ایرانسرا/ «برغان ساوجبلاغ» طبیعتی افسونگر در نزدیکی کرج

بروزرسانی 1396/02/05 - 11:1

کارناوال/ يکي از مقاصدي که مي توانند اوقات خوشي را براي ما رقم بزنند، روستاها هستند که در دل طبيعت جاي دارند و نشانه هايي از تاريخ را در خود حفظ کرده اند. زندگي در اين سکونتگاه ها به شيوه ي خاصي جريان دارد. آنها مي توانند ما را براي لحظاتي از تمامي دغدغه ها دور کنند و با زيبايي هايشان دنياي ديگري را به ما نشان دهند. مناظر تماشايي، جاذبه هاي تاريخي، بافت معماري و شيوه ي زندگي و امرار معاش مردم هر يک مي توانند ما را به سوي خود جلب کنند و جذابيت خاصي برايمان داشته باشند. وجود برخي روستاها در نزديکي شهرهاي بزرگ اين امکان را به شهرنشينان مي دهد که تعطيلات خود را به گونه اي متفاوت بگذرانند و خاطره اي خوش براي خود بيافرينند. با هم سفري خواهيم داشت به استان البرز تا يکي از روستاهاي زيباي آن را بشناسيم؛ روستايي که به سبب قرار گرفتن در منطقه اي کوهستاني، به عنوان يکي از ييلاقات استان به شمار مي رود.

چرا روستاي برغان؟ – روستاي برغان به سبب داشتن طبيعت زيبا مکان خوبي براي برپايي يک پيک نيک خانوادگي يا دوستانه به شمار مي رود. – جاذبه هاي تاريخي اين روستا نيز بسيار جالب توجه هستند. – يکي از محصولات خوشمزه اين روستا گوجه سبز است که در بهار و تابستان بسياري را به سوي خود مي کشاند. در مسير روستاي برغان… با ورورد به جاده برغان چشم اندازها و مناظر دلپذير به سراغتان مي آيند و نمايشي از زيبايي هاي منحصر به فرد اين منطقه را به راه مي اندازند. تنها چيزي که به چشم مي آيد درختان هستند و صداي آب نيز لحظه اي شما را رها نمي کند. با رسيدن به اواسط جاده کوه هايي به شکل قلعه به چشم مي خورند که پيدا کردن راه نفوذ به آنها سخت مي باشد و احتمالا از مناطق استراتژيک حسن صباح (بنيانگذار دولت اسماعيليه در ايران) در مقابله با مغول ها بوده اند. پس از پشت سر گذاشتن ديدني هاي جاده نوبت روستاست که با زيبايي هايش شما را افسون کند… روستاي برغان | افسونگري در ميان طبيعت در نزديکي شهر کرج روستايي سرسبز و پرطراوت به نام برغان، خودش را بر دامنه هاي جنوبي کوهستان البرز گسترده است. روستاي برغان يکي از جلوه هاي زيباي طبيعت را در خود دارد و نامش به عنوان يکي از مقاصد تعطيلات آخر هفته براي ساکنان شهرهاي نزديک آن شناخته مي شود. اين روستا به سبب داشتن باغات و مزارع سرسبز و رودخانه هاي خروشان يکي از مقاصد تماشايي براي گردشگران مي باشد و به همين سبب به عنوان روستاي توريستي و نمونه هدف گردشگري شناخته شده است.

