مهارت زندگی/ چگونه مشکلات را حل کنیم
چطور/ چه کنم و چه کار کنم، جملات آشنايي براي همهي ما هستند. اين دوستان، در تمام صحنههاي بحراني و پرتلاطم زندگي ما حضور دارند. مهارت حل مسئله و مواجهه با اين «چه کنم»ها، يکي از اساسيترين مهارتهاي لازم، براي عبور از مسائل و بحرانهاي زندگي است. براي مشکلات مهم نيست که شما مديري با هزار و يک مشغله هستيد يا کودکي کوچک در حال بازي، آنها در شکلها و اندازههاي متفاوت به شما سر ميزنند. در اين مقاله ميخواهيم به سؤال «چگونه مشکلات را حل کنيم» پاسخ بدهيم.
۱. مشکل را به درستي شناسايي کنيد
قطعا همهي ما دوست داريم بدانيم که چگونه مشکلات را حل کنيم. مشکلات در صورتهاي مختلف بر ما عارض ميشوند. گاهي زمان زيادي براي حل آنها نياز است و گاهي نيز به سرعت قابل حل و رفع و رجوع هستند. ما در زندگي با مشکلات مختلفي روبهرو هستيم: دعواهاي حقوقي، مشکلات تربيت فرزندان، مسائل کاري و مرتبط با شغل و… . گاهي نيز اين مشکلات نيازمند اقدامات فوري و تصميمگيريهاي سريع هستند. بسته به اينکه در چه موقعيتي قرار داريم و تجارب و تواناييهاي ما چگونه است، رويارويي با مشکلات هم بسيار گسترده و متفاوت خواهد بود. بنا به موقعيت، تجربه، دانش و نگرشهاي مختلفي که داريم، روشهاي متفاوتي براي حل مسائلمان وجود دارد. در واقع پيش از دست به کار شدن براي هر مسئلهاي، بايد مشکل به وجود آمده را به دقت شناسايي کنيم.
۲. منطقي نتيجهگيري کنيد
براي حل مشکلات بايد بتوانيم تصوير مناسبي از شرايط پيدا کنيم. اين کار با بهرهگيري از منطق و نتيجهگيري مناسب بسيار ساده ميشود. در گام نخست بايد مسئله را تعريف کنيم و سپس نقشهاي از شرايط موجود و مشکلات خود طراحي نماييم. در گام بعد نقشه را اجرا و عملي کنيم و سپس نتايج آن را ارزيابي کنيم. گاهي اوقات راه حلهاي مختلفي به ذهنمان ميرسد. در چنين شرايطي بايد با سبک-سنگين کردن هر يک از آنها، سعي کنيم بهترين گزينه را انتخاب کنيم. مثلا فرض کنيد ماشينتان خراب شده است و کسي هم براي کمک به شما در آن اطراف نيست. شما هيچ تجربهاي از تعمير خودرو نداريد و آن را تازه خريدهايد. اگر خودرو درست نشود، به موقع به سر کار نميرسيد و عواقب ناخوشايندي در انتظارتان خواهد بود. هزار و يک مشکل به ذهنتان هجوم ميآورد و نگرانيتان را بيشتر و بيشتر ميکند. يادتان باشد در اين وضعيت تنها بايد به مشکل اصلي بپردازيد و تنها بر حل آن تمرکز کنيد. در گام بعدي سعي کنيد راه حلهاي بهينه و مناسب را بيابيد و تک تک آنها را بررسي کنيد. يکي از راههاي مفيد براي اين قسمت از حل مسئله، تقسيم آن به اجزاي کوچکتر است. مشکل را تجزيه کنيد تا راحتتر به راه حل برسيد. سپس اقدام کنيد. در مثال خودرو پس از اينکه احتمالات خود را در مورد خرابي بررسي کرديد و به نتيجه رسيديد، سعي کنيد قوي و پرقدرت دست به کار شويد. اگر راه حلي مفيد واقع نشد، سراغ بعدي برويد. اگر مطلقا در مورد خودرو چيزي نميدانيد و هيچگونه اطلاعاتي در آن مورد نداريد، نقشهي حل مسئله براي شما متفاوت خواهد بود. در اين صورت بايد سعي کنيد راهي براي کمک گرفتن پيدا کنيد و بدون اينکه هول شويد يا اضطراب به جانتان بيفتد، راه حلها را بررسي کنيد. ذهنتان را خلوت کنيد، بدانيد که به احتمال قريب به يقين نميتوانيد به موقع سر کار حاضر بشويد. پس بيهوده حرص نخوريد و حواس خود را براي حل مشکل فعلي جمع کنيد. وقتي گزينههاي مختلف براي حل مشکل به ذهنتان ميرسد، سريع آن را ارزيابي کنيد و اگر ديديد عملي و به درد بخور نيست، مکث و تعلل را کنار بگذاريد. سريعا ساير گزينهها را امتحان کنيد.
