روشهای جلوگیری از عفونتهای قارچی در زنان
مهر/ فلوشيپ ناباروري، از عفونتهاي قارچي به يکي از شايعترين علل عفونت واژينال نام برد و گفت: ۷۵ درصد خانمها حداقل يک بار در طول زندگي خود دچار عفونتهاي قارچي ميشوند.
به مناسبت هفته ملي سلامت بانوان (۲۶ مهر تا ۲ آبان)، نيلوفر معترف جراح و متخصص زنان و زايمان و فلوشيپ ناباروري، در خصوص عفونتهاي واژينال که از شايعترين بيماري هاي سيستم تناسلي زنان است، اظهار داشت: عفونتهاي واژينال در بين خانم ها شيوع بالايي دارد و درصد زيادي از مراجعات به مطب پزشکان زنان به دليل اين بيماري است.
وي افزود: سه علت اصلي در ايجاد عفونت هاي واژينال در خانم ها نقش دارند. واژينوز باکتريال، عفونتهاي تريکومونايي و عفونتهاي کانديديايي يا قارچي.
معترف ادامه داد: عفونتهاي قارچي يکي از شايعترين علل عفونت واژينال است و ۷۵ درصد خانمها حداقل يک بار و ۴۵ درصد خانمها دو بار يا بيشتر در طول زندگي خود دچار عفونتهاي قارچي ميشوند. البته تعداد محدودي از خانمها نيز ممکن است دچار عفونتهاي تکرار شونده و مزمن قارچي شوند.
اين متخصص زنان درباره عامل ايجاد عفونت قارچي واژينال، توضيح داد: قارچ کانديديازيس عامل ۸۵ تا ۹۰ درصد عفونتهاي قارچي واژينال هستند و ۱۰ درصد عفونتها نيز ناشي از انواع ديگر قارچ است.
وي گفت: عفونتهاي قارچي غيرکانديدايي معمولاً به درمان مقاومترند و به درمانهاي طولانيتر نياز دارند. در واقع کانديديا به طور نرمال در جاهاي مختلف بدن، مانند دهان، گلو و پوست وجود دارد و بهصورت مسالمتآميز در بدن ما زندگي ميکند. اما اگر تعادل فلور نرمال بدن به دليل عوامل مستعدکننده به هم بريزد، عفونت ايجاد ميشود.
معترف با اشاره به عوامل مستعدکننده عفونت افزود: هرعاملي که باعث کاهش يا نقصان در سيستم ايمني بدن شودنظير مصرف کورتون و يا داروهاي شيمي درماني و يا هر عاملي که باعث بالا رفتن سطح استروژن خون شود نظير بارداري يا مصرف قرص هاي جلوگيري و نيز مصرف مستمر آنتيبيوتيک ها و ديابت کنترلنشده، فرد را مستعد ابتلا به اين عفونت ميکند.
عضو تيم تخصصي مرکز درمان ناباروري ابنسينا، درباره علائم عفونت قارچي واژينال، گفت: علامت تيپيک عفونت قارچي خارش و ترشحات پنيري بدون بو است. البته، اينها علائم معمول اين نوع عفونت است و ممکن است ترشحات لزوماً پنيري نباشد و يا خانم به جاي خارش، سوزش داشته باشد. همچنين، درد يا سوزش هنگام نزديکي يا هنگام دفع ادرار نيز ميتواند از جمله علائم عفونت قارچي واژينال باشد.
وي با اشاره به روشهاي تشخيص اين نوع عفونت زنان، افزود: در معاينه، معمولا قرمزي و تورم در ناحيه ژنيتال خارجي ديده ميشود، در ديوارههاي واژن التهاب وجود دارد و ترشحات قارچي قابل مشاهده است. البته خوشبختانه اين عفونت سرويکس يا دهانه رحم را درگير نميکند و ظاهر سرويکس در معاينه نرمال است. همچنين، بر خلاف دو نوع ديگر عفونت که به آنها اشاره شد، عفونت قارچي pH واژن را تغيير نميدهد. عفونت قارچي معمولاً با شرح حال و معاينه تشخيص داده ميشود و ممکن است در مواردي تهيه اسمير و کشت از ترشحات هم لازم باشد.