ديدني ها و جاذبه هاي روستاي برغان روستاي برغان چندين جاذبه ي ديدني را در خود جاي داده است که عبارتند از: ۱- رودخانه هاي خروشان عبور دو رودخانه از نزديکي روستا باعث شده تا بر طراوت فضاي آن افزوده شود و پوشش گياهي مناسبي در آن به وجود آيد. اين رودخانه ها، شاهرود و سنج نام دارند که از البرز مرکزي سرچشمه مي گيرند و پس از سيراب نمودن طبيعت سرسبز به مسير خود ادامه مي دهند. ۲- درختان کهنسال به طور کلي درختان کهنسال در جاي جاي روستا جاي دارند اما دو چنار کهنسال مسجد جامع از ارزش خاصي برخوردار مي باشند. درخت چنار که در ضلع شمالي حياط مسجد است از همه ي درختان قطورتر است و حدود ۱۲ متر طول دارد. اما اين تنها يک درخت قديمي و زيبا نيست چرا که با کمي دقت سوراخي روي تنه ي آن به چشم مي خورد و متوجه مي شويدد که تنه ي آن کاملا خالي است. درون تنه ي اين درخت به شکل اتاقي که بيش از ۱۰ نفر گنجايش دارد. در ميان اين اتاق يک حوض تعبيه شده است و اطراف آن نيز سکوهايي براي نشستن وجود دارد. مردم بر اين باورند که با بستن دخيل به اين درخت به آرزوهايشان مي رسند. درخت کهنسال ضلع جنوبي مسجد که به گرده بينه مشهور است محيطي برابر ۱۰ متر دارد. تنه ي اين درخت توپر مي باشد و شاخه هاي سرسبز آن رو به رشد هستند. درختان کهني در اطراف آن ديده مي شود که همگي حاصل شاخه ها و جوانه هايي هستند که از کنار ريشه بسيار قطور آن روييده اند. درخت ديگري به نام نارون داربيخ نيز در روستا وجود دارد که دسته هاي مذهبي در عاشورا به سمت آن مي روند و سپس به سمت تکيه باز مي گردند. ۳- تکيه هاي برغان در برغان دو تکيه وجود دارد که هر يک ارزش خاصي نزد اهالي دارند : بار مله (بالا محله) و جير محله (پايين محله) تکيه بارمله با عنوان حسينه ي اعظم شهرت دارد و يکي از آثار ملي ايران به شمار مي رود. به هنگام ورود به اين تکيه متوجه کوبه ي در آن مي شويم که به سبب وجود دخيل هايي که بر آن بسته اند، قالب فلزي اش مشاهده نمي شود. اين تکيه دو طبقه مي باشد و به منظور برگزاري مراسم تعريه خواني در محرم سکويي در ميان آن تعبيه شده است. در بالاي اين سکو سقفي وجود ندارد و در پايين آن سنگ قبري قديمي به چشم مي خورد که در دوسوي خود محل هايي براي روشن کردن شمع دارد. اتاقي در انتهاي حسينيه قرار دارد که گفته مي شود متعلق به سه زن ويک مرد مي باشد که از امامزادگان بوده و به يکباره غيب شده اند. در اطراف حسينيه رواق هايي در دو طبقه ديده مي شود که با ديوار و تيرچه هاي چوبي منبت کاري شده از هم تفکيک گرديده و با يک ستون مرکزي نگه داشته شده اند. اين رواق ها به عنوان محل استقرار عزاداران و تماشاچيان تعزيه ها مورد استفاده قرار مي گيرند. محل مخصوص خانم ها در بالا است و فضاي پاييني به آقايان اختصاص دارد. اين اثر در تاريخ ۲ بهمن ۱۳۸۲ با شماره ي ثبت ۱۰۸۲۴ به‌عنوان يکي از آثار ملي ايران به ثبت رسيده است. ۴- مسجد جامع درست در روبه روي حسينيه، بناي مسجد جامع به چشم مي خورد که به وسيله ي طاقنمايي ساخته شده بر روي روي معبر عمومي (کوچه) به هم متصل شده اند. اين مسجد جامع حدود ۸۰۰ سال قدمت دارد و از آثار بسيار قديمي اين روستا به شمار مي رود. ۵- پل تاريخي برغان مقابل در ورودي حسينيه اعظم پلي با يک چشمه