قابل هدایت و تربیت پذیر بودن افراد در کلام امام علی (ع)
باشگاه خبرنگاران/ امام عليه السلام فرمودند : قَدْ بُصِّرْتُمْ إِنْ أَبْصَرْتُمْ، وَقَدْ هُدِيتُمْ إِنِ اهْتَدَيْتُمْ، وَأُسْمِعْتُمْ إِنِ اسْتَمَعْتُمْ.حقيقت به شما نشان داده شده است اگر چشم بينا داشته باشيد، و وسايل هدايت در اختيار شماست اگر هدايت پذير باشيد، و صداى حق در گوش شماست اگر گوش شنوا داشته باشيد. شرح و تفسير حکمت 157 نهج البلاغه امام علي (عليه السلام) در اين گفتار حکيمانه خود اشاره به اين نکته مى کند که خداوند اسباب هدايت را آماده کرده است اگر از آن بهره نگيريد کوتاهى از شماست، مى فرمايد: «حقيقت به شما نشان داده شده است اگر چشم بينا داشته باشيد و وسائل هدايت در اختيار شماست اگر هدايت پذير باشيد و صداى حق در گوش شماست اگر گوش شنوا داشته باشيد»، (قَدْ بُصِّرْتُمْ إِنْ أَبْصَرْتُمْ، وَقَدْ هُدِيتُمْ إِنِ اهْتَدَيْتُمْ، وَأُسْمِعْتُمْ إِنِ اسْتَمَعْتُمْ). هدف امام علي (عليه السلام) از بيان اين سخن آن است که خداوند تمام وسايل هدايت و نجات و سعادت را در اختيار شما گذاشته است، آيات قدرتش را در پهنه آفرينش به شما نشان داده، درس هاى عبرتش را درباره اقوام پيشين در برابر شما قرار داده است چشم باز کنيد و آثار او را در عالم و سرنوشت اقوام گذشته را با چشم خود ببينيد. از سويى ديگر پيامبرانش به مخصوص رسول گرامى اسلام(صلى الله عليه وآله)را با کتب آسمانى ارسال داشته و پيام حق در گوش شما خوانده شده، پيامى که هم مشتمل بر معارف و عقايد است و هم راه و رسم عبوديت و طريق تهذيب اخلاق و همچنين راه بهتر زيستن و سعادتمند شدن، همه اين پيام ها به گوش شما خوانده شده است. سعى کنيد آنها را بشنويد و در سايه آن ديدنى ها و اين شنيدنى ها راه هدايت را در برابر شما گشوده است اگر تصميم بر هدايت يافتن داشته باشيد شتاب کنيد و در اين راه گام بگذاريد و به سوى سرمنزل مقصود حرکت کنيد. امام(عليه السلام) مى فرمايد: خداوند به همه شما اتمام حجت کرده اگر راه خطا رفتيد و گرفتار مجازات الهى در دنيا و آخرت شديد بدانيد بر اثر کوتاهى خودتان بوده است. ريشه هاى اين گفتار حکيمانه در قرآن مجيد است. در آيه 104 سوره «انعام» مى خوانيم: «(قَدْ جَاءَکُمْ بَصَائِرُ مِنْ رَّبِّکُمْ فَمَنْ أَبْصَرَ فَلِنَفْسِهِ وَمَنْ عَمِىَ فَعَلَيْهَا)، دلايل بصيرت آفرين از طرف پروردگارتان براى شما آمده، کسى که (به وسيله آن،) بصيرت و آگاهى يافت، به سود خود اوست، و کسى که از ديدن آن چشم پوشيد به زيان خودش مى باشد». در آيه 204 سوره «اعراف» مى خوانيم: «(وَإِذَا قُرِئَ الْقُرْآنُ فَاسْتَمِعُوا لَهُ وَأَنصِتُوا لَعَلَّکُمْ تُرْحَمُونَ)، هنگامى که قرآن خوانده شود، گوش فرا دهيد و خاموش باشيد، شايد مشمول رحمت (خدا) شويد». در قرآن مجيد درباره دوزخيان و کفار سخن به ميان آمده و آنها را افرادى مى شمارد که گوش دارند و نمى شنوند، چشم دارند و نمى بينند، مى فرمايد: «(وَلَقَدْ ذَرَأْنَا لِجَهَنَّمَ کَثِيراً مِّنَ الْجِنِّ وَالاِْنسِ لَهُمْ قُلُوبٌ لاَّ يَفْقَهُونَ بِهَا وَلَهُمْ أَعْيُنٌ لاَّ يُبْصِرُونَ بِهَا وَلَهُمْ آذَانٌ لاَّ يَسْمَعُونَ بِهَا أُوْلَئِکَ کَالاَْنْعَامِ بَلْ هُمْ أَضَلُّ أُوْلَئِکَ هُمُ الْغَافِلُونَ)، به يقين گروه بسيارى از جن و انس را براى دوزخ آفريديم، آنها دل ها (= عقل ها)يى دارند که با آن (انديشه نمى کنند و) نمى فهمند، و چشمانى که با آن نمى بينند، و گوش هايى که با آن نمى شنوند، آنها همچون چهارپايانند، بلکه گمراه تر! اينان همان غافلانند (چون امکان هدايت دارند و بهره نمى گيرند)». در آيه 10 سوره «ملک» از قول دوزخيان چنين نقل شده است: «(وَقَالُوا لَوْ کُنَّا نَسْمَعُ أَوْ نَعْقِلُ مَا کُنَّا فِى أَصْحَابِ السَّعِيرِ)، و مى گويند: اگر ما گوش شنوا داشتيم يا تعقّل مى کرديم، در ميان دوزخيان نبوديم». از آيات قرآنى و کلام حکيمانه بالا و روايات فراوان اسلامى استفاده مى شود که آنچه براى هدايت انسان ها لازم بوده از سوى خداوند فراهم شده است. مشکل از ناحيه انسان هايى است که فاقد گوش شنوا و چشم بينا هستند. در حديثى از رسول خدا(صلى الله عليه وآله) مى خوانيم: «لَيْسَ الاْعْمى مَنْ يَعْمي بَصَرُهُ إنَّمَا الاْعْمى مَنْ تَعْمي بَصيرَتُهُ، نابينا کسى نيست که چشم خود را از دست داده باشد. نابينا کسى است که بصيرت ندارد». در خطبه 88 نهج البلاغه نيز آمده بود: «مَا کُلُّ ذِي قَلْب بِلَبِيب وَلاَ کُلُّ ذِي سَمْع بِسَمِيع وَلاَ کُلُّ نَاظِر بِبَصِير، نه هر کس که دل دارد خردمند و نه هر کس که گوش دارد شنواست و نه هر کس که چشم دارد بيناست». در دعاها نيز مکرر از خدا چشم بينا و گوش شنوا و قلب دانا مى خواهيم، از جمله در دعايى ذيل زيارت آل ياسين آمده است که ده چيز از خداوند تقاضا مى کنيم از جمله اين که چشم مرا را از نور بينش و گوش مرا از نور حکمت پر کن، «وَأَنْ تَمْلاَ… وَبَصَرِي نُورَ الضِّيَاءِ وَسَمْعِي نُورَ الْحِکْمَة». با کانال تلگرامي «آخرين خبر» همراه شويد