در مقابل کرونا چه سلاحهایی داریم؟
سيناپرس/ با توجه به مشکلات ناشي از بيماري کوويد 19 و نبود دارو، روش درماني خاص و واکسني براي پيشگيري از آن، طي سه ماه گذشته داروها و روشهاي درماني متفاوتي در کشورهاي مختلف مورداستفاده قرار گرفت که برخي از آن ها تا حدودي نتيجهبخش بوده است. هفتم آوريل سال 1948 ميلادي سازمان بهداشت جهاني تأسيس شده و در تقويم جهاني اين روز که برابر با 19 فروردين است، بهعنوان روز بهداشت جهاني شناخته ميشود. در حال حاضر مهمترين دغدغه سازمان بهداشت جهاني و مهمترين تهديد بهداشتي که کل بشريت با آن روبهرو شده، ويروس کروناي جديد و بيماري ناشي از آن يعني کوويد 19 است. به همين دليل در گزارشي ويژه به بررسي اين موضوع ميپردازيم. گسترش و همهگيري ويروس کرونا کماکان در سراسر جهان ادامه داشته و روزانه بر مبتلايان و جانباختگان بيماري کوويد 19 افزوده ميشود. محققان، دانشمندان و پزشکان با فرماندهي سازمان بهداشت جهاني در تلاش براي به دست آوردن راهي براي درمان و يا جلوگيري از ابتلا به اين بيماري هستند. علاوه بر پژوهشهاي مختلفي که در اين زمينه در بسياري از نقاط جهان انجامشده، راهکارها و استفاده از داروهاي موجود نيز براي کاهش شدت بيماري يا درمان آن به کار گرفته ميشود. داروهاي ضد انگلي، آيورمکتين (Ivermectin) قادر است ظرف 48 ساعت مانع از رشد و نمو ويروس جديد کرونا در کشت سلولي در آزمايشگاه شود. اين يافتههاي جديد اميد تازهاي براي مبارزه با ويروس جديد کرونا در محققان و پزشکان ايجاد کرده است. در حال حاضر به جهت نبود روش خاص درماني و داروي ويژهاي براي درمان بيماري کوويد 19، در کشورهاي مختلف از داروهاي متفاوتي براي درمان و مقابله با اين بيماري استفاده ميشود. اين عمل تا زماني که داروي مناسب براي درمان و واکسن مؤثري براي جلوگيري از ابتلاي به اين بيماري به دست آيد مورداستفاده قرار ميگيرد. همانگونه که گفتهايم، در حال حاضر پزشکان براي درمان بيماران مبتلا به کوويد 19 از داروهاي موجود در بازار استفاده ميکنند. در اينجا نگاهي به برخي از اين داروها و روشهاي درماني مياندازيم: داروهاي ضد انگلي در جديدترين پيشرفت، پژوهشگران استراليايي در تحقيقات خود دريافتند که داروهاي ضد انگلي، آيورمکتين (Ivermectin) که براي درمان عفونتهاي انگلي مورداستفاده قرار ميگيرد، ظرف 48 ساعت مانع از رشد و نمو ويروس جديد کرونا در کشت سلولي در آزمايشگاه ميشود. درواقع اين دارو طي 48 ساعت رشد ويروس کروناي جديد را در سلول متوقف ميکند. علاوه بر اين، پژوهشگران دريافتند که حتي يک دوز از اين دارو نيز اساساً ميتواند تمام اسيد ريبونوکلئيک يا آر اِن اِي ويروس را تا 48 ساعت از بين ببرد. اين پژوهشگران در تلاش هستند تا در مرحله بعدي تحقيقات خود بررسي کنند که آيا دوز مجاز براي استفاده انسان براي مقابله با بيماري کوويد 19 مؤثر است يا خير. در حال حاضر داروي ضد انگلي ايورمکتين در شرايط آزمايشگاهي در برابر طيف گستردهاي از ويروسها از جمله ايدز، دنگو، آنفلوانزا و ويروس زيکا مؤثر است. اين يافتههاي جديد اميد تازهاي براي مبارزه با ويروس جديد کرونا در محققان و پزشکان ايجاد کرده است. خلاصه اين تحقيقات و نتايج حاصل از آن