راه های مقابله با دومین عامل مرگ و میر مردم جهان را بشناسید
سلامت نيوز/ سکته مغزي، به عنوان دومين عامل مرگ و مير در جهان با ايجاد اختلال حرکتي و ناتواني در افراد بالغ مشکلات بسياري را براي افراد و جامعه ايجاد مي کند و از اين رو شناسايي عوامل خطر و زمينه ساز اين بيماري مي تواند در پشگيري از بروز اين عارضه نقش پررنگي داشته باشد.
به گزارش روابط عمومي دانشگاه علوم پزشکي شهيد بهشتي اصلاح سبک زندگي و توجه به سلامت عمومي مي تواند نقش بسزايي در پيشگيري از بروز سکته مغزي داشته باشد. سازمان جهاني بهداشت نيز در اين باره توصيه مي کند که افراد با ورزش کردن منظم (حداقل ۳۰ دقيقه در روز)، خوردن غذاهاي سالم، توجه کردن به اندازه دور کمر و وزن، کنترل انواع ديابت، کنترل فشارخون و کلسترول بالا و ترک کردن مصرف سيگار و مشروبات الکلي مي توانند خطر بروز سکته مغزي را از خود دور کنند.
دکتر فرزاد اشرافي، متخصص مغز و اعصاب وعضو هيئت علمي دانشگاه علوم پزشکي شهيد بهشتي نيز در گفت و گو با خبرنگار روابط عمومي دانشگاه سکته مغزي را دومين علت مرگ و مير در دنيا معرفي مي کند و توضيح مي دهد: "هرگونه اختلال در خونرساني به بافت مغز سکته مغزي تلقي مي شود."
چه عواملي در بروز سکته مغزي دخالت دارند؟
شايد براي شما هم اين سوال وجود داشته باشد که چه عواملي در بروز سکته مغزي دخالت دارند؛ دکتر اشرافي در پاسخ به اين سوال دو عامل خونريزي دهنده و عوامل ناشي از انسداد رگ به علت لخته را به عنوان عوامل بروز سکته مغزي عنوان مي کند و مي گويد: "همچنين نوع ديگري از سکته، حمله گذراي سکته مغزي است که علائم آن در کمتر از ۲۴ ساعت رفع مي شود."
به گفته رييس بخش مغز و اعصاب بيمارستان شهداي تجريش، شايع ترين سکته مغزي، سکته ناشي از انسداد رگ هاست.
علائم سکته مغزي را بشناسيد
آگاهي نسبت به علائم سکته مغزي، اثر پررنگي در درمان به موقع و کاهش آسيب هاي ناشي از آن دارد، البته سکته مغزي بسته به اينکه کدام يک از قسمت هاي مغز را درگير کرده است، علائم مختلفي دارد؛ به گفته دکتر اشرافي اين علائم مي تواند شامل تاري ديد، اختلال در ميدان بينايي، اختلال در بلع، اختلال در صحبت کردن، ضعف اندام و فلجي، اختلال در حس اندام، عدم تعادل و اختلال ادراري شود.
همچنين در مواردي که لخته ها عروق ساقه مغز را درگير مي کنند، مي توانند افت هوشياري و کما را براي بيمار به دنبال داشته باشند.
در صورت بروز سکته مغزي از خود درماني پرهيز کنيد
احتمال زيادي وجود دارد که در طول زندگي، خود و يا اطرافيانمان دچار سکته مغزي شوند، زماني که متوجه شديم کسي از اطرافيانمان دچار سکته مغزي شده، کوچکترين اشتباه ما مي تواند آسيب هاي جبران ناپذيري را به دنبال داشته باشد.
دکتر اشرافي درباره اقدامات لازم براي بيماري که دچار سکته مغزي شده است، تاکيد مي کند: "اگر فرد و يا اطرافيان علائم بارزي همچون کج شدن صورت، اختلال در صحبت کردن، اختلال حرکتي و يا ضعف اندام را مشاهده کردند، بايد سريعا به اورژانس ۱۱۵ اطلاع دهند و از خود درماني خودداري کنند."
