مصرف زیاد کافئین و افزایش احتمال سقط مکرر

ايسنا/ عضو تيم تخصصي مرکز درمان ناباروري ابنسينا با بيان اين که سبک زندگي يکي از عوامل موثر بر سقط مکرر است گفت: داشتن سبک زندگي سالم، بهويژه داشتن وزن متناسب ميتواند خطر سقط مکرر را کاهش دهد. خطر سقط مکرر در خانمهايي که اضافهوزن دارند و بهويژه دچار سندرم تخمدان پليکيستيک و يا مقاومت به انسوليناند، افزايش مييابد. همچنين، مصرف سيگار و الکل و مصرف کافئين زياد ميتواند خطر ابتلا به سقط مکرر را افزايش دهد.
دکتر اعظم محمداکبري، درباره تعريف سقط خودبهخودي جنين و سقط مکرر گفت: منظور از سقط خودبهخود جنين، از دست رفتن بارداري پيش از هفته بيستم و يا پيش از رسيدن وزن جنين به پانصد گرم است. منظور از سقط مکرر نيز دو يا سه بار سقط خودبهخودي جنين است. سقط مکرر هم چالش درماني مهمي براي متخصصان و هم يک معضل بزرگ براي همسران است و حتي ممکن است روابط عاطفي و زناشويي زوجها را تحت تأثير قرار دهد.
اين فلوشيپ ناباروري جنبه چالشبرانگيز درمان سقط مکرر را مواردي دانست که علت قطعي سقطها مشخص نميشود و توضيح داد: در مواردي ما بهرغم بررسيهاي دقيق و پيشرفته، نميتوانيم به علت قطعي سقط مکرر پي ببريم و ناچاريم در اين موارد صرفاً با در نظر گرفتن علل احتمالي درمان را پيش ببريم.
دکتر محمداکبري درباره علل شناختهشده سقط مکرر گفت: مهمترين علت سقط مکرر زودرس، يعني سقط در سه ماهه اول، علل ژنتيکي يا ناهنجاريهاي کروموزومي جنين است. اين ناهنجاري ژنتيکي ممکن است ناشي از سلول تخمک يا سلول اسپرم باشد و يا در مواردي، سلول اوليه سالم است اما به دلايل ناشناخته، در مراحل تقسيم سلولي دچار اختلالات کروموزومي ميشود. شايعترين اختلال کروموزومي در جنين نيز سهتايي شدن برخي کروموزومها، از جمله کروموزوم ۲۱ است. يکي ديگر از علل سقط مکرر افزايش سن مادر است که با افزايش خطر ناهنجاريهاي ژنتيکي در جنين نيز همراه است. بالا بودن سن مادر هنگام بارداري، يعني پس از ۳۵ سالگي و بهويژه بيش از ۴۰ سال، خطر سقط مکرر را افزايش ميدهد. زيرا با افزايش سن کيفيت تخمک بهشدت کاهش مييابد.
اين متخصص زنان در ادامه به ناهنجاريهاي ساختاري رحم بهعنوان يکي از علل سقط مکرر اشاره کرد و افزود: مهمترين ناهنجاري ساختار رحم که با سقط مکرر مرتبط است، رحم سپتومدار است. در برخي از خانمها بهطور مادرزادي سپتوم يا ديوارهاي در داخل حفره رحم وجود دارد که اين سپتوم خونرساني مناسبي ندارد و محل مناسبي براي لانهگزيني جنين نيست. بنابراين وجود سپتوم در رحم ميتواند از موانع رشد جنين و در نتيجه سقط مکرر باشد. برخي ديگر از ناهنجاريهاي رحم، مانند رحم تکشاخ و دوشاخ نيز در موارد محدودي ميتوانند موجب سقط مکرر شوند که البته سهم اين ناهنجاريهاي شکلي در بروز سقط مکرر اندک است.
عضو تيم تخصصي مرکز درمان ناباروري ابنسينا با اشاره به اختلالات هورموني به عنوان يکي ديگر از علل سقط مکرر توضيح داد: اختلالات غدد درونريز مانند کمکاري شديد تيروئيد و يا بالا بودن سطح هورمون پرولاکتين نيز ميتوانند باعث سقط مکرر شوند. همچنين ديابت پيشرفته و کنترل نشده نيز ميتواند علت سقط مکرر باشد. افزون بر اينها، اختلالات هورموني تخمداني مانند سندرم تخمدان پليکيستيک و پايين بودن ذخيره تخمدان نيز ميتوانند موجب سقط مکرر جنين شوند.
