشته باشد، حتماً در دوران نوجواني نيز دچار اين مشکل خواهد بود. کودکان و نوجواناني که زياد از اين غذاها استفاده مي‌کنند دچار کمبود کلسيم و ويتامين «د» مي‌شوند.‏ دکتر سعادت بااشاره به ارزش پايين غذايي مواد مورد مصرف در فست فود مي‌گويد: در تهيه اکثر فست فودها از سوسيس، کالباس و يا سيب زميني سرخ کرده استفاده مي‌شود و با توجه به افزودن مواد معطر و ادويه جات که طعم و مزه‌اي متفاوت به آنها مي‌دهد در واقع از نظر ارزش غذايي در مراحل پايين رده بدني مواد غذايي قرار دارند. اغلب گوشت‌هاي فرآوري شده (سوسيس، ‌کالباس و…) داراي پروانه بهداشتي هستند اما در فرمولاسيون اين مواد فرآورده‌هاي غذايي از موادي استفاده مي‌شود که مضر هستند؛ رنگ دهنده‌ها، ‌ادويه جات، ‌روغن و… ترکيباتي هستند که باعث بروز عوارض شديدي در بدن مي‌شوند.‏ وي مي‌افزايد: در بعضي از سوسيس و کالباس‌ها از نيتريت به عنوان رنگ دهنده استفاده مي‌شود که اين ماده باعث ايجاد سرطان سيستم گوارشي در بدن مي‌شود که از يک حد مصرف آن ممنوع است؛ اما از اکثر فرآورده‌هاي گوشتي (سوسيس، ‌کالباس و ‌همبرگر) که قيمت ارزاني دارند، نمي‌توان به عنوان جايگزين گوشت استفاده کرد؛ گوشتي که در اين مواد استفاده مي‌شود، کيفيت پاييني دارد که از پروتئين‌هاي غير حيواني هستند که با استفاده از پودر سير، ادويه و فلفل به اين قبيل گوشت‌ها، رنگ، بو و طعم غير طبيعي مي‌دهند تا به يک محصول خوب تبديل شوند؛ اما در واقع اينطور نيست و از مواد اوليه ناسالم تهيه شده اند. ادويه‌هاي استفاده شده در اين مواد غذايي باعث ايجاد حساسيت شديد در بعضي افراد مي‌شوند؛ به طور مثال بعضي مواقع افراد که از ادويه‌هاي هندي که با نحوه مصرف آنها آشنا نيستند استفاده مي‌کنند که باعث اسپاسم حنجره مي‌شود. اين متخصص تغذيه تأکيد مي‌کند: چربي و روغن‌هايي که در اين مواد غذايي استفاده مي‌شود، بسيار چاق کننده هستند، چاقي که با کمبود مواد مغذي طبيعي همراه هست، فست فودها را مي‌خوريم تا سير شويم در حالي که افراد جامعه بايد به عنوان تنقل به اين مواد نگاه کنند نه به عنوان يک ماده غذايي سالم.‏‎ ‎ وي با بيان اين مطلب که مصرف غذا‌هاي فست فود در دراز مدت عوارض زيادي را براي بدن بوجود مي‌آورد خاطر نشان مي‌کند: وجود نمک و چربي بالا در غذاهاي فست فودي باعث ايجاد فشار خون بالا شده و احتمال ابتلا به بيماري‌هاي قلبي و عروقي را افزايش مي‌دهد. علاوه بر آن، مصرف زياد فست فودها، باعث مي‌شود تا ذائقه فرد به شوري عادت کرده و در ديگر وعده‌هاي غذايي نيز خواهان مصرف بالاتر نمک باشد. همان طور که گفته شد اين مصرف بالاي نمک باعث ايجاد فشار خون بالا و در نهايت بيماري‌هاي قلبي و عروقي مي‌شود. چاقي: اولين مشکل ناشي از مصرف غذاهاي حاضري است. اکثر اين غذاها براي سلامت انسان مضر است و او را چاق مي‌کند و شانس ابتلاء به ديابت و حمله قلبي را به شدت افزايش مي‌‌دهد. بررسي‌هاي انجام شده حاکي از اين است که بيش از ۸۰ درصد مصرف‌کنندگان دائمي فست‌فود، افرادي چاق تلقي مي‌شوند به طوري که به شکلي هماهنگ چاق نيستند و بيشترين تجمع چربي در ناحيه شکم، پهلوها، ران‌ها و باسن آنها است. در عين حال، چربي دور کبدشان را فرا گرفته و خيلي دير احساس سيري مي‌کنند.