کاهش خطر ابتلا به ذاتالریه بهکمک عصاره اکالیپتوس
سيناپرس/ بيماراني که به دلايل مختلف تحت تهويه مکانيکي با دستگاه ونتيلاتور قرار ميگيرند، در معرض يک بيماري سخت به نام «ذاتالريه وابسته به ونتيلاتور» قرار دارند. محققان براي کاهش ريسک ابتلاي اين افراد به بيماري فوق، استنشاق عصاره اکاليپتوس را پيشنهاد دادهاند. ذاتالريه يا پنوموني وابسته به ونتيلاتور يا اصطلاحاً VAP، عفونت بيمارستاني خطرناک است که تقريباً در يکسوم بيماران تحت تهويه مکانيکي رخ ميدهد. ابتلا به اين پنوموني باعث افزايش مرگومير، ناتواني و افزايش هزينههاي بيمارستاني شده و همچنين موجب بالارفتن نگراني در پزشکان و مديران شده است. VAP معمولاً به دو صورت زودرس (در خلال چهار روز اول بعد از شروع تهويه مکانيکي) و ديررس (۵ روز يا بيشتر پس از شروع تهويه مکانيکي) رخ ميدهد. شيوع اين نوع پنوموني در بيماراني که براي آنها از لوله موسوم به «لوله تراشه» استفاده شده باشد، ۶ تا ۲۱ برابر بيشتر از بيماران بدون اين لوله است. بنا بر نظر متخصصان، در اکثر مطالعات نشان داده شده است که مهمترين عوامل خطر بري ايجاد VAP، موارد ذيل هستند: مدتزمان لولهگذاري و تهويه مکانيکي، بيماريهاي زمينهاي مانند بيماري مزمن انسدادي ريه، تعداد آنتيبيوتيکهاي مصرفي، سن بالا، جنسيت مذکر، تروما، شدت بيماري، سوختگي، تغذيه رودهاي و وضعيت خوابيده به دمر. براي پيشگيري از اين مشکل دستورالعملهاي حرفهاي مختلفي پيشنهاد شدهاند که از ميان آنها ميتوان به موارد زير اشاره کرد: بالا نگهداشتن سر تخت بهاندازه ۳۰ تا ۴۵ درجه، مراقبت دهاني با دهانشويه کلرهگزيدين و مکش مداوم ترشحات ناحيه حلقي. اما ازآنجاييکه اين موضوع از اهميت بسيار بالايي برخوردار است، کماکان تلاشها براي يافتن روشهاي ديگر ادامه دارد. در همين راستا، پژوهشگراني از دانشگاه علوم پزشکي اصفهان و دانشگاه علوم پزشکي اراک، مطالعهاي را به انجام رساندهاند که در آن تأثير استنشاق عصاره اکاليپتوس بر پنوموني وابسته به ونتيلاتور در بيماران تحت تهويه مکانيکي مورد بررسي واقع شده است. در اين مطالعه، 70 بيمار بستري در بيمارستان آموزشي درماني الزهرا اصفهان که بيش از 72 ساعت تحت تهويه مکانيکي قرار داشتند، مورد بررسي قرار گرفتند. براي نيمي از اين بيماران، امکان استنشاق محلول اکاليپتوس در زماني که تحت تهويه مکانيکي قرار داشتند، فراهم شد و سپس وضعيت آنها ازلحاظ ميزان ابتلا به VAP بررسي گرديد. نتايج بررسيهاي فوق و مقايسه اين افراد با بيماراني که براي آنها از استنشاق اکاليپتوس استفاده نشده بود، نشان داد که انجام اين کار يعني استنشاق اکاليپتوس ميتواند پنوموني وابسته به ونتيلاتور يا همان VAP را در بيماران تحت تهويه مکانيکي بهطور قابل قبولي کاهش دهد. در اين خصوص، احمدرضا يزدان نيک، گروه پرستاري دانشگاه علوم پزشکي اصفهان و همکارانش اشاره داشتهاند: «استفاده از ۴ ميليليتر اسانس اکاليپتوس ۵ درصد بهصورت استنشاقي و با استفاده از وسايل کمکي مخصوص به ميزان سه بار در روز و هر بار به مدت ۲۰ تا ۳۰ دقيقه از ابتداي بستري شدن بيمار در بخش مراقبت ويژه و شروع تهويه مکانيکي، ميتواند در کاهش ابتلا به VAP مؤثر باشد». اين محققان ميافزايند: «راحتي استفاده و بيخطر بودن اين روش در کنار اثرات ضد ميکروبي مؤثر گياه دارويي اکاليپتوس باعث شده است که بتوان اين روش پيشگيري از VAP را بهعنوان يک مراقبت پرستاري کمهزينه در بخشهاي مراقبت ويژه مطرح کرد». اين يافتههاي علمي پژوهشي که در فصلنامه «گياهان دارويي» متعلق به پژوهشکده گياهان دارويي جهاد دانشگاهي ميتوانند در بهبودي سريعتر بيماراني که به دلايل مختلف تحت تهويه مکانيکي با دستگاه ونتيلاتور قرار ميگيرند، مورد استفاده قرار گيرند.