واکسن ایرانی کووید- ۱۹ ؛تابستان ۱۴۰۰ وارد بازار می شود
ايرنا/ در روزهاي اخير همزمان با اعلام موفقيت ۹۰ درصدي واکسن شرکت فايزر، بعد از ۱۰ ماه نگراني از همهگيري کرونا، اميدواري متخصصان به خلاصي بشر از کرونا بيشتر شده است. در ايران نيز تاکنون محققان ايراني همپاي ساير دانشمندان جهان موفقيتهايي براي دستيابي به واکسن کرونا کسب کرده و درتلاش هستند تا اين مسير را تا به انتها پيش ببرند.
اداره کل پژوهش و بررسي هاي خبري ايرنا همزمان با تعطيلي ۱۵ روزه تهران و ۱۵۰ شهر کشور اقدام به برگزاري وبيناري با حضور دکتر کيهان آزادمنش مدير علمي شرکت دانش بنيان هوم ايمن زيست فناور و دکتر حسين وطن پور رئيس دفتر توسعه فناوري سلامت وزارت بهداشت درمان وآموزش پزشکي در مورد وضعيت ساخت و توليد واکسن کرونا در جهان و ايران ، ميزان توفيقات متخصصان ايراني دراين زمينه و همچنين احتمال دسترسي به واکسن احتمالي کرونا با توجه به تحريمها و شرايط اقتصادي بحث و گفت وگو شد.
دکتر کيهان آزادمنش مدير علمي شرکت دانش بنيان هوم ايمن زيست فناور، که يکي از شرکتهاي فعال در ساخت واکسن ايراني است، در اين ميزگرد که به دليل شرايط کنوني به صورت آنلاين برگزار شد، گفت: موضوع ناممکن بودن توليد واکسن کرونا در کشور که از سوي برخي افراد مطرح مي شود کاملا مردود است زيرا دانش ساخت توليد واکسن در ايران کاملا قديمي و بومي شده است.
توليد واکسن دانشي بومي در کشور
دکتر آزادمنش گفت: برخي افراد مي گويند ممکن است ما دانش وا فناوري را داشته باشيم، اما احتمالا امکانات و تجهيزات دقيق مورد نياز براي توليد اين واکسن را در اختيار نداريم، درپاسخ به اين افراد بايد به سابقه ۶۰ تا ۷۰ ساله توليد واکسن در کشور در انستيتو پاستور و انستيتو رازي اشاره کرد و گفت: اين دانشي ديرين در ايران است و حتي در ساخت موارد جديدتر و آنتي باديها و HPV را هم توليد کردهايم بنابراين تاکيد مي شود که از نظر دانش توليد واکسن در داخل مشکلي نداريم.
وي افزود: البته اين که واکسن و دارويي توليد شود يا نه، علاوه بر دانش به عوامل ديگري هم بستگي داردکه يک موضوع آن اقتصاد ساخت دارو و واکسن است. يکي از ايرادات ما در اين زمينه اقتصاد غيرشفاف است که باعث ميشود بخش خصوصي نتواند برنامهريزي کند چه ميزان دارو را براي چه زماني و با چه قيمتي توليد کند. در اين خصوص هم مداخلات زياد است و هم رقابتهاي خارجي و تيراژ توليدات به ويژه در چين و هند قيمتها را پايين ميآورد و رقابت را سخت ميکند.
به گفته مدير گروه تحقيقات ويروسشناسي انستيتو پاستور، اتفاقي که در موضوع کرونا افتاده، اين است که به دليل نياز بالاي جهان، اولا در کوتاه مدت هيچ مرکز توليد واکسني نميتواند براي همه دنيا واکسن توليد کند و ثانيا به دلايل سياسي اقتصادي، الزاميهم وجود ندارد که واکسن را در اختيار ما بگذارند. در نتيجه تلاشي ملي شکل گرفته تا ما حتما واکسن را توليد کنيم و من شک ندارم که به آن مي رسيم و اکنون هم در مسير آن هستيم.
وي با مقايسه اقدامات انجام شده براي مقابله با کوويد ۱۹ نسبت ديگر بيماري هاي مسري اظهار کرد: ما براي تب کريمه کنگو در سال تنها ۹۰۰ تست داشتيم و براي آنفلونزا، ۲۳ هزار تست در سال. اما ناگهان در اسفند ۹۸ از ظرفيت ۲۰۰ تست روزانه کرونا در کل کشور، به ۱۰ هزار مورد در روز رسيديم. در شرايط کنوني به ۴۰ هزار تست روزانه رسيدهايم و شايد با تستهاي سريع به ۱۰۰ هزار تست در روز هم برسيم.
