قومی عجیب در اندونزی که با اجساد زندگی می کنند!
فراديد/ خانوادۀ مارتا کانده، هفت ماه در خانۀشان با جسد آب رفته و خاکستري شدۀ او زندگي کردند تا براي مراسم خاکسپاري مفصلي که در رسومات مربوط به مرگ مردم توراجا جايگاهي اساسي دارد، آماده شوند. رسومي است که قرنهاست سابقه دارد.
خانم ميسکه لاتويهامالو، نوۀ پيرزن متوفاي ۸۱ ساله، ميگويد: "ما جسد را در يک تابوت در خانه نگه ميداريم. اما در تابوت را پيش از خاکسپاري نميبنديم، چرا که به آنها به چشم بيمار نگاه ميکنيم و هر روز برايشان غذا و نوشيدني ميبريم. "
توراجانيها، قومي با حدود يک ميليون جمعيت در جزيرۀ سولاوسي زندگي ميکنند، و عاداتي در رابطه با مردگان دارند که شايد براي ما عجيب باشد. از جمله حرف زدن با جسد، لباس پوشاندن به آنها، شانه کردن مويشان و حتي عکس گرفتن با يک خويشاوند موميايي شده.
به صورت سنتي، فرآيند رسيدگي به جسد با استفاده از سرکۀ ترش و برگهاي چاي انجام ميشد، اما امروزه، خانوادهها معمولاً محلول فرمالدهايد به جسد تزريق ميکنند.
ليزا صبا پالووان، يک راهنماي تور، ميگويد: "بعد از يک هفته جسد ديگر بويي ندارد. "
شايد به نظر بعضي اينکار ترسناک باشد: زندگي در کنار يک جسد مردهشور شده براي ماهها و حتي سالها، پيش از آنکه او را با نمايشي مراسموار از خون و احشا بدرقه کنند.
اما قوم توراجا باور دارند که فرد تنها زماني مرده است و روحش آزاد ميشود که يک مراسم عزاداري مفصل به نام "رامبو سولو" برايش انجام شود.
حفظ سنن
فرياد گرازهاي وحشي در هوا بود و خون از گلوي يک بوفالوي قرباني شده ميجوشيد و خانوادۀ کانده، جسد مومياييشدۀ او را براي دنياي پس از مرگ آماده ميکردند.
پس از يک مراسم پنج روزه، جسد متوفاي هشتاد و اندي ساله، در يکي از غارقبرهاي بسياري که در اطراف اين منطقۀ کوهستاني پراکنده شدهاند، قرار داده شد. بقاياي استخواني بر مبناي سلسلهمراتب اجتماعي در اين قبرها ترتيب داده ميشوند.
آنها (مردگان) با لباس سنتي در کنار عروسکهاي چوبي نشانده شدهاند. برخي از جساد نيز به علت کمبود جا در تابوتهايشان از صخرههاي پرشيب آويزان شدهاند.
يوهانس سينگکالي، پسرعموي کانده، ميگويد: "اينها رسومات نياکان ما هستند. اما آنها را انجام ميدهيم تا اين سنتها را حفظ کنيم و تقدسشان را در برابر نفوذ خارجي حفظ کنيم. "
اگرچه اکثريت توراجاييها، در نتيجه استعمار هلنديها، مسيحي هستند، اما به سنتهاي قديمي خود که ريشه در باورهاي روحباورانه (انيميستي) دارد، وفادار ماندهاند.
هر چه عزاداري مفصلتر باشد، احتمال اينکه روح فرد به طبقۀ خدايان راه يابد، بيشتر خواهد بود.
اما، اين امر، هزينۀ خودش را دارد.
ممکن است براي يک فرد از اشراف نياز باشد که ۱۰۰ بوفالو بکشند، در حالي که براي يک توراجايي متوسط، ممکن است ۸ تا نيز کفايت کند.
عزاداري و خاکسپاري ميتواند تا دو ميليارد روپيا (معادل ۱۳۳۰۰۰ دلار) خرج روي دست يک خانواده بگذارد. هزينهاي سنگين در کشوري که بيش از نيمي از جمعيت آن با کمتر از ۵.۵ دلار در روز روزگار ميگذرانند.
سينگکالي ميگويد: "ما روحباور (جاندارگرا يا انيميست) بودهايم، بنابراين افراد را با گراز و بوفالو دفن ميکنيم تا ارواح در مسيرشان به جهان پس از مرگ، آذوقه داشته باشند. اين کارها هزينۀ زيادي ميبرد و آمادهسازيهاي زيادي بايد انجام شود، چرا که همۀ خويشاوندان حتي از بيرون توراجا هم بايد بيايند. "
زمان جشن
صدها نفر در دهکدۀ لابو، براي بدرقۀ روحاني کانده جمع شدهاند و دهها توريست دوربين بدست هم هستند.
جسدش را در يک تابوت قرمز گذاشتهاند که شکل يک خانۀ سنتي و قايقشکل را دارد، و آن را سپس در جلوي خانهاش ميگذارند.
خويشاوندان سياهپوش دهها خوک را براي قرباني به مرکز روستا ميآورند و در همان حال اعضاي خانوادهاش ميرقصند.
در نيمۀ روز، يک بوفالوي پروار را روي يک برزنت آبي ميآورد و آنجا گلويش را ميبرند و به اين ترتيب مرگ زن تاييد ميشود و بوفالو سپس قطعه قطعه ميشود تا ترتيب شام بزرگ موعود داده شود.
اين مراسم جاي مناسبي براي روحيههاي حساس نيست. اما الي اشلمن، توريست آمريکايي موضعي فيلسوفانه نسبت به اين هياهو دارد.
اين زن ۲۹ ساله ميگويد: "من علاقۀ زيادي به مرگ دارم. دلم ميخواهد، در غرب به بازگشتش به جايگاه روحانيش کمک کنم؛ بنابراين به اينجا آمدم تا مراسمات مربوط به مرگ آنها را ببينم و ببينم که اين مراسم چطور ميتواند زماني براي جشن باشد. "
گردشگري مرگ
دولت اندونزي سعي دارد در قالب طرحهاي بلندپروازانهاش براي تقويت گردشگري، مراسمات مرگ توراجانيها را تبليغ کند.
در حالي که منطقۀ توراجا سالانه دهها هزار گردشگر را به خود جلب ميکند، در برابر ميليونها نفري که به بالي ميروند، ورودي اندکي دارد.
گسترش توريسم در توراجا به چندين مانع روبروست. در حالي که محليها خود مشکلي با اين امر ندارند.
زيرساختهاي ضعيف و نبود فرودگاه بزرگ در منطقۀ بالادستي اين جزيره، سفر به آن را دشوار ميکند.
علاوه بر اين، برنامهريزي سفر براي ديدن مراسم رامبو سولو دشوار است، چرا که تاريخها به خاطر مشکل خانوادۀ متوفا در پسانداز مبلغ مورد نياز ممکن است به تغويق بيافتد.
اما بسياري از گردشگران همچنان حاضرند تا شانس خود را امتحان کنند و ساعتها رانندگي از نزديکترين فرودگاه را به جان ميخرند تا يکي از منحصر بفردترين مراسم خاکسپاري جهان را شاهد باشند.
هالي پاترياتنو، رييس فرهنگ و توريسم توراجا، ميگويد: توراجا تکهاي از بهشت روي زمين است. زيبايي طبيعي آن در ترکيب با روحانيت مردم توراجا و سنن خاکسپاري و عزاداري خارقالعاده است.