در آخرين شماره مجله تحقيقات ضدويروس (Antiviral Research) به چاپ رسيده و قابلدسترس است. لازم به توضيح است که اين دارو هنوز روي انسان امتحان نشده است و محققان براي اينکه بتوانند دوز مناسب براي انسان را به دست آورند بايد به تحقيقات و آزمايشهاي خود ادامه دهند. علاوه بر اين، چند داروي بالقوه در حال حاضر تحت آزمايشهاي باليني قرار دارند و اگر نتايج آنها مناسب و قابلقبول باشد، ميتوانند در دستور کار انبوهسازي قرار گيرند و به بازار بهداشت و درمان وارد شوند. البته اين مسئله کمي زمانبر است. داروي آنفولانزا محققان ژاپني از نوعي داروي درماني آنفولانزا جهت درمان بيماري کوويد 19 استفاده ميکنند. داروي آويگان (Avigan) بهعنوان داروي درماني آنفولانزا در اين کشور مورداستفاده قرار ميگيرد اما به نظر ميرسد که داراي پتانسيل درماني براي درمان ساير بيماريها ازجمله ابولا و يک بيماري ناشي از گزش کنه به نام tick-borne نيز است. البته تأکيد شده است که به دليل اثر سوء اين دارو بر جنين، استفاده آن در زنان باردار توصيه نميشود. اوميفنووير (Umifenovir) که با نام آربيدول هم شناخته ميشود، يک داروي ضدويروس است که در روسيه و چين براي درمان آنفلوانزا به کار ميرود و توسط شرکت دارويي فارماستاندارد ساخته ميشود. اين دارو تحت آزمايشهاي باليني روي افراد مبتلابه بيماري کروناي جديد بوده و اثر آن اميدبخش گزارششده است. داروهاي ضد مالاريا کلروکين (chloroquine) و هيدروکسي کلروکين (hydroxychloroquine) که داروهاي ضد مالاريا هستند براي درمان عفونت بيماري کوويد 19 آزمايششده و مورداستفاده قرار ميگيرند. استفاده از اين داروها در برخي از کشورها از جمله چين، فرانسه و ايالاتمتحده آمريکا در حال انجام است. بااينحال، هنوز هيچ مدرک محکمي براي اثبات اثربخشي اين داروها وجود ندارد البته سازمان غذا و داروي ايالاتمتحده داروي هيدروکسي کلروکين را براي استفاده درماني در بيماران مبتلا به ويروس کرونا تأييد کرده است. داروهاي ضد ايدز پزشکان بسياري از کشورها همچنين از دو داروي ضد ايدز همچون لوپيناوير (lopinavir) و ريتونووير (ritonavir) براي درمان بيماران مبتلا به کوويد 19 استفاده ميکنند. سازمان کنترل استاندارد داروي هند استفاده از اين داروها را براي درمان بيماران مبتلا به کوويد 19 در بيمارستانهاي اين کشور تصويب کرده است البته هنوز اثربخشي اين روش درماني نيز مشخص نيست. داروي ضدويروسي رمدسيوير (Remdesivir) در ايالاتمتحده آمريکا، يک شرکت زيستفناوري در حال انجام آزمايش باليني داروي ضدويروسي رمدسيوير در بيماران مبتلا به کوويد 19 است. داروي رمدسيوير، دارويي براي درمان ابولا است. پيشازاين محققان اين دارو را براي يک بيماري مبتلا به بيماري کوويد 19 مورداستفاده قرار دادهاند. واکسن سل تحقيقات در مورد اثربخشي واکسن سل در درمان و مقابله با بيماري کوويد 19 ادامه دارد. محققان استراليايي و اروپايي در حال انجام آزمايشهايي هستند تا ببينند آيا واکسن باسيل کالمت-گورين يا همان واکسن ب ث ژ يا سل ميتواند سيستم ايمني بدن را براي کاهش علائم تنفسي در افراد مبتلا به کوويد 19 تقويت کند. در حال حاضر آزمايشهاي باليني اين واکسن براي دو گروه