گوناگون/ باغ موزه نگارستان، باغ موزه ای به رنگ و بوی طهران قدیم

بروزرسانی 1396/04/05 - 16:34

همگردي/ باغ موزه نگارستان تهران که در حال حاضر بيشتر از آن به عنوان يک باغ موزه ياد مي شود، باغي است به رنگ و بوي طهران قديم! تهراني خاکي، تهراني خلوت، تهراني بدون آلودگي و ... . عمارت باغ نگارستان از کاخ هاي ييلاقي خاندان قاجار بوده است که تاريخ احداث آن به دوره ي سلطنت فتحعلي شاه باز مي گردد. باغ موزه نگارستان در ابتدا وسعتي چشمگير را در بر داشته است که به مرور زمان قسمت هاي زيادي از زمين هاي اين باغ موزه، جدا شده است و در اختيار سازمان ها و وزارتخانه هايي همچون: وزارت ارشاد، برنامه و بودجه قرار گرفته است. در باغ موزه نگارستان، ساختمان ها و تالارهاي مجلل و چشم نوازي وجود دارد که از گذشته تا کنون بخش هاي متعدد و مختلفي در آن ها به وجود آمده و سپس برچيده شده است! از جمله مکان هاي چشم نواز اين باغ مي توان به: حوضخانه اي تحت عنوان دلگشا و تالاري به نام قلمدان اشاره داشت. اين بناها داراي تزئينات و نقاشي هاي نفيسي نيز بوده اند که پس از سقوط قاجاريه، همه آن ها از بين رفته است که از جمله آن ها، تصوير بزرگي از فتحعلي شاه در وسط و سي پسر او در اطرافش که بر روي ديوار تالار قلمدان توسط نگارگران چيره دست آن دوره نقاشي شده بود، مي باشد. باغ موزه نگارستان چه در طهران قديم و چه در تهران مدرن امروزي، هميشه به دليل نگارگري هاي دل ربايي که درون هر کدام از تالارها و اتاق هاي آن وجود داشته است، مشهور است. البته اين باغ موزه شاهد حوادث تلخ و شيرين تاريخي نيز بوده است مانند: تاج گذاري هاي پادشاهان قاجاري و البته قتل بزرگ مرد تاريخ ايران، ميرزا ابوالقاسم قائم مقام فراهاني!