دکتر محمداکبري سبک زندگي را نيز از عوامل مؤثر بر سقط مکرر دانست و افزود: داشتن سبک زندگي سالم، بهويژه داشتن وزن متناسب ميتواند خطر سقط مکرر را کاهش دهد. خطر سقط مکرر در خانمهايي که اضافهوزن دارند و بهويژه دچار سندرم تخمدان پليکيستيک و يا مقاومت به انسوليناند، افزايش مييابد. همچنين، مصرف سيگار و الکل و مصرف کافئين زياد ميتواند خطر ابتلا به سقط مکرر را افزايش دهد.
عضو تيم تخصصي مرکز درمان ناباروري ابنسينا، ترومبوفيلي را بهعنوان يکي ديگر از علل سقط مکرر برشمرد و گفت: در برخي افراد بهطور ژنتيکي سطح فاکتورهاي ضدانعقادي خون کمتر است و در واقع اين دسته از افراد بيشتر مستعد ابتلا به لخته شدن خون يا ترومبوز هستند. از آنجا که اين وضعيت خونرساني به جفت و جنين را مختل ميکند، ميتواند باعث بروز سقط مکرر شود. خانمهاي مبتلا به بيماري خودايمني سندرم آنتيفسفوليپيد نيز به دليل توليد يک سري آنتيباديهاي خاص مستعد ترومبوفيلياند و به همين دليل، در معرض خطر سقط مکرر قرار دارند.
وي در ادامه به علل ايمونولوژيک اشاره کرد و افزود: در مواردي علت سقط مکرر واکنش سيستم ايمني بدن به جنين است. در اين موارد، سيستم ايمني بدن مادر جنين را بهعنوان يک موجود بيگانه يا مهاجم شناسايي ميکند و براي دفع آن آنتيباديها يا پادتنهايي ترشح ميکند که موجب سقط جنين ميشوند.
دکتر محمداکبري درباره نقش فاکتور مردانه در سقط مکرر نيز توضيح داد: همانگونه که گفته شد، يکي از علل اصلي سقط مکرر اختلال کروموزومي در جنين است که ميتواند ناشي از اختلالات کروموزومي اسپرم باشد. در واقع، اختلالات کروموزومي اسپرم باعث ميشود سلول اوليه جنين دچار اختلال شود و نتواند مراحل رشد را بهدرستي طي کند.
اين متخصص زنان سقط مکرر با علل ناشناخته را بخش بزرگي از موارد سقط مکرر دانست و افزود: بيش از نيمي از موارد سقط علت مشخصي ندارند. يعني ما پس از آزمايشات و بررسي علل شناختهشده نميتوانيم به تشخيص علت قطعي برسيم. در چنين مواردي، درمان را بر اساس علل احتمالي انجام ميدهيم که در برخي موارد ممکن است مؤثر باشد.
دکتر محمداکبري در پايان صحبتهاي خود به توانمنديهاي کلينيک سقط مکرر ابنسينا اشاره کرد و گفت: خوشبختانه کلينيک فوق تخصصي سقط مکرر ابنسينا، بهعنوان نخستين کلينيک اين حوزه در کشور، با همکاري متخصصان حوزههاي مرتبط، مانند زنان، اورولوژي، ايمونولوژي، ژنتيک و داخلي و همچنين برخورداري از آزمايشگاههاي تخصصي دقيق و پيشرفته نتايج بسيار خوبي در درمان سقط مکرر داشته است و به زوجهاي مبتلا به سقط مکرر توصيه ميکنم. البته، فرايند تشخيص در برخي موارد زمانبر و مستلزم انجام آزمايشات متعدد و هزينهبر است. اما زوجين نبايد نااميد شوند و بايد با شکيبايي اجازه دهند تيم تخصصي اقدامات لازم را مرحله به مرحله انجام دهد تا بهترين نتيجه حاصل شود و در اين راه زن و شوهر بايد همراه و همدل باشند و حمايت عاطفي از يکديگر را فراموش نکنند.