اين فلوشيپ ناباروري درباره درمان عفونتهاي قارچي واژينال، گفت: درمان اين نوع عفونت، مصرف داروهاي ضد قارچ است. در گذشته بيشتر داروي نيستاتين تجويز ميشد، اما امروزه داروهاي گروه ازول، مانند فلوکونازول و کلوتريمازول به صورت موضعي و يا خوراکي تجويز ميشوند و در ۸۰ تا ۹۰ درصد موارد، درمان موفقيتآميز است. البته با شروع مصرف دارو علائم به سرعت از بين نميروند و دو تا سه روز زمان لازم است تا علائم از بين بروند. همچنين، ميتوانيم براي تسکين علائم خارش و سوزش از استروئيدهاي موضعي ضعيف مثل هيدروکورتيزون، بهصورت کوتاهمدت استفاده کنيم.
معترف با اشاره به نوع راجعه يا تکرارشونده عفونت قارچي واژينال، يادآور شد: در تعداد محدودي از خانمها اين عفونت به صورت راجعه بروز ميکند. يعني در طول يک سال، خانم چهار بار يا بيشتر به عفونت قارچي دچار ميشود. در عفونتهاي راجعه، بروز علامت خارش کمتر است و خانم بيشتر دچار سوزش ميشود. همچنين، برخلاف عفونت کانديديايي معمولي که ميتوانيم با معاينه به تشخيص برسيم و درمان را شروع کنيم، در عفونتهاي راجعه يا تکرار شونده حتماً بايد تهيه اسمير و کشت از ترشحات انجام و نمونه زير ميکروسکوپ بررسي شود. زيرا تشخيصهاي افتراقي که درمانهاي کاملاً متفاوتي دارند، مانند درماتيت اتروفيک که به دليل کمبود استروژن و بيشتر در افراد مسن ديده مي شود و يا درماتيت آتوپيک يعني درگيري آلرژيک پوستي، نيز علايم مشابهي را ايجاد ميکنند و تنها با انجام تست ميتوان تشخيصهاي ديگر را رد کرد.
وي افزود: براي درمان عفونتهاي قارچي راجعه، ابتدا درمان اوليه کامل، يعني همان درمان نوع معمولي عفونت داده ميشود و پس از کامل شدن دوره درمان، خانم بايد به مدت ۶ ماه هفتهاي يک عدد فلوکونازول ۱۵۰ مصرف کند. معمولاً با اين درمان عفونتهاي راجعه از بين ميروند، اما در صورت عود مجدد، دوباره همان درمان تکرار ميشود.
اين متخصص زنان در پايان، خاطرنشان کرد: اگرچه اين عفونت جزو عفونتهاي انتقال يابنده از راه تماس جنسي طبقه بندي نميشود و بنابراين، لازم نيست همسر يا شريک جنسي خانم هم به موازات درمان شود، اما در افرادي که فعاليت جنسي بيشتري دارند، بيشتر ديده ميشود. خانمها براي پيشگيري از ابتلا به اين عفونت بايد لباس زير نخي و آزاد بپوشند، هر روز لباس زير خود را عوض کنند و حتماً پس از رفتن به دستشويي ناحيه ژنيتال را به خوبي خشک کنند. همچنين، استفاده مداوم از دوش واژينال يا شستشوي مداوم با مواد ضدعفونيکننده مانند بتادين و استفاده مکرر از آنتيبيوتيک، با بر هم زدن فلور نرمال ناحيه تناسلي، خانمها را مستعد ابتلا به عفونت قارچي ميکند. بنابراين، رعايت بهداشت فردي، مهمترين راه پيشگيري از ابتلا به عفونتهاي کانديديايي واژينال است.