دانستنی ها/ نگاه کردن به ساختمانهای بلند ممنوع!
روزياتو/ ساعت ۳ بعدازظهر است، تمرکز خود در کار را از دست دادهايد، لب پنجره ميرويد تا با نگاه کردن به بيرون از اتاق تا حدي ذهنتان باز شده و خستگي از شانههايتان برداشته شود. اما نتيجه اين کار چيزي جز سردرد نيست! خطوط متعدد خيابانها و ساختمانهاي توسي و بتني و آجرهايي که کنار هم چيده شده و تا بالا رفتهاند هيچ کمکي به شما نميکنند و به چشمهايتان هم استراحت نميدهند. بلکه باعث سردرد ميشوند. شايد تصور کنيد اين يک مشکل سطحي است اما تحقيقات علمي اخير ثابت کرده است که چشماندازهاي شهري موجب بروز سردرد ميشوند. بيش از دهها هزار سال است که مغز انسان براي پردازش چشماندازهاي طبيعي تکامل يافته و رشد کرده. اما جنگلهاي بتني و مناظر شهري چالش بزرگي را براي مغز انسان پديد آوردهاند و دليلش هم الگوهاي تکراري خيابانها و ساختمانها در اين مناطق است. بر اساس گفتههاي رياضيدان و فيزيکدان فرانسوي موسوم به «ژان-باپتيست ژوزف فوريه»، ما ميتوانيم به يک منظره بهعنوان نقشي متشکل از خطوط موازي با اندازهها، زوايا و موقعيتهاي مختلف فکر کنيم که همگي در کنار هم هستند. اين الگوها «مولفه فوريه» ناميده ميشوند. نگاه کردن به آنها سخت است در طبيعت به عنوان يک قانون عمومي، مولفههايي با تناوبهاي فضايي کم (نوارهاي بلند) کنتراست بالايي دارند و مولفههايي که تکرار زيادي دارند (نوارهاي کوتاه) از کنتراست کمتري برخوردار هستند. رابطه اين تناوب فضايي و کنتراست را ميتوان «قانون طبيعت» ناميد. چشماندازهاي طبيعي نوارهايي دارند که اثر يکديگر را از بين ميبرند و بنابراين، وقتي در کنار هم قرار ميگيرند هيچ خطي در تصوير ديده نميشود. اما اين مساله در مورد مناظر شهري مصداق ندارد. در چشماندازهاي شهري، قانون طبيعت در هم شکسته ميشود: نماهاي شهري داراي خطوط منظم، نقشهاي تکرارشونده و نوارهاي موازي هستند که به خاطر طراحي پنجرهها، راهپلهها، جادهها، ريلهاي آهن و … است. چنين نظم و تناوبي را به ندرت ميتوان در طبيعت پيدا کرد. از آنجا که طرحهاي متناوب و تکراري در فضاي شهري قانون طبيعت را زير پا ميگذارد، مغز انسان قادر نيست بهطور کامل اين همه نقش را يکجا درک کند. در نتيجه نگاه کردن به آنها چندان آسان نيست و مشکلاتي براي بيننده ايجا ميکند. نقش و الگوهايي همانند پادريها، قاليها، راهپلهها، پنجرهها و …. همگي باعث ايجاد سردرد و حتي بعضا حمله صرع در افراد ميشوند. محققان اين نتيجه را به واسطه اندازهگيري ميزان کارايي مغز در پردازش چشماندازهاي طبيعي و شهري بدست آوردهاند. براي برآورد و محاسبه اين کارايي از دو روش استفاده شده است: اول با ساخت مدلهاي کامپيوتري بهطوري که سلولهاي عصبي به محاسبه آنچه ميبيند بپردازد. مدلهاي کامپيوتري مختلفي توسط کارشناسان برجسته از چندين دانشگاه تهيه شدند. هر دو مدل نشان داد وقتي مغز به پردازش تصاويري که قانون طبيعت را زير پا گذاشتهاند ميپردازد، فعاليت سلولهاي عصبي افزايش مييابد و ضعيفتر پردازش ميکند. به زبان ساده، چنين تصاويري، به تلاش بيشتر مغز براي پردازش نياز دارند. در اين بررسي مشخص شد مغز انسان وقتي به تماشاي تصاويري مينشيند که از قانون طبيعت پيروي نميکنند، عملکردش با مشکل مواجه ميشود؛ فرقي هم ندارد اين تصاوير به ساختمانهاي بلند مربوط باشند يا آثار هنري. دانشمندان پس از آناليز تصاوير ساختمانها و آپارتمانهاي دنياي مدرن به اين نتيجه رسيدند که در يکصد سال گذشته، طراحي ساختمانها بيش از پيش از قانون طبيعت خارج شده و نوارها، خطوط و تناوبهاي گستردهتري به آنها افزوده شده است که باعث ميشود تا نگاه کردن به آنها براي انسان دشوارتر از قبل باشد. استفاده از لذت O₂ روش ديگر براي اندازهگيري ميزان عملکرد مغز در پردازش تصاوير به اندازهگيري ميزان اکسيژن مصرفشده توسط بخش بصري مغز مربوط ميشود که در پس سر واقع شده است. هنگامي که مغز از اکسيژن استفاده ميکند، رنگ آن تغيير مييابد. دانشمندان ميتوانند اين تغييرات را با تاباندن نور اينفرارد به جمجمه اندازهگيري کنند. بهطور کلي مشخص شد، وقتي افراد به تصاوير ناراحت همچون مناظر شهري نگاه ميکنند، مغزشان اکسيژن بيشتري مصرف ميکند. با اين تفاسير، قانون طبيعت نه تنها ميزان ناراحتي مغز در نگاه کردن به مدلهاي کامپيوتري را مشخص ميکند، بلکه ميتواند ميزان اکسيژن مصرفي مغز را نيز پيشبيني کند. يعني مغز وقتي به تصاويري خارج از قانون طبيعت نگاه ميکند، اکسيژن بيشتري مصرف ميکند. از آنجا که سردرد ميتواند در نتيجه کاهش ميزان اکسيژن در مغز پديدار شود، بنابراين ميتوان به راحتي گفت دليل بروز سردرد در نگاه به ساختمانهاي بلند به همين خاطر است. هر چه الگوهاي متناوب ساختمانها بيشتر باشد، اکسيژن بيشتري در مغز مصرف ميشود و سردرد بيشتري را بدنبال خواهد داشت. جالب است افرادي که ميگرن دارند اغلب هنگام حضور در چنين ساختمانها و فضاهايي دچار سردردهاي ميگرني ميشوند. همراهان عزيز، آخرين خبر را بر روي بسترهاي زير دنبال کنيد: آخرين خبر در سروش http://sapp.ir/akharinkhabar آخرين خبر در ايتا https://eitaa.com/joinchat/88211456C878f9966e5 آخرين خبر در بله https://bale.ai/invite/#/join/MTIwZmMyZT آخرين خبر در گپ https://gap.im/akharinkhabar