سه فاز ارزيابي باليني واکسنها
مدير علمي شرکت دانش بنيان هوم ايمن زيست فناور، مراحل ارزيابي باليني واکسن ها را اين گونه تشريح کرد: فاز يک حداقل يک ماه طول ميکشد و با ارزيابي هاي زمينه اي حداقل دو ماه ميشود. بعد از به نتيجه رسيدن فاز يک بايد به سازمان غذا و دارو گزارش داد تا مجوز ورود به مرحله دوم داده شود و به علاوه کميته اخلاق و ديگر ساختارهاي نظارتي هم بايد آن را تاييد کنند. ما بتازگي فاز يک را شروع کردهايم و مرحله ۲ هم که آزمايش حيواني واکسن است که دو تا سه ماه طول ميکشد. منظور از فاز يک که وزير بهداشت اشاره کردند، توليد آزمايشگاهي بود. دومي آزمايش حيواني و سومي انساني است. مرحله آزمايش انساني هم ۴ فاز دارد که آخرين آنها ارزيابي واکسن بعد از ورود به بازار است.
آزادمنش ادامه داد: آقاي دکتر قانعي تخمين زده بودند احتمالا محصول خود ما تابستان آينده وارد بازار ميشود و من هم با اين تخمين موافقم. حالا ممکن است اوايل يا اواخر تابستان آينده به اين دستاورد برسيم. البته تا سازمان غذا و دارو از موفقيت يک فاز مطمئن نشود، نميتواند اجازه ورود به مرحله بعدي را بدهد و بررسي آنها هم زمانبر است. ظاهرا برخي شرکتها يکي دو ماه است که فايلهاي فاز حيواني به اتمام رسانده و درخواست ورود به مرحله انساني دارند. باتوجه به اين تحولات تابستان آينده را زمان منطقي براي ورود واکسن ايراني به بازار ميدانم.
پيش از اين نيز مصطفي قانعي دبير کميته علمي ستاد ملي مقابله کرونا ضمن تشريح جزييات روند صدور مجوز کارآزمايي باليني واکسن ايراني کرونا، گفته بود واکسيناسيون کرونا در مهر ماه سال ۱۴۰۰ انجام مي شود.
به گفته او، بعضي شرکت هاي بين المللي مانند جانسون يا آسترازينکا با همکاري شرکت هاي هندي ها حدود ۱۰۰ ميليون دوز واکسن توليد کردهاند تا به محض دريافت مجوز، توزيع آنها در بازار را آغاز کنند. برخي شرکت هاي جهاني ديگر اما اين کار را نکردهاند و نميتوانند بکنند. به نظر ميرسد در خود آمريکا هم واکسناسيون کل مردم آنها که احتمالا از دي ماه شروع ميشود، تا تابستان سال آينده به طول خواهد انجاميد.
آزادمنش در خصوص بررسي گزينه خريد واکسن از شرکتهاي خارجي گفت: من هم که دارم سعي ميکنم واکسن بسازم، يک پزشکم و اگر ببينم از جاي ديگري ميتوان واکسني را ارزانتر و بهتر، به موقع و به ميزان کافي خريداري کرد، توصيه ميکنم آن واکسن را بخريم و الزامي نيست که حتما واکسن ساخت داخل استفاده شود. بلکه بايد از هر راهي که مي توانيم مشکل کشور را حل کنيم.
آيا ميتوانيم واکسن کرونا توليد کنيم؟
مدير گروه تحقيقات ويروسشناسي انستيتو پاستور در پاسخ به اين سوال که تاکنون در کشور واکسن آنفلونزا توليد نشده است، بنابراين آيا ميتوان واکسن کرونا را که جديد است ،به مرحله توليد رساند، گفت: براي توليد واکسن آنفلونزا، فناوري مورد استفاده مبتني بر کشت در تخم مرغ Specific Pathogen Free) SPF) بود و فکر ميکنم توليد اين تخم مرغ در کشور بسيار محدود است و وارداتش هم خيلي مشکل بود و اين موضوع در توليد واکسن آنفلونزا اخلال ايجاد کرد. اما درباره واکسن کرونا آن مشکل را نداريم. واکسني که ما در حال توليد آن هستيم، مبتني بر روش واکسن سرخک و مشابه آن است و پس از توليد مي توانيم سالانه ۴۰ ميليون دوز توليد کنيم.
وي تاکيد کرد: با وجود تمام مشکلات، من بيشترين نقطه قوتمان را در نيروي انساني متعهد ميبينم، يعني کساني که هم علم کافي دارند و نسبت به آن تعهد دارند . ممکن است ما از خودمان و برخي ديگر ناراضي باشيم. اما من بسياري را مي شناسم که خيلي پاي کارند و اينها مايه اميد ما هستند که در کارمان موفق خواهيم شد.
مشروح اين وبينار بزودي منتشر مي شود.