ایران گردی / آداب و رسوم عجیب و جالب اقوام مختلف کشور در ماه مبارک رمضان!
باشگاه خبرنگاران
بروزرسانی
باشگاه خبرنگاران / در ماه رمضان، مردم به شکل هماهنگ براي انجام تکاليف شرعي آماده ميشوند و براي به جاي آوردن اين وظايف، هر جمعيت و گروهي با آداب و تشريفات خاص خود مراسم رمضان را برگزار ميکنند.
اين ماه از ديرباز، حال و هواي ويژهاي را براي مردم اين مرز و بوم به ارمغان آورده است. در شهرهاي مختلف ايران هم آداب و رسوم گوناگوني در اين ماه برگزار ميشده است. مطلب حاضر، به گوشهاي از آداب و سنن ماه رمضان در شهرهاي مختلف ميپردازد.
بانوان مومن يزدي و ختم قرآن کريم
در ماه مبارک رمضان جلسات قرائت قرآن مجيد در سطح مساجد يا منازل براي مردان و زنان مؤمن اين ديار از شور و هيجان ويژه اي برخوردار است.
از روز نخست ماه مبارک رمضان، بيشتر بانوان در منزل يکي از داوطلبان و يا در مکتبخانه هايي گرد هم جمع شده و هر فردي جاي خود را مشخص مي کند.
در طول 30 روز ماه مبارک رمضان هر روز يک جزء از کلام وحي قرائت مي شود تا کل قرآن مجيد ختم شود.
بانوان مؤمن يزدي اعتقاد دارند که در جلسات ختم قرآن مجيد در طول ماه مبارک رمضان در پايان، سوره توحيد به هر کسي برسد در کارش گشايش و زندگي اش توأم با خير و برکت در طول سال خواهد بود.
پيراهن فاطمه آذربايجاني حاجت مي دهد!
در اين ماه نيز برخي از آداب و سنتهاي مردم آذربايجان شرقي متمايز از ديگر مناطق کشور و منحصر به اين خطه از ايران اسلامي است. در آذربايجان شرقي، دو سنت "قاباخلاما" و "کيسهدوزي" با گذشت قرون همچنان پابرجاست و به خصوص قاباخلاما با جديت اجرا ميشود.
علي فلسفي، کارشناس مردمشناسي سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري آذربايجان شرقي گفت: به طور کلي مردم آذربايجان شرقي از نيمه ماه شعبان، خود را براي استقبال از ماه رمضان آماده ميکنند.
آخرين جمعه ماه رمضان، 27 ماه رمضان يا آخرين پنجشنبه اين ماه، روزي است که در نقاط مختلف استان، زنان و دختران گرد هم ميآيند و هر خانواده براي خود کيسهاي ميدوزد.
سپس مقداري پول در اين کيسهها ميگذارند، بر آن دعا مي خوانند، فوت ميکنند و آن را تا سال ديگر در صندوقچه خود نگاه ميدارند. اين کيسه را "برکت کيسه سي" يا کيسه برکت مينامند و اعتقاد دارند بدين صورت، هرگز دچار فقر و بيپولي نخواهند شد.
در برخي از روستاهاي آذربايجان شرقي، در روز جمعه آخر ماه رمضان، زناني که بچه دار نميشوند، هنگام عصر به مسجد ميروند و دو رکعت نماز حاجت به جا ميآورند.
سپس از مسجد خارج ميشوند و به منزل هفت زن که اسم آنها فاطمه است، مي روند و از هرکدام يک تکه پارچه ميگيرند. آنها از پارچههاي ياد شده، پيراهني بچه گانه به نام «پيراهن فاطمه» ميدوزند و نزد خود نگاه ميدارند و عقيده دارند تا ماه رمضان سال آينده حتماً بچه دار خواهند شد.
خانه تکاني زنان ترکمن در ماه رمضان
ترکمنهاي ايران به لحاظ کثرت آداب و رسوم در زندگي روزمره، داراي فرهنگي بسيار غني هستند. اين مردم بهدليل داشتن پيشينه فرهنگي بسيار کهن، تقريباً براي هر مناسبتي، مراسم خاصي دارند که يکي از اين مناسبتها، ماه مبارک رمضان است. فرارسيدن اين ماه، سبب خوشحالي هر ترکمن ميشود. آنها در ماه رمضان از مرد و زن و پير و جوان با شور و شعفي بسيار، غير از به جا آوردن فرايض، در تمامي مراسمي که ويژه اين ماه است، شرکت ميکنند.
