فضیلت ماه شعبان در سیره و کلام معصومین
تبيان/ ماه مبارک شعبان، ماه بسيار شريفى است و منسوب است به حضرت سيد انبياء (صلى الله عليه و آله)؛ آن حضرت اين ماه را روزه مى داشت و وصل مى کرد به ماه رمضان و مى فرمود: شعبان ماه من است؛ هر که يک روز از ماه مرا روزه بدارد بهشت او را واجب شود و از حضرت صادق عليهالسلام روايت است که چون ماه شعبان داخل مى شد حضرت امام زين العابدين عليهالسلام اصحاب خود را جمع مى نمود و مى فرمود: اى گروه اصحاب من مى دانيد اين چه ماهى است؟ اين ماه شعبان است، و حضرت رسول صلى الله عليه وآله مى فرمود شعبان ماه من است؛ پس روزه بداريد در اين ماه براى محبّت پيغمبر خود، و براى تقرّب به سوى پروردگار خود. هنگامي که ماه شعبان فرا مي رسيد امام سجاد عليهالسلام اصحاب خود را فرا ميخواند و درباره فضيلت ين ماه سخن گفت.
آنگاه ميفرمود:«هر کس بري محبت پيامبر و تقرب به خداوند، ماه شعبان را روزه بدارد، خداوند او را در روز قيامت مشمول کرامت خود ميگرداند و بهشت را بري او لازم مي شمارد». بحقّ آن خدايى که جان علىّ بن الحسين به دست قدرت اوست سوگند ياد مى کنم که از پدرم حسين بن على عليهماالسلام شنيدم که فرمود: شنيدم از اميرالمؤمنين عليهالسلام که هر که روزه دارد شعبان را براى محبّت پيغمبر خدا و تقرّب بسوى خدا، دوست دارد خدا او را و نزديک گرداند او را به کرامت خود در روز قيامت، و بهشت را براى او واجب گرداند.
و شيخ روايت کرده از صفوان جمال که گفت فرمود به من حضرت صادق عليهالسلام که وادار کن کسانى را که در ناحيه و اطراف تو هستند بر روزه شعبان گفتم فدايت شوم مگر مى بينى در فضيلت آن چيزى فرمود بلى بدرستى که رسول خدا صلى الله عليه و آله هرگاه مى ديد هلال شعبان را امر مى فرمود مُنادى را که ندا مى کرد در مدينه اى اهل مدينه من رسولم از جانب رسول خدا به سوى شما مى فرمايد آگاه باشيد بدرستى که شعبان ماه من است پس خدا رحمت کند کسى را که يارى کند مرا بر ماه من يعنى روزه بدارد آن را پس گفت حضرت صادق عليهالسلام که اميرالمؤمنين عليهالسلام مى فرمود که فوت نشد از من روزه شعبان از زمانى که شنيدم منادى رسول خدا صلى الله عليه وآله ندا کرد در شعبان و فوت نخواهد شد از من تا مدتى که حيات دارم انشاءالله تعالى پس مى فرمود که روزه دو ماه شعبان و رمضان توبه و مغفرتست ازخداوند متعال.
رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه و آله : أَلَا إِنَّ رَجَباً شَهْرُ اللَّهِ الْأَصَمُّ وَ هُوَ شَهْرٌ عَظِيمٌ وَ إِنَّمَا سُمِّيَ الْأَصَمَّ لِأَنَّهُ لَا يُقَارِبُهُ شَيْءٌ مِنَ الشُّهُورِ حُرْمَةً وَ فَضْلًا عِنْدَ اللَّهِ وَ کَانَ أَهْلُ الْجَاهِلِيَّةِ يُعَظِّمُونَهُ فِي جَاهِلِيَّتِهِمْ فَلَمَّا جَاءَ الْإِسْلَامُ لَمْ يَزْدَدْ إِلَّا تَعْظِيماً وَ فَضْلًا أَلَا إِنَّ رَجَباً شَهْرُ اللَّهِ وَ شَعْبَانَ شَهْرِي وَ رَمَضَانَ شَهْرُ أُمَّتِي ؛ پيامبر خدا (صلي الله عليه و آله و سلم) مى فرمايند: رجب، «شهرالله الأصم» است و بدان سبب آن را «اصم» ناميدند که هيچ ماهى به عظمت آن نمى رسد، مردم زمان جاهليت به رجب حرمت مى نهادند و آنگاه که اسلام درخشيدن گرفت، بر حرمت آن افزود. بدانيد که رجب ماه خدا، شعبان ماه من و رمضان ماه امت من است، (1)
رسولُ اللّه صلى الله عليه و آله : مَن أحيا لَيلةَ العِيدِ ولَيلةَ النِّصفِ مِن شَعبانَ ، لَم يَمُتْ قَلبُهُ يَومَ تَموتُ القُلوبُ ؛ پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : هرکه شب عيد (فطر و قربان) و شب نيمه شعبان را احيا کند ، در آن روزى که دلها مى ميرند ، دل او نميرد.(2)
الإمامُ الرِّضا عليهالسلام : کانَ أميرُ المؤمنينَ عليهالسلام لايَنامُ ثلاثَ ليالٍ : لَيلةَ ثلاثٍ وعِشرِينَ مِن شَهرِ رَمَضانَ ، ولَيلةَ الفِطرِ ، ولَيلةَ النِّصفِ مِن شَعبانَ ، وفيها تُقسَمُ الأرزاقُ والآجالُ وما يَکونُ في السَّنَةِ ؛ امام رضا عليهالسلام : امير المؤمنين عليهالسلام سه شب را نمى خوابيد : شب بيست و سوم ماه رمضان ، شب عيد فطر و شب نيمه ماه شعبان ؛ در اين شبها ، روزيها تقسيم و مدّت عمر و هر آنچه در آن سال رخ خواهد داد ، تعيين مى شود. (3)
الإمامُ عليٌّ عليهالسلام : صَومُ ثلاثةِ أيّامٍ مِن کُلِّ شَهرٍ أربَعاءُ بَينَ خَميسَينِ وصَومُ شَعبانَ يَذهَبُ بوَسواسِ الصَّدرِ ، وبَلابِلِ القَلبِ ؛ امام على عليهالسلام : روزه گرفتن در سه روز از هر ماه ـ پنجشنبه اوّل و آخر ماه و چهار شنبه وسط آن و روزه ماه شعبان ـ وسواس سينه و پريشانى هاى دل را از بين مى برد. (4)
عَنِ الصَّادِقِ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ عليهالسلام : قَالَ صِيَامُ شَعْبَانَ ذُخْرٌ لِلْعَبْدِ يَوْمَ الْقِيَامَةِ وَ مَا مِنْ عَبْدٍ يُکْثِرُ الصَّوْمَ فِي شَعْبَانَ إِلَّا أَصْلَحَ اللَّهُ لَهُ أَمْرَ مَعِيشَتِهِ وَ کَفَاهُ شَرَّ عَدُوِّهِ وَ إِنَّ أَدْنَى مَا يَکُونُ لِمَنْ يَصُومُ يَوْماً مِنْ شَعْبَانَ أَنْ تَجِبَ لَهُ الْجَنَّةُ ؛ امام صادق (عليهالسلام) فرمودند : روزه شعبان ذخيره روز قيامت بنده است و هر بنده اى که در ماه شعبان زياده روز بگيرد خداوند امر معيشت او را سامان بخشد و شرّ دشمن را از او دفع کند. (5)
هنگامي که ماه شعبان فرا مي رسيد امام سجاد عليهالسلام اصحاب خود را فرا ميخواند و درباره فضيلت ين ماه سخن گفت. آنگاه ميفرمود:«هر کس بري محبت پيامبر و تقرب به خداوند، ماه شعبان را روزه بدارد، خداوند او را در روز قيامت مشمول کرامت خود ميگرداند و بهشت را بري او لازم مي شمارد».
