غلبه بر درد و ضعف عضلانی ناشی از کرونا با تمرینهای ورزشی
باشگاه خبرنگاران/ فرناز المعينژاد متخصص فيزيوتراپي درباره مبتلايان به بيماري کوويد-۱۹ که به دوره نقاهت اين بيماري وارد شدهاند، اظهار کرد: با گذشت بيش از ۶ ماه از شيوع کوويد-۱۹، تعداد بيماراني که پس از ابتلا به اين بيماري وارد دوره نقاهت طولاني مدت ميشوند رو به افزايش است. اين ويروس غير از سيستم تنفسي، ساير اعضا، بافتها و سيستمهاي بدن را هم درگير ميکند.
چند درصد از مبتلايان به کوويد-۱۹ به عوارض جدي ناشي از بيماري دچار ميشوند؟
او بيان کرد: حدود ۸۰ درصد مبتلايان به بيماري کوويد-۱۹ با شدت علائمي خفيف تا متوسط، در طول چند هفته بهبود پيدا ميکنند و تنها ۲۰ درصد از اين بيماران به عوارض جدي ناشي از بيماري، نظير التهاب شديد و آسيب به اعضاي حياتي دچار ميشوند.
شاخصترين علائم بيماري کوويد-۱۹ چيست؟
اين متخصص فيزيوتراپي افزود: اثرهاي تنفسي کوويد-۱۹ مهمترين علائم اين بيماري است که از جمله اين اثرها ميتوان به سرفه خشک و سختي تنفس اشاره کرد. بافت ريه هم به دليل حمله مستقيم ويروس به بافت و واکنش التهابي شديد، در معرض آسيبهاي جدي قرار ميگيرد، بنابراين ظرفيت ريوي بيمار، افتي شديد پيدا ميکند.
المعينژاد گفت: وقتي بافت ريه نتواند عمل تهويه را به درستي انجام دهد، ساير اعضاي بدن هم به افت اکسيژن دچار ميشوند، بنابراين بيمار مبتلا به کوويد-۱۹ با کمترين تلاش و انجام سبکترين حرکات روزانه از ضعف و خستگي شکايت ميکند.
علت درد و ضعف شديد عضلاني در بيمار مبتلا به کوويد-۱۹ چيست؟
متخصص فيزيوتراپي تاکيد کرد: بسياري از عفونتهاي ويروسي مانند آنفلوآنزا و سرماخوردگي، درد عضلاني و بدن درد ايجاد ميکنند، بنابراين به طور کلي نميتوان پيشبيني کرد که در چه افرادي گرفتاري عضلاني همراه با بيماري کوويد-۱۹ بيشتر است، زيرا اين ويروس در افراد مختلف، تظاهراتي متفاوت دارد؛ با وجود اين، مطالعات انجام شده روي بيماران نشان ميدهند که ۴۵ درصد از اين افراد به درد و ضعف عضلاني دچار ميشوند که اين درد و ضعف ميتواند به دليل آسيب مستقيم بافت عضلاني از طريق ويروس و تخريب سلولهاي عضلاني باشد.
رابدوميلوزيس چيست؟
او تصريح کرد: رابدوميلوزيس به معناي تخريب بافت عضلاني و يکي از عوارض جانبي حمله ويروس کرونا به بافت عضلاني است بنابراين، آنزيمهاي عضلاني «کراتين کيناز» و «لاکتاز دهيدروژناز» آزاد ميشوند و اين آنزيمها در خون فرد مبتلا به کوويد-۱۹ افزايش پيدا ميکنند.
اين متخصص فيزيوتراپي با بيان اينکه خوابيدن در بستر بيماري در خانه و بيمارستان، ضعف و آتروفي عضلاني را موجب ميشود، گفت: فرد سالم با ماندن در رختخواب هر روز يک تا ۱/۵ درصد از قدرت عضلانياش را از دست ميدهد اما قدرت عضلاني بيمار با ماندن در بستر بيش از اين مقدار کاهش پيدا ميکند به طوريکه در طول يک هفته، ۱۲ درصد از قدرت عضلاني بيمار کم ميشود.
المعينژاد اظهار کرد: بازتواني فيزيکي و رواني معضلي بسيار بزرگ براي بيماران بهبود يافته از کوويد-۱۹ است. پس از فروکش کردن علائم و در دوران نقاهت، بيمار گاهي با انجام فعاليتي ساده مثل مسواک زدن و دوش گرفتن به نفس نفس زدن ميافتد. اين موضوع حتي براي افرادي که قبل از ابتلا به کوويد-۱۹ از لحاظ فيزيکي بسيار فعال بودند هم شوکي بزرگ است.