طاق ديده مي شود که بر روي رودخانه شاهرود قرار دارد. اين پل از بناهاي دوره ي صفويه مي باشد که در دوره هاي زنديه، قاجاريه و پهلوي مورد مرمت قرار گرفته است. نام اين اثر از تاريخ ۲ بهمن ۱۳۸۲ با شماره ي ثبت ۱۰۸۲۵ در فهرست آثار ملي ايران قرار دارد. ۶- تپه کش کلا کش کلا نام تپه اي به ارتفاع ۱۲۰ متر است که در شمال برغان و در ارتفاع ۱۶۷۰ متري از سطح دريا قرار دارد. بومي هاي منطقه کش کلا را به معناي قلعه خشک تعبير مي کنند چرا که در گذشته، قلعه اي باستاني بر فراز آن وجود داشته است اما امروزه اثري از آن ديده نمي شود. در دامنه اين تپه قطعاتي از سفال مربوط به دوران اسلامي به خصوص از دوران ايلخاني تا دوره قاجاريه وجود دارد که در کنار درختان کهنسال گواه خوبي بر قديمي بودن اين تپه هستند. متاسفانه تصويري از اين جاذبه در دست نيست ۷- درخت پير سيبدارک روبه روي تپه کش کلا و در دامنه دره شاهرود زيارتگاهي به نام چهل دختر يا پير سيبدارک واقع است که به سبب وجود يک درخت سيب قديمي شهرت خاصي دارد. مردم به اين درخت دخيل مي بندد تا آرزوهايشان برآورده شود. شب هاي جمعه، دخترها در اين مکان جمع مي شوند تا چراغ روشن کنند و حاجت بطلبند..قبرستان برغان نيز در نزديکي همين درخت است و به عنوان قبرستاني زيبا از آن ياد مي شود. ۸- بازار برغان بازار برغان يکي از قديمي ترين بازارهاي موجود در استان البرز مي باشد که در گذشته به عنوان مرکز تجارت محصولات کشاورزي، پنبه و … شهرت داشته است. گشت و گذار و خريد از اين بازار مي تواند تجربه اي لذت بخش باشد. در گذشته در اين بازار حدودا ۱۵۰ مغازه شامل قهوه خانه، خياطي، خراطي، رنگرزي پارچه، نعل بندي، پنبه زني(حلاجي)، شيريني پزي، نانوايي، گيوه دوزي، خواربار فروشي،عطاري و… وجود داشته است که در آنها مبادله ي کالا به کالا صورت مي گرفت. گيوه هاي اين بازار بسيار معروف و از جنس موي بز بود. اين گيوه ها بعد از کمي آب خوردن کاملا خم مي شده و براي آنکه به حالت اول باز گردد بايد يک سنگ به وزن ۳ کيلوگرم را از شب تا صبح بر روي آن مي نهادند. ۹- ساير جاذبه هاي روستا جاذبه هايي در اين روستا وجود دارند که از رونقشان کاسته شده و تنها ويرانه اي از آنها مانده است. * حمام قديمي اين حمام در کنار رودخانه واقع شده و در گذشته يک آسياب بادي نيز در کنار آن قرار داشته است اما امروزه به جز يک ويرانه اثري از آن به چشم نمي خورد. * زرميدان يا کاروانسرا در ميدان بالاده واقع در روستا، کاروانسراي بزرگي وجود داشته که تجار براي استراحت و تبادل کالا از آن استفاده مي کردند. امروزه تنها اثري که از اين کاروانسرا باقي مانده، در ورودي و ديوارهاي تا نيمه خراب شده است که حکايت از متروکه شدن آن دارند. ديوارها با کاه گل زينت يافته اند که از سفال ها و کاشي هاي لعاب دارو هرنوع سفال شکسته در ملات آن استفاده شده است. مجاور اين کاروانسرا خانه ي کدخدا وجود داشته که قسمتي از آن را براي بازداشت افراد خلاف کار اختصاص داده بودند. * قبرستان هاي قديمي برغان چيزي از قبرستان هاي قديمي برغان باقي نمانده چرا که بخشي از آن به زير جاده رفته و در بخش ديگر قبرهاي جديدي ساخته شده است. اين قبرستان ها در محل کنوني ميدان برغان و مزار شهداي برغان وجود داشته اند.