از امام صادق (عليهالسلام) روايت شده است: چون ماه شعبان ميرسيد حضرت زينالعابدين(عليهالسلام) اصحاب خود را جمع ميکرد و ميفرمود: اي اصحاب من، ميدانيد اين چه ماهي است؟ اين ماه شعبان است، و حضرت رسول (صلي الله عليه و آله و سلم) ميفرمايند: شعبان ماه من است، پس در اين ماه براي جلب محبّت پيغمبر خود، و براي تقرّب به سوي پروردگار خويش، روزه بداريد، به خدايي که جان عليبن الحسين (عليهالسلام) به دست قدرت اوست، سوگند ياد ميکنم از پدرم حسينبن علي(عليهالسلام) شنيدم که فرمود: از اميرالمؤمنين (عليهالسلام) شنيدم: هر که شعبان را براي جلب محبّت پيامبر، و تقرّب جستن به سوي خداوند روزه بدارد خداوند او را دوست بدارد، و در روز قيامت به کرامتش نزديک نمايد، و بهشت را بر او واجب گرداند.
پيغمبر (صلي الله عليه و آله و سلم) فرمود : هر که شب عيد و شب نيمه شعبان را بعبادت زنده بدارد دلش نميرد در روزى که دلها بميرند .
شيخ از صفوان جمّال روايت کرده است که امام صادق(عليهالسلام) به من فرمود: کساني را که پيرامون و اطراف تو هستند به روزه شعبان وادار کن. گفتم: فدايت شوم، مگر در فضيلت آن چيزي ميبيني؟ فرمود: آري رسول خدا(صلي الله عليه و آله و سلم) هرگاه هلال شعبان را ميديد، به منادي دستور ميداد تا در مدينه ندا کنند: اي اهل مدينه، من از جانب رسول خدا(صلي الله عليه و آله و سلم) به سوي شما ارسال شدهام، آن حضرت ميفرمايد: آگاه باشيد، به درستي که شعبان ماه من است، خدا رحمت کند کسي را، که مرا در ماه من ياري کند، يعني روزه بدارد آن را، سپس امام صادق (عليهالسلام) چنين گفت: اميرالمؤمنين (عليهالسلام) ميفرمود: از هنگامي که شنيدم منادي رسول خدا (صلي الله عليه و آله و سلم) در شعبان ندا داد، روزه شعبان از من فوت نشد، و تا زماني که زنده هستم به خواست خداوند از من فوت نخواهد شد.
پس ميفرمود: روزه دو ماه شعبان و رمضان مايه توبه و آمرزش خداست. اسماعيلبن عبدالخالق روايت کرده است: نزد امام صادق(عليهالسلام) بودم، ذکر روزه شعبان به ميان آمد، حضرت فرمود: در فضيلت روزه شعبان چنين و چنان است، تا جايي که انسان مرتکب قتل حرام ميشود، پس چنانچه شعبان را روزه بدارد، اين روزه به او سود ميرساند، و به خواست خداوند آمرزيده ميشود!
از امام صادق (عليهالسلام) نقل شده است که از وجود مبارک ايشان دربارة فضيلت روزة رجب سؤال کردند؟ فرمود: چرا از روزه شعبان غافل هستيد؟ راوي عرض کرد: يَابنَ رسولالله کسي که يک روز از شعبان را روزه بدارد، چه ثوابي دارد؟ فرمود: به خدا سوگند بهشت پاداش آن است، عرض کرد يَابنَ رسولالله بهترين اعمال در اين ماه چيست؟ فرمود: صدقه و استغفار، هر که در ماه شعبان صدقه دهد حقتعالي آن را رشد و نموّ دهد همانگونه که يکي از شما بچّه شترش را رشد ميدهد، تا آن که در قيامت، در حالي که به اندازة کوه احد شده باشد به صاحبش باز گردد.