يک متخصص فيزيوتراپي افزود: افت قدرت عضلاني در کاهش ظرفيت عملکردي و کاربردي فرد در طول فعاليتهاي روزمره موثر است، بنابراين هر چه فاز توانبخشي زودتر آغاز شود، امکان بهبود و بازتواني کامل بيشتر است.
او بيان کرد: فيزيوتراپيست در دوران نقاهت شخص مبتلا به کوويد-۱۹، با ايجاد تغيير در سبک زندگي بيمار و محيط زندگي او ميتواند نقشي بسيار موثر در عملکرد صحيح تنفسي و بازتواني هر چه سريعتر فرد ايفا کند. افراد سيگاري بايد از استعمال سيگار خودداري و اشخاص غير سيگاري هم از حضور در محيط آلوده به دود سيگار پرهيز کنند.
اين متخصص فيزيوتراپي افزود: به نظر ميرسد که عضلات مرکزي (Core) جزو آن دسته از عضلاتي هستند که در کوويد-۱۹ به سرعت تحت تاثير قرار ميگيرند و ضعيف ميشوند، بنابراين انجام تمرينهاي تقويتي براي اين عضلات علاوه بر بهبود ظرفيت تنفسي، سطح عملکرد فرد را در طول فعاليتهاي روزانه بهبود ميبخشد. تمرينهاي قلبي-عروقي مانند راه رفتن و پيادهروي تند هم در تقويت عملکرد ريهها موثر هستند. ورزشهايي مثل يوگا که با تنفس عميق همراه هستند هم علاوه بر کاهش استرس، سطح سلامتي سيستم تنفسي را افزايش ميدهند.
المعينژاد تاکيد کرد: افرادي که دوران نقاهت خود را در خانه سپري ميکنند، بايد به ترتيب تمرينهاي زير را انجام دهند اول آنکه اين اشخاص بايد نخست ورزش خود را با تمرينهاي تنفسي آغاز کنند،سپس تمرينهاي انعطاف پذيري و تقويتي را براي گروههاي عضلاني اصلي مثل عضلات مرکزي و ناحيه سريني، ساق پا و کمربند شانهاي انجام دهند و در انتها انجام ورزشهاي آمادگي جسماني براي بهبود راستاي قامتي و تعادل ضروري است.
احتياط قبل و هنگام ورزش
او تصريح کرد: ورزش در مورد بيماران مبتلا به کوويد-۱۹ بستري در بيمارستان بايد پس از ترخيص از بيمارستان و در مورد افرادي که دوران بيماري را در خانه سپري ميکنند، بايد پس از فروکش کردن تب آغاز شود همچنين اگر در هنگام ورزش، شخص به علائمي مانند درد قفسه سينه، تپش قلب، برانگيختگي، گيجي و سرگيجه دچار شود بايد بلافاصله ورزش را قطع کند. در صورتيکه اطراف فرد، اشخاص ديگري هستند هم زدن ماسک هنگام ورزش ضروري است.
تمرينهاي ورزشي براي مبتلايان به کوويد-۱۹
نشستن و برخاستن از صندلي
اين متخصص فيزيوتراپي گفت: در تمرين، نخست فرد بايد هر بار به مدت پنج ثانيه روي صندلي بنشيند سپس پنج ثانيه بايستد. اين حرکت بايد ۱۰ بار تکرار شود.
درجا زدن
المعينژاد اظهار کرد: در تمرين دوم شخص بايد زانو را بلند سپس داخل شکم جمع کند و به مدت سه ثانيه زانو را در اين وضعيت نگه دارد و حرکت را براي هر زانو ۱۰ بار تکرار کند.
بلند کردن پاشنه
او بيان کرد: در تمرين سوم فرد بايد با تکيه به صندلي، پاشنه را بلند سپس روي پنجه بايستد و به مدت سه ثانيه پا را در اين وضعيت نگه دارد و حرکت را ۱۰ بار تکرار کند.
قدم برداشتن به پهلو
المعينژاد يادآوري کرد: در تمرين آخر فرد بايد در حاليکه پاها را به هم چسبانده است، به پهلو قدم بردارد و پاها را کمي بيشتر از عرض شانه از هم باز کند و به مدت سه ثانيه آنها را در اين وضعيت نگه دارد و حرکت را ۱۰ بار تکرار کند.