سفر به «کهگیلویه و بویر احمد» سرزمین لالههای واژگون
همشهري آنلاين/ کوهستانهاي غرب ايران در روزهاي خوش بهاري جلوه ديگري دارند. کوههاي سر به فلک کشيده، درههاي پرآب و دشتهاي سبز از خصوصيات چهارمحالوبختياري و کهگيلويهوبويراحمد هستند که در دامنه زاگرس جاي دارند. به همين دليل ميتوان به سراسر اين منطقه صفت «بام ايران» را اطلاق کرد. بسياري از مناطق اين ۲ استان بهجز نيمه غربي کهگيلويهوبويراحمد در دامنههاي کوهستاني واقع شدهاند، به طوري که شهرهاي چلگرد، سيسخت، بروجن، شهرکرد، فارسان و شلمزار شهرهايي با ارتفاع بالاي ۲ هزار متر ايران در مرزهاي اين ۲ استان قرار گرفتهاند. هواي معتدل، چشمهها، آبشارها و ييلاقهاي سرسبز و خنک اين مناطق ميتواند مسافران بسياري را روانه اين بخش از ايران کند. اين استان سرزمين لالههاي واژگون است؛ در بيش از هزار هکتار در دشتها و مناطقي از جمله دامنههاي کوه دنا و سيسخت ميرويد. چطور برويم؟ مسير پيشنهادي بعد از حرکت از تهران به سمت اصفهان، شهرکرد است. اين شهر در ۹۰ کيلومتري اصفهان و ۵۰۰ کيلومتري تهران قرار دارد. اگر قصد داريد با خودرو شخصي سفر کنيد، از انتهاي آزادراه تهران- اصفهان يا همان کمربندي غربي اصفهان به سمت زرينشهر حرکت کنيد که شما را به سمت شهرکرد هدايت ميکنند. زرينشهر تا شهرکرد کمتر از ۵۰ کيلومتر فاصله دارد. از اصفهان هم ميتوانيد از جاده ذوبآهن به زرينشهر برسيد. با اتوبوس هم اگر قصد حرکت داريد، علاوه بر اتوبوسهايي که از اصفهان و شهرهاي ديگر به مقصد شهرکرد حرکت ميکنند، در تهران تعاونيهاي يک و ۸ پايانه جنوب و تعاوني همسفر پايانه بيهقي، اتوبوسهايي در ساعات مختلف به مقصد شهرکرد دارند. براي برگشت هم از پايانه ياسوج هر روز عصر اتوبوسهايي به مقصد اصفهان و تهران حرکت ميکنند. هر روز در يک بام با سفر به چهارمحالوبختياري و کهگيلويهوبويراحمد علاوه بر جاذبههاي طبيعي ميتوان از جاذبههاي تاريخي هم حظ برد. در شهرکرد موزههاي باستانشناسي و هنرهاي سنتي، اتاق آيينه، مسجد خان جامع و امامزاده حکيمه و حليمه خاتون را ببينيد. همچنين ميتوانيد به چالشتر برويد که کمتر از ۱۰ کيلومتر با شهرکرد فاصله دارد. در چالشتر مجموعه تاريخي شامل قلعه، حمام ستوده و موزه مردمشناسي در يک نقطه قرار دارند. از چالشتر هم به سمت شهر سامان برويد و پل تاريخي «زمان خان» را بر روي زايندهرود ببينيد. اين پل در ۲۵ کيلومتري شهرکرد قرار دارد. اگر ميخواهيد قايقسواري کنيد، بهترين فرصت حالاست. يکي از نقاط براي قايقراني در آبهاي خروشان زايندهرود، نزديک پل زمان خان است. در اينجا چند مرکز براي قايقراني در زايندهرود وجود دارد که امکانات لازم هم دارند. براي ماندن در اين منطقه نگران نباشيد. علاوه بر هتل و مراکز اقامتي شهرکرد، چالشتر يک اقامتگاه بومگردي دارد؛ خانه سنتي آزاده با زيربناي ۸۸۸ متر مربع و ۱۲ اتاق که معماري آن مربوط به ۳ دوره زنديه، صفويه و قاجار است. اقامت در اين خانه براي هر اتاق از ۱۵۰ تا ۲۸۰ هزار تومان هزينه دارد. اقامتگاه ارگ کيان، مهر و ماه، گل صنم و هزارچشمه هم ساير اقامتگاههاي بومگردي هستند که در نزديکي شهرکرد قرار دارند و ميتوانيد يک شب آرام را در آنها سپري کنيد. در مسير بروجن شب خوب استراحت کردهايد؟ پس صبح از شهرکرد خارج شويد و جاده بروجن را پيش بگيريد. بعد از ۱۵ کيلومتر به فرخشهر ميرسيد. اينجا از راه اصلي جدا شده و به سمت روستاي «دستگرد امامزاده» برويد تا قلعه درَک را ببينيد که يادگار سرداران ايل بختياري است. داخل قلعه، اتاقهاي آيينهکاريشده و موزه لباسها و سازها و سلاحها را ميتوانيد ببينيد. از دستگرد امامزاده به سمت «فرادنبه» برويد تا دوباره در جاده بروجن قرار بگيريد. فاصله فرادنبه تا بروجن ۱۰ کيلومتر است. موزه تاريخ طبيعي و چند خانه قديمي در داخل شهر بروجن و نيز تفرجگاه مرتفع و خنک «سياسرد» در ۵ کيلومتري شهر، پذيراي مسافرانند. اگر به اقامت در طبيعت علاقه داريد، در پارک جنگلي سياسرد امکانات کمپينگ و چادرزني برقرار است. چرام را فراموش نکنيد بعد از ديدن ياسوج بهتر است از زيباييهاي چرام در غرب کهگيلويه و بويراحمد بينصيب نمانيد. ميتوانيد از سرابتاوه، تنگاري و باشت عبور کنيد تا به چرام سبز و بينظير برسيد. چشمه بلقيس باغي است در چهارکيلومتري شهر چرام. اين چشمه يکي از جاذبههاي مهم گردشگري کهگيلويه و بويراحمد است گفته ميشود باغ در اواخر دوره ساساني و اوايل دوره اسلامي توسط زني به نام بلقيس ساخته شده است. متاسفانه در چرام اقامتگاه بومگردي خاصي نيست که بتوانيد در اين شهر بمانيد و به گشت و گذار ادامه بدهيد. پس ميتوانيد راهتان را به سمت جنوب چرام که به گچساران منتهي ميشود در پيش بگيريد. مسير چرام به گچساران يکي از مسيرهاي ديدني کهگيلويه و بويراحمد است که با پوشش گياهي بسيار زيبا و جنگلهاي انبوه بلوط مناظر زيبايي را به نمايش گذاشته است. در جايجاي اين جاده نقاط مناسبي براي استفاده از طبيعت وجود دارد. آنهايي که علاقه وافري به کمپينگ دارند، ميتوانند بساطشان را بگسترانند. البته که اين وقت از سال هنوز هوا بهويژه شبها کمي سرد است و بايد مجهز برويد. ولي اگر دوست داريد سريع به گچساران برسيد و چشمتان از ديدن جنگلهاي بلوط سير شده است، ميتوانيد از هتل رستوران پاسارگاد براي اقامت در گچساران بعد از فلکه نرگس استفاده کنيد. يک دل سير استراحت کنيد که در گچساران قرار است حسابي بگرديد و خوش بگذرانيد. سفر به استان همسايه مرز ۲ استان بين اين ۲ شهر قرار دارد. حدود ۵ کيلومتر بعد از پاتاوه خروجي سيسخت را در سمت چپ خود ميبينيد و ۲۵ کيلومتر جاده سربالايي شما را به اين شهر در دامنه کوه دنا خواهد رساند. باغهاي سيب در حاشيه شهر و چشمه ميشي و درياچه و آبشار کوه گل در حومه غربي شهر را از دست ندهيد. براي رفتن به آبشار «کوه گل» نياز به يک پيادهروي نيم تا يکساعته و درياچه کوه گل، کوهپيمايي متوسط داريد. اگر توانستيد از سيسخت دل بکنيد تا ياسوج ۲۵ کيلومتر مسير سرازيري در