گوناگون/ خانوادههای اروپایی چقدر پس انداز میکنند؟
روزنامه هفت صبح/ علي هادي زاده: از سرمايه گذاري گرفته تا پس انداز به تازگي اتحاديه اروپا آماري از نحوه پس انداز، سرمايه گذاري و ميزان بدهي و ميزان ثروت به درآمد منتشر کرده است؛ آماري که تقريبا نشان مي دهد خانوارها در هر کشور اروپايي چه وضعيتي دارند و پول خود را بيشتر صرف چه کاري مي کنند. ما گشتي در اين آمارها زديم تا ببينيم مردم در کدام کشور اروپايي مثل ما رفتار کرده و بيشتر به مواردي مثل سرمايه گذاري و ثروت اندوزي علاقه مند هستند تا پس انداز کردن پول در اين بين با آمارهاي جالبي روبرو شديم که نشان مي داد. خانوارها در بسياري از کشورهاي اروپايي آنچنان که فکر مي کنيم زندگي راحتي نداشته و بسياري از آنها تا حد زيادي زير بار قسط و قرض زندگي مي کنند. خانواده هاي اروپايي چقدر پس انداز مي کنند؟ به صورت متوسط خانواده هاي اروپايي حدود 11 درصد درآمدشان را پس انداز مي کنند. اين مسئله در کشورهاي منطقه اروپا که واحد پول شان يورو است به حدود 13 درصد مي رسد. تا پايان سال 2016 لوکزامبورگي ها 20.8 درصد درآمد خود را پس انداز کرده اند و در رده نخست قرار دارند و پس از آنها سوئدي ها با 18.8 درصد و آلماني ها با 18.2 درصد قرار دارند. وقتي نمودار را ادامه دهيم اولين کشوري که پس اندازي زير ميانگين کشورهاي اروپايي دارد، مجارستان است. بعد از آن هم با اسم هاي معروفي مثل اسپانيا، فنلاند، پرتغال، انگلستان روبرو مي شويم. خانواده هاي انگلستان به عنوان يکي از قدرتمندترين کشورهاي اروپا تنها پنج درصد از درآمدشان را پس انداز مي کنند. از سوي ديگر قبرسي ها با پس انداز منفي پنج درصد کمترين پس انداز را در بين کشورهاي اروپايي داشته اند و پس از آنها مردم ليتواني با منفي چهاردهم درصد و مردم لتوني با دو درصد قرار دارند. در اين ميان ميانگين پس انداز خانوارهاي کشور ترکيه هم مشاهده مي شود، کشوري که در مقام مقايسه شباهت زيادي با ما دارند و اکنون نرخ پس انداز مردم در آن حدود 14 درصد است.نرخ پس انداز خانوارها به عنوان پس انداز ناخالص خانوارها، تقسيم بر درآمد ناخالص قابل تصرف آنها تعريف مي شود. پس انداز زماني افزايش پيدا مي کند که درآمد ناخالص قابل تصرف با سرعت بيشتري از مخارج مصرفي نهايي افزايش پيدا کند. خانواده هاي اروپايي چقدر از درآمد خود را سرمايه گذاري مي کنند؟ در زمينه سرمايه گذاري با داستان کاملا متفاوتي روبرو هستيم. هر چند کشورهايي که بيشترين پس انداز را دارند. در بالاي جدول ديده مي شوند ولي هستند کشورهايي که از لحاظ پس انداز خيلي حرفي براي گفتن ندارند ولي سرمايه گذاري هاي خوبي هستند. در حقيقت مي توان گفت خانوارها در اين کشورها به جاي پس انداز کمي آينده نگرتر بوده و دوست دارند ثروت خود را با سرمايه گذاري افزايش دهد. البته اروپايي ها هم مثل ايراني ها به خانه اهميت زيادي داده و بيشترين حجم از سرمايه گذاري خود را روي اين زمينه انجام مي دهد. يعني يا خانه مي خرند يا آن را بازسازي مي کنند. اين امر باعث شده تا از نظر سرمايه گذاري خانوارها، بيشترين سهم مربوط به خريد يا بازسازي خانه باشد. اگر نگاهي به آمارها بيندازيم، متوجه مي شويم که مردم دو کشور نروژ و ترکيه اهميت زيادي به سرمايه گذاري مي دهند. نروژي ها حدود 12.2 درصد درآمد خود را سرمايه گذاري کرده و ترکيه اي ها حدود 12 درصد پول خود را صرف اين کار مي کنند. بعد از آن به هلند و لوکزامبورگ مي رسيم که به ترتيب با 11 و 10.5 درصد در مقام هاي سوم و چهارم سرمايه گذاري قرار مي گيرند. خارج از اين کشورهاي آينده نگر اگر نگاهي به ميانگين نرخ سرمايه گذاري بين همه کشورهاي اروپايي بيندازيم متوجه مي شويم که اروپايي ها خيلي ريسک پذير نبوده و بيشتر از آن که نه سرمايه گذاري علاقه داشته باشند. به پس انداز کردن علاقه دارند چرا