در تمام اين ماه هزار مرتبه بگويد: «لا إِلهَ إِلَّا اللهُ، وَ لا نَعْبُدُ إِلّا إيّاهٌ مٌخْلِصينَ لَهُ الدّينَ وَ لَوْ کَرِهَ الْمُشْرِکُونَ ؛ معبودي جز خدا نيست، و نپرستيم جز او را، در حالي که دين را براي او خالص کرديم، گرچه مشرکان را خوش نيايد».
روايت شده است که در هر پنجشنبه ماه شعبان آسمانها را زينت ميکنند، پس ملائکه عرض ميکنند، خداوندا! روزهداران اين روز را بيامرز، و دعاي آنان را اجابت فرما. در خبر نبوي است: هر که روز دوشنبه و پنجشنبة شعبان را روزه بدارد، حقتعالي بيست حاجت از حوايج دنيا، و بيست حاجت از حوايج آخرت او را برآورد. ششم: در اين ماه بسيار صلوات فرستد.
حضرت رضا (عليهالسلام) فرمود : شب نيمه شعبان جمع زيادى از دوزخ آزاد گردند و گناهان بزرگ بخشوده شود ، در ان شب بذکر خدا و استغفار و دعا بپردازيد که دعا در آن مستجابست .
پيامبر اکرم (صلي الله عليه و آله و سلم) فرمودند : شعبان ماه منست و ماه رمضان ماه خدا است ، هر که يکروز را از ماه من روزه دارد من در قيامت شفيع او خواهم بود و هر که دو روز از آن روزه دارد گناهان گذشته اش بخشوده شود و هر که سه روز آن را روزه دارد به وى گفته شود که عمل را از سر گير .
اباصلت هروى گويد : آخرين هفته شعبان بخدمت امام رضا (عليهالسلام) رفتم ، حضرت به من فرمود : اى ابا صلت ماه شعبان بيشترش گذشت و اين آخرين هفته آنست کآنچه را که در گذشته اين ماه کوتاهى نموده اى در اين باقى مانده تدارک کن و بر تو باد که بنيازهاى اصلى خود توجّه کنى و دعا و استغفار بسيار کن و قرآن را زياد بخوان و از گناهانت در پيشگاه خدا توبه نما تا چون ماه خدا به تو رو کند خود را براى خدا خالص کرده باشى و هر امانت يکار که بگردن دارى بپرداز و هر کينه که از مؤمنين بدل دراى از دل بزدا و هر گناهى را که بدان آلوده بوده اى دست از آن بردار و از خدا بترس و در پنهان و آشکار امور خويش را بدو تفويض کن ، و هر که بخدا توکل کند خدا او را بس است ...
امام باقر (عليهالسلام) فرمود : هر که در شب نيمه شعبان حسين (عليهالسلام) را زيارت کند گناهش آمرزيده شود ...
از حضرت رسول (صلي الله عليه و آله و سلم) روايت شده که خداوند در شب نيمه شعبان ببندگانش مينگرد و آمرزش خواهان را بيامرزد و رحمت طلبان را رحمت کند ولى کينه توزان را همچنان بعقب اندازد.
پي نوشت ها:
1. وسائل الشيعة: ج 10 ص 475
2. ثواب الأعمال : ١/١٠٢/٢
3. البحار :٩٧ / ٨٨ / ١٥
4. الخصال : ٦١٢ / ١٠ وسائل الشيعة: ج 8 ص 104
5. وسائل الشيعه ج : 10ص 505
همراهان عزيز، آخرين خبر را بر روي بسترهاي زير دنبال کنيد:
آخرين خبر در سروش
http://sapp.ir/akharinkhabar
آخرين خبر در ايتا
https://eitaa.com/joinchat/88211456C878f9966e5
آخرين خبر در آي گپ
https://igap.net/akharinkhabar
آخرين خبر در ويسپي
http://wispi.me/channel/akharinkhabar
آخرين خبر در بله
https://bale.ai/invite/#/join/MTIwZmMyZT
آخرين خبر در گپ
https://gap.im/akharinkhabar