تاريخچه باغ موزه نگارستان نگارستان در سال 1222 هجري قمري به دستور فتحعلي شاه قاجار ابتدا در مکاني خارج از تهران ساخته شه بود که با گذر زمان و همچنين وسعت پيدا کردن پايتخت، رفته رفته به داخل تهران کشيده شد. فتحعلي شاه علاقه بسياري به اين محيط طبيعت گونه پيدا کرده بود و اغلب تابستان هاي عمر خود را در اين باغ گذرانده است. علاقه وي تا جايي بود که دستور تاسيس گلخانه بزرگي در ضلع شمالي نگارستان را صادر نمود که بعدها به نارنجستان شهرت يافت! اهميت باغ نگارستان براي اين شاه قاجاري به اندازه ي بود که مي شود گفت تقريبا قبل از هر سفري ابتدا به ساکن به اين باغ انصافا فريب دهنده و دل ربا مي رفته است و در آنجا ساعت حرکت و عزيمت خود را به همراهان خود، اعلام مي کرده است. در سال 1284 هجري قمري که ناصرالدين شاه به وسعت تهران افزود، اين باغ زيبا در داخل حصار جديدي قرار گرفت و پس از بناي کاخ هاي صاحب قرانيه و سلطنت آباد، در اختيار نهادهاي حکومتي قرار گرفت. 1304 هجري قمري اين باغ بزرگ به مدت يه سال به وزارت عدليه داده شد و در زمان مظفرالدين شاه ( که بعد از سفر خود به روسيه و ديدن مدرسه فلاحت امپراطوري مسکو بود،) اولين مدرسه فلاحت ايران با استخدام يک بلژيکي در اين باغ تاسيس شد که با گذشت اندکي نيز در قسمت هاي جنوبي همين باغ، مدرسه مستظرفه استاد کمال الملک تاسيس گرديد! در سال 1307 هجري شمسي، وزارت معارف در اين باغ سه بناي بزرگ ساخت و به دارالمعلمين عالي اختصاص داد که براي ساخت آن نيز از معمار و مهندس مهاجر روسي يعني الکسي مارکف کمک گرفت. باغ نگارستان اصلي نيز همچنين به دست سيد علي اکبر باغبان طراحي شده است. پس از گذشت 8 سال کتابخانه باغ ساخته شدکه معاونت آن را پروين اعتصامي بر عهده داشت و پس از گذشت 10 سال از ان زمان نيز موسسه لغت نامه دهخدا، کلاس هاي زبان خارجه، جغرافيا و کلاس هاي عمومي دانشگده ادبيات داير شد. در پايان اين بخش بايد يادآور اين نکته بشويم که باغ موزه نگارستان تهران، شاهد نسل هاي مختلفي از مردمان پايتخت با هرگونه فرهنگ و آداب و رسومي بوده است که اين خود نشانه قدمت تاريخي اين بناي گردشگري دارد! بخش هاي مختلف باغ موزه نگارستان 1) سرديس فردوسي 2) حوض نيلوفر 3) کتابخانه باغ 4) کارگاه و نمايشگاه سفال 5) تالار دکتر روح الاميني 6) گلخانه باغ 7) کافه تهرون و کافه سبز نگارستان 8) مجموعه ملک الشعراي بهار 9) مجموعه مردم نگاري 10) مجموعه مجسمه هاي مينياتوري جهانگير ارجمند 11) موزه شاگردان نسل اولي و دومي استاد کمال الملک 12) و در آخر هم مجموعه نقاشي هاي علي اسفرجاني قرار گرفته است. بخش هاي باغ نگارستان نگارستان تهران، مهد آموزش عالي در ايران و ارتقا سطح تمدن ايران و همچنين محل احداث دانشگاه تهران بوده است. در طول عمر دانشگاه تهران، هزاران استاد و دانشجو برجسته در اين باغ به تعليم و تدريس مشغول بوده اند که در حال حاضر تنها شمار اندکي از اساتيد اوليه اين دانشگاه در بين ما هستند و بسياري از دانش آموختگان و دانشجويان آن دوره الان در بهترين و برجسته ترين آکادمي هاي علمي و آموزشي و پژوهشکده هاي فني و پزشکي در حال فعاليت هستند. از اقدامات قابل تحسين مسئولان ميراث فرهنگي و هيئت مديره دانشگاه تهران اين مي باشد که اين مکان علمي و فرهنگي را که مهد و مرکز علم و ادب و فرهنگ ايران در سده معاصر است را مرمت و بازسازي کرده اند و از آن به عنوان يک مکان تاريخي و فرهنگي استفاده مي کنند. در ھمين راستا در سال ١٣٧5 طرح مرمت و نوسازي آن با مديريت مستقيم دانشگاه به اجرا گذاشته شد. خوشبختانه در طول سال ھاي گذشته قسمت اعظم نگارستان به گونه اي بسيار شايسته و در خور مکاني با چنين سابقه درخشان علمي و فرھنگي به سرانجام رسيد. تنھا بخش باقيمانده آن، ساختمان کتابخانه و تالار اجتماعات قديمي باغ نگارستان است که مطابق برنامه تنظيمي طرح مقاوم سازي و مرمت آن در دو سال آينده به پايان خواھد رسيد و بزودي ايران عزيز ھمانند بسياري از کشورھاي پيشرفته صاحب يک موزه جامع تاريخ علمي خواھد گرديد. نشاني باغ موزه نگارستان تهران و راه هاي دسترسي به آن حتي يک درصد هم فکر نکنيد که براي ديدن چنين باغ چشم نواز و دل ربايي بايد هزينه سنگين و البته رنج سفر زيادي را متحمل شويد! باغ موزه نگارستان تهران به نشاني: ميدان بهارستان، انتهاي خيابان دانش سرا، خيابان شريعت مداري واقع شده است که اگر بخواهيد از وسايل نقليه عمومي براي اين گردش يک رزوه بهره بگيريد مي توانيد از اتوبوس هاي شرکت واحد که به مقصد ميدان بهارستان حرکت مي کنند و يا از مترو به سمت ايستگاه بهارستان در خط 2 آن برويد که با خروج از مترو تابلو نارنجي رنگ باغ موزه نگارستان، قطعا توجه شما را جلب مي نمايد.