‏ دستگاه اسکلتي بدن (استخوان‌ها): کربوهيدرات موجود در فست فودها و غذاهاي فراوري‌شده مي‌تواند باعث افزايش اسيد در دهان شود. افزايش اسيدِ دهان نيز موجب تجزيه ميناي دندان مي‌شود. با نابودي ميناي دندان فرصت براي باکتري‌ها فراهم مي‌شود که کنترل را به‌دست بگيرند و حفره‌هايي در دندان ايجاد کنند. همچنين چاقي مي‌تواند بر تراکم استخوان و توده عضلات نيز اثري منفي بگذارد. احتمال شکستگي‌هاي استخوان در افراد چاق بيشتر است. انجام تمرينات ورزشي به ‌منظور عضله‌سازي و کمک به استخوان‌ها ضروري است. همچنين بايد رژيم غذايي به‌شکلي باشد که تاحدامکان موجب کاهش تراکم استخوان نشود. ‏دستگاه پوششي (پوست، مو و ناخن): غذايي که مي‌خوريد، بر ظاهر پوست‌تان اثر مي‌گذارد. در گذشته تصور بر اين بود که شکلات و غذاهاي چرب مانند پيتزا باعث بروز جوش‌هاي پوستي مي‌شوند، اما براساس اعلام مايو کلينيک (يکي از مراکز و دانشگاه‌هاي بسيار معتبرِ علوم‌پزشکي در جهان) عامل اين جوش‌ها کربوهيدرات‌ها هستند. غذاهاي سرشار از کربوهيدرات موجب جهش ناگهاني قند خون مي‌شوند و اين افزايش ناگهاني قند خون عاملي مي‌شود براي به‌ وجودآمدن جوش‌ها. براساس يکي از پژوهش‌هاي صورت‌گرفته در اين رابطه، احتمال بروز اگزما در کودکان و نوجواناني که حداقل ۳ بار در هفته فست فود مي‌خورند، بيشتر از همسالان‌شان است. اگزما نوعي بيماري پوستي است که مي‌تواند موجب خارش، قرمزي و تورم پوست شود. ‏ افراد در معرض خطر وي در مورد افراد در معرض خطر مي‌افزايد: کودکان با توجه به اين که در سن رشد قرار دارند بيش از بقيه ي سنين نيازمند مواد مغذي هستند که با مصرف کردن بي رويه غذاهاي آماده و نوشابه‌هاي گازدار از دريافت مواد غذايي لازم براي رشد خود محروم مي‌شوند. از طرف ديگر مصرف اين مواد زمينه ابتلا به فشار خون بالا، چربي خون بالا و ديگر عوامل خطر ابتلا به بيماري‌هاي مزمن را در سنين بالاتر فراهم مي‌کند. مادران باردار؛ در معرض افزايش خون حاملگي قرار دارند پس اين نه تنها نمک بالاي اين مواد، بلکه افزودني‌هاي ديگر موجود در اين غذاها نيز نمي‌تواند در آنها مشکل ساز شود. هم چنين بسياري از اين ترکيبات بهويژه نيتروز آمينها از جفت عبور مي‌کند و احتمال ايجاد تومورهاي مغزي در نوزادان را نيز افزايش مي‌دهند. سالمندان؛ اين گروه سني به علت اين که اکثراً مبتلا به فشار خون بالا يا ساير بيماري‌هاي مزمن هستند بايد تا حد امکان از مصرف غذاهاي آماده پرهيز کنيد. نوجوانان و جوانان؛ افرادي که دريکي از وعدههاي غذايي روزانه خود غذاهاي آماده مصرف مي‌کنند، نسبت به ساير همسالان خود کالري، نمک و چربي بيشتر و ويتامين و مواد معدني کمتري در يافت مي‌کنند. ‏ zافزايش احتمال بروز پوکي استخوان: مصرف مواد غذايي به کار رفته در فست فودها کلسيم و املاح معدني ناچيزي دارند که احتمال ايجاد پوکي استخوان را افزايش مي‌دهند. علاوه بر آن مصرف نوشابه‌هاي گازدار نيز جذب کلسيم را کاهش داده و احتمال بروز پوکي استخوان را بالا مي‌برند توصيه براي کاهش خطر مصرف غذاهاي آمادهسعادت تأکيد مي‌کند: در صورت تمايل زياد به مصرف غذاهاي آماده و براي کاهش مصرف اين مواد، تعداد دفعات مصرف را در طول زمان کاهش دهيد و تا حد امکان موادغذايي را در شرايط مناسب از نظر نگهداري، نوع روغن مصرفي و با استفاده از مواد اوليه تازه و سالم در منزل تهيه کنيد. براي کاهش اثرات مضر غذاهاي آماده، از ميوه‌ها و سبزي‌هاي سالم و تازه در کنار غذا استفاده کنيد. مصرف مقادير مناسب اين مواد مي‌تواند ويتامين‌هاي لازم براي بدن را تامين کرده و اثرات مضر مواد سرطان زايي را که با مصرف زياد غذاهاي آماده وارد بدن شده است، خنثي کند. وي مي‌افزايد: مصرف غذاهاي شور و چرب مانند پنير پيتزا، چيپس، ترشي جات، خيارشور، انواع سس و سيب زميني سرخ کرده را که معمولا به همراه غذاهاي آماده مصرف مي‌شوند، بايد کاهش يابد. همچنين انواع سس‌ها و پنير پيتزا نيز مملو از چربي اضافي است بنابراين ضمن توصيه به عدم استفاده از روغن‌هاي جامد، بر استفاده از روغن‌هاي مخصوص سرخ کردني در حجم کم براي موارد سرخ کردن و کاهش مصرف غذاهاي چرب تاکيد مي‌شود. ما را در کانال «آخرين خبر» دنبال کنيد