تفريحات در روستاي برغان در سفر به برغان مي توانيد تفريحات زير را تجربه کنيد: ۱- گشت و گذار در روستا با قدم زدن در روستا مي توانيد از مناظر و چشم اندازها لذت ببريد و از جاذبه هاي تاريخي روستا نيز ديدن نماييد. سري هم به بازار روستا بزنيد و خريدي متفاوت را تجربه کنيد. ۲- پيک نيک طبيعت اطراف روستا و به ويژه حواشي رودخانه ها بهترين مکان براي برپايي پيک نيک هستند. با بردن وسايل و خوراکي هاي لازم، اين فرصت خوب را از دست ندهيد. ۳- عکاسي مناظر روستايي، طبيعت و جاذبه هاي تاريخي همه و همه سوژه هاي خوبي براي عکاسي هستند. در سفر به برغان مي توانيد تصاوير خوبي را ثبت کنيد و بعد ها از مرور خاطراتتان لذت ببريد. غذاهاي روستاي برغان ديزي محلي، انواع کباب، آش کشک، آش جو، مغزنان، لواسيرک نان، دوبندي نان و فسنجان غذاهاي محلي رايج در برغان هستند که مي توانند تجربه ي خوشمزه اي را براي شما به ارمغان بياورند. سوغات و صنايع دستي گوجه سبز يا گوجه برغاني يا آلوي برغان مهم ترين سوغات اين روستا است و در کنار آن انواع آلوچه، توت، گردو، عسل و لبنيات نيز جايگاه خاص خود را دارند. برخي مردم اين روستا به الک سازي مشغولند و از سازندگان صنايع دستي به شمار مي روند. خانه هاي روستاي برغان خانه ها در روستاي برغان از جنس خشت و بسيار ساده هستند و بيشتر آنها به دليل مهاجرت ساکنانشان به شهر از بين رفته و متروک شده اند. ساختار خانه ها به صورت دو طبقه است و وجود طويله در زير ساختمان ها باعث مي شده تا گرماي ايجاد شده توسط دام ها طبقه ي بالا را که محل سکوت افراد بوده، گرم کند. در محله ي بزرگ محله نمونه اي از اين خانه ها هنوز هم موجود است که متعلق به حاجي حاتم بزرگمهر مي باشد و وسعت زيادي دارد.

مردمان روستاي برغان براساس سرشماري مرکز آمار ايران در سال ۱۳۸۵، ۵۱۸ خانوار و ۱۶۲۳نفر در روستاي برغان زندگي مي کنند. بخش عمده اي از ساکنين روستا، کهنسالان و محلي هاي قديمي هستند که به زبان تاتي سخن مي‌گويند. مردم اين روستا به باغداري و کشاورزي و دامداري اشتغال دارند و برخي نيز از طريق فعاليت در صنايع دستي و امور خدمات امرار معاش مي کنند. غلات، صيفي جات، محصولات باغي مانند گردو، توت، آلبالو، گوجه درختي و گيلاس عمده ترين محصولات اين روستا را تشکيل مي دهند. اوقات فراغت ساکنان روستا با بازي هاي بومي مانند الک دولک، کلاه دربرک، تپه کا (چل توب) و سه کوره پر مي شود و شور و حال خاصي را در روستا برپا مي دارند. اکثر ساکنين برغان و فرزندانشان به جز فاميلي برغاني با نام هاي خانوادگي کيا، بزرگمهر، مهر ور، ايزدي، ويسيه و يزداني شناخته مي شوند.اين روستا شخصيت هاي معروفي را نيز در خود پرورده است که از جمله ي آنها مي توان به موارد زير اشاره کرد: آيت‌الله ملا محمدتقي برغاني معروف به شهيد ثالث ملا محمد ملائکه برغاني مرجع اصوليون قزوين آيت‌الله علامه ملا محمدصالح برغاني، مؤسس مدرسه صالحيه قزوين و مدرس برجسته حوزه علميه کربلا آداب و رسوم در برغان مردم روستاي برغان تمامي مراسم هاي ايراني و اسلامي را به سبک و سياق خود برگزار مي کنند که از جمله آنها مي توان به نوحه خواني و مرثيه سرايي در محرم، مراسم عيد نوروز و روزهاي سيزده بدر، چهارشنبه سوري