پرخطر، کارکنان مراقبتهاي بهداشتي و سالمندان متمرکز است. اين واکسن حاوي مقادير ضعيف شده از باکتريهاي سل است. اين امر بدن را به ايجاد آنتيبادي براي حمله به باکتريهاي سل تحريک ميکند بنابراين از اين نظر منحصربهفرد بوده که ممکن است سيستم ايمني را نيز در برابر بيماريهاي ديگر همچون کوويد 19 تقويت کند. دستگاه آزمايشگاهي مبتني بر هوش مصنوعي يک ابزار جديد آزمايشگاهي که مبتني بر هوش مصنوعي است به پزشکان کمک ميکند تا پيشبيني کنند، بيماران جديد مبتلا به بيماري کوويد 19، آيا دچار شدت عفونت ريوي خواهند شد يا خير؟ اين دستگاه مبتني بر الگوريتم يادگيري ماشيني کار ميکند. استفاده از اين ابزار ميتواند به پزشکان کمک کند تا بيماراني که احتمال شدت بيماري در آنها بالاست، شناساييشده و پيشازاين که بيماري در بدن اين افراد گسترش پيدا کند، از وخامت بيماري آنها جلوگيري شود. درواقع پزشکان با کمک اين ابزار ميتوانند جان تعداد بيشتري از بيماران را نجات دهند و بهطورکلي توسط اين دستگاه، سيستمهاي مراقبت بهداشت جهاني در سراسر دنيا سهولت پيدا ميکند. در حال حاضر گروهي از داروهاي بالقوه براي درمان بيماري کوويد 19 نيز تحت آزمايشهاي باليني قرار دارند تا بهطور عمده ساخته شوند که در اينجا اشارهاي به آنها ميکنيم: واکسني مبتني بر تنباکو يک شرکت سيگارسازي بريتانيايي، آزمايشهاي پيش باليني يک واکسن مبتني بر گياه تنباکو که براي جلوگيري از ابتلا به بيماري کوويد 19 در نظر گرفتهشده را آغاز کرده است. اگر آزمايشهاي اين واکسن بهخوبي پيش برود، اين شرکت قصد دارد توليد خود را در مقياس گسترده در دو ماه آينده آغاز کند و اعلام کرده است که هدف از اين کار، منفعت مالي آن نخواهد بود. واکسن MRNA-1273 واکسن MRNA-1273 توسط شرکت بيوتکنولوژي مودرنا (Moderna) با همکاري مؤسسه ملي سلامت (NIH) از شاخههاي وزارت بهداشت آمريکا تهيهشده است. به گفته محققان، اين واکسن باعث تحريک سيستم ايمني بدن در ساخت آنتيباديهايي ميشود که ميتوانند جلوي ويروس جديد کرونا را گرفته و از پيشرفت بيماري کوويد 19 جلوگيري کنند. اولين آزمايشهاي انساني اين واکسن در ماه گذشته در ايالاتمتحده آمريکا آغاز شد. تعدادي از افراد بزرگسال سالم از انستيتوي تحقيقات سلامت امپراتور ماندگار واشنگتن (Kaiser Permanente Washington Health Research Institute) در سياتل اين واکسن را دريافت کردند. واکسنهاي RNA با قرار دادن بدن در کد ژنتيکي (mRNA) براي آنتيژنهاي خاص بهجاي استفاده از پروتئينها کار ميکنند. در سلولهاي بدن ما از mRNA براي ساختن پروتئين استفاده ميشود که با اين عمل، پاسخ سيستم ايمني بدن ما را دقيقاً مانند عملکرد واکسن معمولي، تحريک ميکند. اين واکسنهاي RNA مزاياي زيادي نسبت به واکسنهاي معمولي دارند که ميتوان گفت آنها بسيار سريعتر، ايمنتر و ارزانتر توليد ميشوند. واکسن خوراکي ويروس کرونا موسسه تحقيقات ميگال گاليل (Migal Galilee) نيز يک واکسن خوراکي براي مقابله با ويروس کرونا ارائه داده است. تيم تحقيقاتي اين موسسه ادعا کردند که اين واکسن خوراکي جديد ميتواند بيماري کوويد 19 را به سرماخوردگي بسيار ملايم تبديل کند. انجام آزمايش باليني اين واکسن در دستور کار قرار دارد.