روز «خبرنگار» مبارک؛ همیشه خوش خبر باشید!

آخرين خبر/ روزت مبارک اي چشم مردم! اي صداي آن‌هايي که صداي‌شان شنيده نمي‌شود! اي کاشف حقايق پشت حوادث! اي چماقي که بر سر خطاکاران فرود مي‌آيد! اي امربه معروف و نهي از منکر کنندگان جوامع مدرن! اي قلم به دستان خبر‌رسان!‌ اي خبرنگار!

خبرنگار کيست؟!

در تعريف کتابي به فردي مي‌گويند که با استفاده از منابع خبري، وظيفه‌ تهيه گزارش (مکتوب، صوتى و تصويري) کامل و جامع و قابل‌پخش از يک واقعه را به‌عهده دارد. و بر اين اساس دستمزد مي‌گيرد و جايگاه اجتماعي پيدا مي‌کند. 

يک خبرنگار سالم و حرفه اي چه ويژگي‌هايي دارد؟

يک خبرنگار حرفه‌اي براي آنچه منتشر مي‌کند و مي نويسد از منبع اصلي اطلاعات استفاده مي‌کند، منابع اصلي شامل مصاحبه با افرادي که مستقيماً در يک موضوع نقش دارند. خبرنگار حرفه‌اي از چندين منبع اطلاعاتي مرجع بهره مي‌برد، مخصوصاً در مواردي که موضوع گزارش جنجال‌برانگيز باشد؛ وي هر مطلبي که به عنوان واقعيت عنوان مي‌شود؛ را بررسي دقيق مي کند. خبرنگار حرفه‌اي اهل جستجو و نقل تمامي تعبيرات ممکن از يک موضوع است. خبرنگار حرفه‌اي متعهد به تهيه گزارش منصفانه و دور از جبهه‌گيري و به تصوير کشيدن جوانب مختلف يک موضوع بدون طرفداري از يکي است. خبرنگار حرفه‌اي اهل انجام تحقيق و ارائه گزارش با رعايت توازن ميان واقع‌نگري و شک‌گرايي است. خبرنگار حرفه‌اي در هنگام تنظيم و گزارش اطلاعات قضاوت دقيق انجام مي‌دهد. وي در محرمانه نگاه داشتن منابع دقت دارد. خبرنگار حرفه‌اي هرگونه هديه يا لطف از طرف مورد گزارش را رد مي‌کند و حتي از هرگونه تحت تأثير واقع شدن جلوگيري مي‌کند.

آفات خبرنگاري

در بيان آفت‌هاي عرصه خبر و خبرنگاري، "عدم صداقت" اولين آفت است. خبرنگاران، زبان جامعه در بيان مشکلات و نارسايي‎هاي موجود هستند؛ لذا لازم است که در انتقال اين مسائل به صداقت، راستگويي و راست‎نويسي تعهد داشته باشند. هر چيزي که به صداقت و صراحت در گفتار ضربه بزند آفت خبرنگاري است؛ بنابراين "وابستگي به اشخاص، احزاب و جريان‌ها" که موجب صرف نظر اطلاع‌رساني خبرنگار از مشکلات مربوطه مي‎شود؛ ديگر آفت اين عرصه است. "عدم نياز شديد مالي" از ديگر ضروريات کار خبرنگاران است. همانطور که کسوت قضاوت، حساس و حياتي است و قضات از حمايت‎هاي مالي خوبي برخوردار مي‌شوند تا دچار وسوسه‌هاي اقتصادي نشوند؛ يک رسانه نيز بايد خبرنگاران خود را مورد حمايت مالي قرار دهد تا دغدغه‎هاي جاري آنان برطرف گرديده و در کسب و پخش اخبار و رويدادها با دقت نظر و حساسيت بيشتري عمل کنند. "عدم مهارت‌هاي لازم" چهارمين آفت حرفه خبرنگاري است. متأسفانه امروز بسياري از رسانه‎هاي ما را افراد بي مهارت به اسم خبرنگار احاطه کرده‎اند که بدون تخصص‌هاي لازم خبري به اين حوزه وارد شده‌اند. آنان نه تنها از اصول مقوله خبر بي‌ اطلاع اند، بلکه با موضوع سرويس خودشان ــ مانند بخش‌هاي اجتماعي، مذهبي، اقتصادي، فرهنگي و ورزشي ــ هيچ آشنايي ندارند؛ و اين نکته مهمي است که برخي رسانه‌هاي ما از آن غافل هستند. "عدم فرصت و فراغت لازم" آفت ديگر خبرنگاران است. در جوامع توسعه يافته به يک خبرنگار متخصص، فرصت فراواني داده مي‌شود تا مسأله‌اي که در جامعه مطرح است را پيگيري نمايد. گاهي چند خبرنگار ماه‌ها مسؤول پيگيري تنها يک رويداد براي يک رسانه هستند تا با مطالعه و تحقيق مداوم، آن معضل را در جامعه برطرف نمايند؛ ولي متاسفانه رسانه هاي ما در ايران، چنين فرصت و فراغتي را براي خبرنگاران ايجاد نمي کنند، لذا يک معضل و مشکل فقط مطرح مي‎شود و ديگر مجالي براي پيگيري و نتيجه گيري براي رفع آن معضل به وجود نمي آيد "راستگويي" اصل حاکم بر فعاليت خبري از ديدگاه اسلام است. "تبيين و تبيّن خبر" اصل ديگر اسلامي است. بر مبناي آيه شريفه 6 سوره مبارکه حجرات که مي فرمايد: "يا أيها الذين آمنوا إن جاءکم فاسق بنبأ فتبينوا"، مي‎بايست اخبار و اطلاعات رسيده تببين شود و هر نقل قولي بسهولت پذيرفته و منتشر نگردد؛ چراکه شايد آن خبر از اساس دروغ، شايعه يا افتراء باشد. "دروازه باني خبري" اصل ديني ديگري است چرا که خداوند متعال در آيه شريفه 101 سوره مبارکه مائده مي فرمايد: "يا أيهَا الذينَ آمَنُوا لا تسألوا عن أشياء إن تبد لکم تسؤکم". از اين آيه نتيجه مي گيريم که دانستن هر واقعيتي، حق همه مردم نيست؛ بلکه بايد آنچه براي آنان مفيد است را در اختيارشان گذاشت و از نشر آنچه موجب آثار سوء در جامعه مي‌شود پرهيز کرد.