لازم است بدانيد حتي اگر فشارخون بيمار بالاست نبايد براي پايين آوردن فشار خون بيمار اقدام به خوددرماني کنيد.
چه چيزهايي احتمال سکته مغزي را افزايش مي دهد؟
در افزايش احتمال بروز سکته مغزي عوامل مختلفي دخيل اند؛ بالا بودن فشار و چربي خون، ديابت، چاقي، بي تحرکي، مصرف انواع دخانيات از جمله سيگار و قليان، مصرف الکل به گفته متخصص مغز و اعصاب دانشگاه از جمله عواملي است که افراد با اصلاح سبک زندگي خود مي توانند آن ها را کنترل کنند.
البته دکتر اشرافي توضيح مي دهد که برخي از عواملي که باعث احتمال سکته مغزي مي شود، مانند سن، جنس، نژاد و ژنتيک غير قابل تغيير است و "در ميان افراد مسن، مردان و سياه پوستان احتمال بروز سکته مغزي بيشتر است."
مصرف داروهاي روان گردان و محرک؛ عامل کاهش سن بروز سکته مغزي
بنابر گفته رييس بخش مغز و اعصاب بيمارستان شهداي تجريش مصرف داروهاي روان گردان و برخي از مواد محرک مانند ترکيبات امفيتامين، شيشه و کوکائين از ديگر عوامل بروز سکته مغزي در سنين پايين به شمار مي روند.
ردپاي مشکلات قلبي و عروقي در بروز سکته هاي مغزي
شايد دانستن اين نکته که بين مشکلات قلبي و عروقي ارتباط وجود دارد شما را متعجب کند، اما دکتر اشرافي مشکلات قلبي و عروقي را از مهمترين عوامل بروز سکته مغزي عنوان مي کند و مي گويد: "احتمال بروز سکته مغزي در افرادي که اختلالات ريتم قلبي و يا مشکلات مربوط به دريچه قلب دارند، بيشتر از ساير افراد است."
در بررسي عوامل بروز سکته هاي مغزي سبک زندگي نقش پررنگي دارد، تا جايي که دکتر متخصص مغز و اعصاب دانشگاه يکي از دلايل پايين آمدن ميانگين سن سکته مغزي را زندگي شهرنشيني، عدم رعايت رژيم غذايي سالم مانند مصرف فست فودها و مصرف داروهاي روان گردان عنوان مي کند.
بيماري که سکته مغزي را تجربه مي کند، دچار ناتواني حسي، حرکتي و ذهني مي شود که براي خانواده و سيستم بهداشتي کشور بار درماني زيادي دارد، از اين رو درمان عارضه هاي ناشي از سکته مغزي به دارو درماني و بازتواني نياز دارد.
دکتر اشرافي درباره سکته هاي از نوع گذرا که علائم آن زير ۲۴ ساعت است، يادآوري مي کند: ضروري است که اين افراد نيز بعد از بروز سکته حتما به پزشک مراجعه کنند، زيرا احتمال تکرار سکته در افرادي که علائم گذرا داشته اند باز هم وجود دارد.
کاهش ميانگين سن بروز سکته مغزي در کشور
دکتر اشرافي با هشدار نسبت به کاهش ميانگين سن بروز سکته مغزي درباره ميانگين سني افرادي که دچار سکته مغزي مي شوند، اظهار کرد: شيوع سکته مغزي بعد از ۵۵ سالگي افزايش مي يابد و به ازاي هر پنج سال افزايش سن، ريسک سکته مغزي بيشتر مي شود و سالانه بيش از ۱۲ هزارنفر در کشور دچار سکته مغزي مي شوند.
در صورت بروز مشاهده علائم سکته مغزي وقت را تلف نکنيد
سرعت عمل در رساندن بيماري که دچار سکته شده گامي مهم و اساسي در نجات جان وي محسوب مي شود. بعد از اينکه فردي که دچار سکته مغزي شده به بيمارستان منتقل مي شود بلافاصله پزشکان براي تصويربرداري از مغز وي اقدام مي کنند.