که ميانگين پس انداز 28 کشور اروپا عدد 11 درصد را نشان داده و ميانگين نرخ سرمايه گذاري عددي حدود 7.8 درصد را به نمايش مي گذارد. البته در اينجا هم کشورهايي که واحد پول شان يورو است کمي بيشتر سرمايه گذاري کرده و نرخ 8.5 درصد را ثبت کرده اند. نکته جالب اين نمودار اينجاست؛ با اين که قبرسي ها از نظر پس انداز منفي هستند ولي از لحاظ سرمايه گذاري با نرخي کمي کمتر از ميانگين اروپا و حدود 7.7 درصد در اواسط جدول ايستاده اند. پايين تر از قبرس و ميانگين اروپا هم شاهد حضور کشورهايي مثل انگليس، لهستان، سوئد، اسپانيا، پرتغال هستيم. در حقيقت ذيل از ليتواني با کمتري نرخ سرمايه گذاري بين کشورهاي اروپايي يعني 4.3 درصد، پرتغال قرار گرفته است که نرخ سرمايه گذاري آن حدود 4.3 درصد است. در اين ميان دو کشور مرفه اروپايي يعني سوئد و سوئيس نيز در نيمه پاييني جدول قرار دارند که خود نکته قابل توجهي است. ميزان بدهي به درآمد خانواده هاي اروپايي چقدر است؟ به صورت ميانگين ميزان درآمد به بدهي اروپايي ها حدود 93 درصد است. يعني اگر کل بدهي ها را يک طرف گذاشته و درآمد يک سال يک خانوار اروپايي را هم يک طرف بگذاريم، به صورت ميانگين حدود هفت درصد پول براي اروپايي ها باقي خواهد ماند. البته اين حال کلي ماجراست. قبل از هر چيز به سراغ خانوارهايي که بيشترين بدهي به درآمد را دارند مي رويم. رتبه يک اين ماجرا با حدود 250 درصد به دانمارکي ها مي رسد. يعني يک خانوار دانمارکي بايد حدود دو سال و نيم کار کند تا تمام بدهي هايش را تسويه کند. بعد از آن کشور هلند قرار گرفته است که ميزان بدهي به درآمد آن حدود 210 درصد است. در رتبه هاي بعدي نيز قبرس، نروژ، ايسلند و سوئيس قرار گرفته اند که نرخ حدود 170 تا 200 درصد بدهي به درآمد را ثبت کرده اند. بعد از اين کشورها که به شدت زير بار قرض رفته اند، تعداد معدودي کشور مثل بلژيک، اسپانيا، پرتغال و فنلاند وجود دارند که عدد صددرصد را به عنوان برج بدهي خود ثبت کرده اند. يعني همان پر به پر خودمان. البته اين تصور براي شما ايجاد نشود که خانوارهاي اين کشورها در وضع بدي زندگي مي کنند بلکه در قسمت بعدي خواهيم گفت که ميزان ثروت اين خانوارها به درآمدشان چقدر است و شما متوجه خواهيد شد که صاف کردن بدهي براي بسياري از خانوارها کاري ندارد. بعد از کشورهايي با بيشترين بدهي خانوار به سراغ بالاي جدول مي رويم.يعني کشورهايي که ميزان بدهي به درآمدشان بسيار پايين است.در اين قسمت شاهد يک اتفاق جالب هستيم. دو کشور بلغارستان و ترکيه با حدود 25 درصد ميزان بدهي به درآمد در بالاي جدول هستند. به دنبال آنها نيز کشورهاي کمتر معروفي مثل ليتواني مجارستان، اسلووني و غيره قرار دارند. ميزان ثروت به درآمد خانوارهاي اروپايي چقدر است؟ براي بسياري از مردم واژه ثروت مفهوم مبهمي دارد. در علم اقتصاد ثروت اينگونه تعريف مي شود: مجموعه کليه دارايي هاي مشهود و نامشهود شخص يا موسسه اي با کسر همه بدهي ها از آن. به صورت خلاصه نرخ ثروت به درآمد يعني دارو و ندار شما در يک سال به نسبت مجموع درآمد شما در يک سال. اين نسبت با توجه به سودي که به دست مي آيد به صورت معمول حدود دو برابر درآمد است.اگر به نمودار ميانگين نرخ ثروت به درآمد اروپا نگاهي بيندازيم متوجه مي شويم که ثروت اروپايي ها در يکسال حدود 250 درصد درآمد است. در اين بين ميزان ثروت بعضي خانوارها سر به فلک گذاشته و در بعضي کشورها شاهد کمتر بودن ميزان ثروت به درآمد هستيم. مثلا در بلژيک ميزان ثروت به درآمد حدود 450 درصد است. خانوارهاي هلند هم بالاي 400 درصد ثروت دارند. بعد از آن نيز نوبت به سوئد و انگليس با حدود 350 درصد مي رسد. در اينجا متوجه مي شويم که چرا انگليسي ها در زمينه پس انداز چندان قوي عمل نمي کنند چرا که بيشتر به سراغ سرمايه گذاري رفته و به ثروت اهميت بيشتري مي دهند.