ترکمنها حداقل يک هفته قبل از حلول ماه مبارک رمضان، مقدمات ورود به اين ماه پرفيض و برکت را فراهم ميکنند. زنان بيشتر از روزهاي معمول به نظافت خانه و حياط منزل ميپردازند و مردان نيز خواربار و ملزومات اين ماه را خريداري ميکنند. در بسياري از مناطق ترکمن نشين، رسم است که مردم در آخرين جمعه قبل از حلول ماه رمضان، به شکل دسته جمعي، مسجد محل خود را نظافت کنند.
برخي از خانوادهها نيز سجادههايي را از جنس قاليچه و نمد که به آن "نماز ليق" مي گويند، به مسجد محل خود اهدا ميکنند. رويت هلال ماه رمضان نيز در ميان ترکمنها با هيجان خاصي همراه است.
سر روزه اي هديه دختران و پسران کرماني
مردم کرمان نيز در ماه مبارک رمضان، آداب و رسوم ويژهاي را دنبال ميکنند و در تزکيه نفس و انجام عبادات و فرايض مقدس اين ماه مقيد هستند. مردم کرمان سعي ميکنند هرگونه جشن و مراسمي را که تدارک ديدهاند، قبل از حلول ماه مبارک رمضان در ماه شعبان برگزار کنند.
در قديم، اوايل ماه مبارک رمضان در ميان خانمها بهويژه زنان سالخورده رسم بود به خاطر خواصي که قهوه دارد، پس از حل کردن آن در آب، آن را به پيشاني خود ميماليدند. در کرمان بزرگترها با دادن "سرروزهاي" به دختران وپسران که نوعي هديه و کادوي مناسب بود، بچههايي را که به سن تکليف ميرسيدند، به انجام فريضه روزه داري ترغيب ميکردند.
يکي ديگر از رسوم ماه رمضان در برخي مناطق استان کرمان، خواندن "الله رمضوني" پسران و "کليدزني" دختران در شبهاي قدر است.
ثبت آداب و رسوم ماه مبارک رمضان در فهرست ميراث معنوي کشور، نشان از اهميت اين فرهنگ در ميان ايرانيان دارد که هر کدام به نوعي و با توجه به خاستگاه اعتقادي و آييني خود، اين روزها را گرامي ميدارند.
کاسم سا سنت رايج لرستان در ماه رمضان
مردم استان لرستان همواره با حلول ماه رمضان، از مدتها قبل، خود را براي برگزاري آيينهاي ويژه اين ماه مبارک آماده ميکنند.
يکي از سنتها رايج مردم اين ديار که در ايام ماه مبارک رمضان بيشتر مورد توجه قرار ميگيرد، فرستادن بخشي از غذاي افطار و سحر به منزل همسايگان است که به اصطلاح عاميانه به آن "کاسم سا" ميگويند.
بانوان لرستاني نيز توجه ويژهاي به پخت غذاييافطار و سحر دارند و با پختن انواع آش، شله زرد، فرني، حلوا و شيربرنج، جلوهاي خاص به سفره خود ميبخشند.
روز والون شيرازي براي تازه عروسان شيرازي
شيرازيها، آخرين جمعه ماه شعبان را "کلوخاندازان" ميگويند. در اين روز رسم است که مردم دسته دسته به گردشگاههاي اطراف شهر ميروند و آن روز را با خوشي به شام ميرسانند، چون باور دارند که رمضان، ماه عبادت است و در اين ماه فقط بايد عبادت کرد. از چند روز مانده به رمضان، بعضي از خانوادهها نذر دارند و افطاري ميدهند و بيشتر ميهمانيها به شکل افطاري برگزار ميشود.
همچنين رسم است که پس از افطار، مردم به ديد و بازديد مي روند و گاهي تا وقت سحر دور هم مينشينند، صحبت ميکنند و شب چرهاي شامل تنقلاتي مانند رنگينک، زولبيا و باميه ميخورند.
خانوادههايي که دختري را شوهر داده باشند، در نخستين ماه رمضان پس از عروسي، خود را موظف ميدانند افطاري کاملي به نام "روز والون" تهيه کنند و همراه با گل براي عروس بفرستند. در استان فارس چند روز قبل از ماه مبارک رمضان، زنان خانهدار به فکر تهيه خواربار، انواع ترشي و ادويه، عرقيات و چاشنيهاي گوناگون ميافتند.