به گفته متخصصان اگر بيمار در کمتر از حدود ۴,۵ ساعت به بيمارستان برسد، مي توان با تزريق نوعي از داروي ضد لخته علائم حياتي بيمار را برگرداند؛ البته اين دارو براي تمام سکته هاي مغزي کاربرد ندارد و براي سکته هاي ناشي از انسداد رگ در اثر لخته موثر است.
دکتر علي اميني هرندي نورولوژيست و عضو هيات علمي دانشگاه نيز در اين باره با تاکيد بر مراجعه سريع افراد مشکوک به سکته مغزي به مراکز درماني منتخب مي گويد: "زمان طلايي براي تزريق r-tPAو کاهش عوارض در بيماران مبتلا به سکته مغزي ايسکميک زير ۴,۵ ساعت است و پس از اين زمان تزريق دارو هيچ تاثيري در کاهش عوارض ناشي از سکته مغزي ندارد."
به گفته دکتر اميني، اورژانس تهران هنگام مواجهه با بيمار مشکوک به سکته مغزي، کد ۷۲۴ را به بيمارستان مربوطه (محل انتقال بيمار) اعلام مي کند، سپس بيمار به مرکز مذکور منتقل شده و سير درمان وي آغاز مي شود.
درصورت بروز علايمي مانند کج شدن عضلات صورت، ضعف حرکت بازو و اختلال تکلم سريعا با اورژانس تماس بگيريد
اين نورولوژيست بيمارستان شهداي تجريش عدم مراجعه به مراکز درماني در زمان طلايي براي آغاز تزريق r-tPAيا مراجعه به مراکز نابجا و غيرمنتخب درمان سکته مغزي را از اشکالات عمده در روند درمان بيماران مبتلا به سکته مغزي عنوان مي کند و به هموطنان توصيه مي کند: "به محض مشاهده علايمي نظير کج شدن عضلات صورت، ضعف حرکت بازو و اختلال تکلم در افراد خانواده خود سريعا با اورژانس تهران تماس گرفته و وضعيت بيمار را اطلاع دهند تا بيمار سريعا به مراکز منتخب درمان سکته مغزي انتقال داده شود."
دکتر آقاميري عضو هيئت علمي دانشگاه نيز از اين گفت و گو درباره سکته هاي حاد مغزي توضيح مي دهد: "عارضه استروک يا سکته حاد مغزي در صورت تشخيص سريع و مداخله درماني مناسب مي تواند با پيامد خطرناک و جدي همراه نباشد، ولي در صورت تاخير در درمان با هزينه هاي فراواني براي فرد، خانواده و همچنين سيستم بهداشت جامعه همراه خواهد بود."
تشخيص به موقع قدم اول و اساسي در برخورد با بيماران مبتلا به سکته حاد مغزي است و گام دوم بعد از تشخيص، انتخاب روش درماني مناسب براي اين بيماران است.
چه روش هايي براي درمان دومين عامل مرگ و مير در دنيا وجود دارد؟
دکتر آقاميري درباره روش هاي درماني برخورد با بيماران کرونايي توضيح مي دهد: "امروزه روش هاي درماني مختلفي در برخورد با اين بيماران، از اقدامات حمايتي تا ترومبوليتيک تراپي و مداخلات اندوواسکولار، در دسترس است و يکي از سوالات اصلي در درمان سکته مغزي حاد اين است که کدام بيمار براي دريافت کدام درمان مناسب است."
وي با اشاره به اين که سکته مغزي مي تواند به عنوان يکي از عوارض بيماري کرونا بروز کند اظهار کرد: باتوجه به اين که ابتلا به کرونا احتمال بروز سکته هاي مغزي را افزايش مي دهد بنابراين چنانچه توصيه هاي بهداشتي، رعايت فاصله اجتماعي و بطور کلي توصيه هاي کرونايي را جدي بگيريد خطر بروز سکته مغزي را نيز از خود دور کرده ايد.