۳. از تکنيک طوفان فکري استفاده کنيد
اگر وقت يا اطلاعات کافي براي حل مسئله نداريد، ميتوانيد از روش طوفان فکري کمک بگيريد. يعني با ديگران صحبت کرده و از مهارتها و تجاربشان استفاده کنيد. هر چه اين افراد در مورد مسئلهي مورد نظر شما داناتر و ماهرتر باشند، بيشتر ميتوانند به شما در حل مسئله کمک کنند. طوفان فکري در واقع تکنيکي خلاقانه است که با جمعآوري فهرستي از ايدهها و ديدگاههايي که توسط افراد مختلف توليد ميشوند، براي رسيدن به يک جمعبندي در مورد مسئله تلاش ميشود. مهمترين بحث در حل هر مشکلي، تعريف دقيق و بيان شفاف آن است. در اين روش بعد از تعريف مسأله، نظرات تمام افراد شنيده ميشود و فارغ از اينکه کيفيت هر نظر و ايده چگونه است، به آن بها داده ميشود. در اين صورت همه براي ابراز نظرات خود فعال ميشوند. بدون احساس ترس از محدوديت، هر کس صحبت ميکند و در حد توان خود به حل مشکل کمک مينمايد. به زبان خودماني، وقتي همه عقلهايشان را روي هم ميگذارند، نتيجه يقينا بهتر خواهد شد. بيان مسئله، طراحي نقشه، اقدام و ارزيابي از گامهاي اصلي حل هر مشکل هستند.
۴. تحقيق و جستوجو کنيد
رويکردهاي مختلفي براي حل مشکلات وجود دارد. يکي از بهترين رويکردهاي حل مسئله، تحقيق و جستوجو دربارهي آن است. تحقيق ميتواند کمک گرفتن از مشاوران و متخصصان حرفهاي باشد يا يک جستوجوي ساده در اينترنت و… . هر چه بيشتر دربارهي مشکل بدانيم، حل کردن آن سادهتر خواهد بود. گاهي اوقات بياطلاعي از مسائل و نداشتن دانش کافي، باعث بزرگ شدن مشکل و افزايش نگراني ميشود. مدام ميپرسيم چگونه مشکلات را حل کنيم، در حاليکه اگر کمي بيشتر دربارهي مشکلاتمان اطلاعات کسب کنيم، شايد بدون اضطراب و دشواري مشکل بهسادگي رفع شود.
۵. پشتکار داشته باشيد
تلاش کنيد و خسته نشويد. اگر هزار راه حل را امتحان کرديد و نتيجه نگرفتيد، نااميد نشويد و راه حل هزار و يکم را هم امتحان کنيد. تلاش هيچگاه بينتيجه و بيپاسخ نميماند. دست از کار نکشيد و بدانيد تلاش با چاشني صبر، يکي از زيباترين ترکيبهايي است که بشر به آن معنا ميبخشد. در برخورد با هر مشکلي به جاي اينکه کاسهي «چه کنم چه کنم» به دست بگيريم، شجاعانه بايد به دل مشکلات حمله کنيم و مطمئن باشيم که بالاخره ميتوانيم مشکلاتمان را حل کنيم.
يادمان نرود هر دردي، دوايي دارد و در اين دنيا هيچ چيز هميشگي نيست. پس بيهوده غم نخوريم و با تلاش، تحمل، صبر و دانش براي حل مسائلمان گام برداريم. وقتي بدانيم چگونه مشکلات را حل کنيم، آتشفشان جوشان خواستن، در وجود ما فوران ميکند و هيچ مشکلي ياراي مقابله با ما را نخواهد داشت.