و شب يلدا اشاره نمود که هر يک آيين خاص خود را در اين روستا دارند. از جمله مراسم هاي مهم روستا مي توان موارد زير را نام برد: * مراسم نويي داشتن در عيد در عيد نوروز مانند بسياري از شهرها و روستاهاي ديگر مردم در برغان دور هم جمع مي شوند و همه به آنهايي که عزيز خود را از دست داده اند سر مي زنند. * چهار شنبه سوري در برغان بر اين باورند که چهارشنبه سوري شبي است که مختار قصد کودتا داشته و بر فراز پشت بام ها آتش افروخته است. در جريان اين کودتا به جشن ابن زياد حمله ور مي شوند و همه را مي کشند. به سبب شادماني از کشته شدن قاتلين امام حسين (ع) مردم در اين روز بر روي پشت بام ها آتش برپا کرده و به شاي مي پردازند. * تعزيه خواني در محرم يکي از مراسم هاي باشکوه برغان، تعزيه خواني در محرم است که در حسينيه اعظم برگزار مي گردد. مردم در اين روز همگي به حسينيه مي آيند و در عزاي سيد الشهدا شريک مي شوند. * سرتراشان در عروسي يکي از مراسم هاي جالب روستاي برغان که در عروسي ها انجام مي شود، سرتراشان است. ۷ شب قبل از عروسي همه ي اعضاي خانواده و بستگان دور هم جمع مي شوند و با مراسم خاص و به صورت نمايشي اقدام به اصلاح موي سر داماد مي کنند تا براي عروسي آماده شود. آب و هواي برغان برغان در منطقه اي کوهستاني واقع است و در نتيجه آب و هواي آن در بهار و تابستان معتدل و در پاييز و زمستان سرد مي باشد. بهترين فصل سفر برغان در چهارفصل طبيعت زيباست اما اوسط بهار تا اواسط پاييز بهترين زمان براي سفر به آن محسوب مي شود. بهار: در فصل بهار شکوفه هاي باغات بر درختان مي نشينند و منظره اي روياي را در برغان به وجود مي آورند. تابستان: با نزديک شدن به اواخر بهار و شروع تابستان بازار گوجه سبزهاي خوشمزه برغان داغ مي شود و بازار برغان بسيار خوشمزه تر از هميشه به نظر مي رسد. پاييز: با رسيدن پاييز هوا سرد تر مي شود اما برگ هاي رنگارنگ درختان باز هم گردشگران را به برغان مي کشانند. زمستان: با آغاز زمستان دماي هوا به شدت کاهش مي يابد و سرماي نسبتا سختي بر منطقه حاکم مي شود. اقامت در روستاي برغان در برغان خانه هاي محلي و سوييت هايي براي اجاره کردن وجود دارند. به علاوه مي توانيد اقامت در شهرهاي اطراف را انتخاب کنيد و يا کمپينگ در طبيعت را تجربه نماييد. براي آشنايي با کمپينگ راه دسترسي آدرس استان البرز، ۱۰ کيلومتري شهر کرج براي رسيدن به روستاي برغان مي توانيد از دو راه استفاده نماييد: * پس از پشت سر گذاشتن پل اتوبان تهران – قزوين و و عبور از کردان وارد جاده کردان _برغان مي شويد که در دهانه ي دره اي سر سبز قرار گرفته و رودخانه اي در کنار آن در جريان است. پس از گذشتن از چندين روستا به آخرين آنها، يعني برغان مي رسيد. * وارد جاده باغستان – آتشگاه در کرج بشويد و سپس با استفاده از تابلوهاي راهنما مسير برغان را در پيش بگيريد. اين جاده پر پيچ و خم و کوهستاني است و از ميان کوه مي گذرد. فاصله از شهرهاي اطراف کرج: ۱۰ کيلومتر تهران: ۷۹ کيلومتر موقعيت روستاي برغان بر روي نقشه توصيه ها روستاي برغان طبيعت بسيار زيبايي دارد؛ با زباله هايتان چهره آن را مخدوش نکنيد. احترام به جامعه بومي و فرهنگ روستاييان را فراموش نکنيد و موجب رنجش آنها نشويد.