چرا امروز روز خبرنگار است؟

«مزار شريف به دست طالبان سقوط کرد، عده‌اي از افراد طالبان در محوطه کنسولگري ديده مي‌شوند به من بگوييد که چه وظيفه‌اي...» و ناگهان ارتباط تلفني قطع مي‏‌شود... پانزده سال پيش در چنين روزي، محمود صارمي خبرنگار خبرگزاري جمهوري اسلامي ايران در مزار شريف، در حين انجام گزارش به همراه ۸ نفر از کارکنان سرکنسولگري ايران در اين شهر توسط عوامل گروه طالبان به شهادت رسيدند. تا مدتها از سرنوشت اين ۹ نفر گزارشي منتشر نشد، تا اين که اجساد آنان در يک گور جمعي در خرابه‌هاي پشت کنسولگري به دست آمد. او از دي ۱۳۷۵ سرپرست نمايندگي خبرگزاري ايرنا در کابل شد و تا زمان شهادتش به دست عوامل گروه طالبان، خبرنگار صحنه‌هاي بحراني جنگ افغانستان بود.شوراي فرهنگ عمومي کشور در اولين سالگرد اين واقعه، روز ۱۷ مرداد را به پاس قدرداني از مقام و حرفه صارمي «روز خبرنگار» ناميد.

شوخي با خبرنگاران

دلم خوش است که نامم خبرنگار بُوَد کسي که بر سر کاري، خفن سوار بُوَد! دلم خوش است به پُر طمطراقي شغلم که حاصلش دو سه تا لوح افتخار بُوَد ميان مردم و مسوول چون پُلي هستم که پايه هاش! به دوش من استوار بُوَد بگو چه کار کنم با اجاره ي منزل بدين حقوق که قّد سه تا نهار بُوَد؟! هميشه در پي سوژه به هر کجا ويلان و کفش پاره اش البته سوگوار بُوَد! ز دست خيل طلبکار با دوي صد متر هميشه يک تنه در حالت فرار بُوَد! خبرنــگار، نــگويـد تمـلقي عــمرا نگو که مصرع بالايي ام شعار بُوَد! به رغم اين همه اوصاف عاشق کار است اگر چه بر سر راهش هزار خار بُوَد و جالب اين که به دست «دبير» محترمش خبرنگار به صد کنترل دچار بُوَد اگر چه کنترل اين جا نمي شود سانسور دبير هم به خدا تحت صد «فشار» بُوَد اشارتي گذرا کرده ام به اين حرفه چرا که درد دل بنده بي شمار بُوَد اگر چه سخت و زيان آور است شغل حقير دواي خستگي ام، عشق اين ديار بُوَد همراهان عزيز، آخرين خبر را بر روي بسترهاي زير دنبال کنيد: آخرين خبر در سروش http://sapp.ir/akharinkhabar آخرين خبر در ايتا https://eitaa.com/joinchat/88211456C878f9966e5 آخرين خبر در بله https://bale.ai/invite/#/join/MTIwZmMyZT آخرين خبر در گپ https://gap.im/akharinkhabar