پيش داريد و از تنگه زيباي «گنجهاي» هم عبور خواهيد کرد. در ياسوج هم آبشار ياسوج و پارک جنگلي در حاشيه شمال شرقي شهر و موزه باستانشناسي انتظار شما را ميکشند. قصد اقامت لاکچري اگر داشته باشيد، هتل آزادي را ميتوانيد در بلوار نماز پشت کارخانه قند در ياسوج پيدا کنيد. هزينه يک شب اقامت در اين هتل براي يک نفر معادل ۲۳۰ هزار تومان است. نوبت سيسخت زيبا حالا نوبت سيسخت زيباست. از بروجن وارد جاده لردگان شويد. اگر صبح زود بيدار شده باشيد، اين فرصت را داريد که بعد از عبور از گردنه حلوايي، جاده «بلداجي» را در سمت راست خود انتخاب کنيد و بعد از ۱۲ کيلومتر به شهر بلداجي برويد و گز بخريد و تالاب چغاخور را هم در ۳۰ کيلومتري بلداجي ببينيد. گندمان و دوراهان را هم رد کنيد تا در منطقهاي به نام «گوشکي» يعني ۶۵ کيلومتر بعد از بروجن به سهراهي ياسوج برسيد. به سمت چپ پيچيده و جاده را ادامه دهيد تا از «مالخليفه» و «پاتاوه» گذر کنيد. در سيسخت ميتوانيد در اقامتگاه بومگردي «رئيس» شب را بگذرانيد. احتمالا در شبهاي عيد که قيمتها افزايش محسوسي خواهند داشت، بتوانيد با حدود شبي ۱۰۰ هزار تومان آنجا بمانيد. اتاقهاي اين اقامتگاه از ۴ تا ۱۰ نفر ظرفيت دارند و البته صبحها هم با صبحانه محلي از شما پذيرايي ميشود که روي هزينه اتاق حساب شده است. جداي از اين ميتوانيد درخواست غذاهاي محلي و حتي رژيمي هم براي صرف ناهار و شام داشته باشيد. آلاچيق، سياهچادر ترکي و غرفه صنايعدستي از ديگر امکانات اين اقامتگاه است. آشپزخانه نيز مشاع و داراي تمامي وسايل و امکانات آشپزي است. روستاي مارين «روستاي مارين» يکي از اين مکانهاي فوقالعاده با طبيعتي سرسبز و مناظري بينظير است که در ۳۶ کيلومتري از شمال گچساران قرار دارد. از ويژگيهاي جالب و مطلوب اين روستا، اتصال آن از ۲سمت شمال و جنوبغربي به ۲ کوه «ولي گنج» و «کوه کاردي» است. آرامگاه حکيمه خاتون(س) يکي از جاذبههاي محبوب مذهبي در گچساران هم بارگاهي است مطهر که به آرامگاه بيبي حکيمه خاتون(س) شهرت يافته است. اين بارگاه ملکوتي در بين مردم از ارزش و اهميت والايي برخوردار است و سالانه ميزبان جمع زيادي از علاقهمندان به خاندان اهلبيت(ع) است. به گونهاي که جمع زيادي از سراسر کشور و کشورهاي همسايه براي زيارت اين مکان مقدس به گچساران سفر ميکنند. آرامگاه بيبي حکيمه خاتون(س) در دل کوه ساخته شده که اين بارگاه مقدس را نسبت به ساير مکانها متمايز کرده است. به نظر ميرسد بيبي حکيمه خاتون(س) دختر امام موسي کاظم(ع) و خواهر تني حضرت شاهچراغ(ع) است. جالب است بدانيد شکل گنبد آرامگاه بيبي حکيمه خاتون به دليل قرارگيري آن در دل کوه خاص و ويژه طراحي و ساخته شده و به همين دليل اين مکان مذهبي در بين ديگر اماکن مذهبي ايران منحصربهفرد جلوه کند. آبشار پلکاني کيوان ليشتر در ۲۵ کيلومتري گچساران در منطقه ليشتر از توابع اين شهرستان و در نزديکي روستايي به نام «هفتچشمه» يکي ديگر از جاذبههاي طبيعي و بسيار زيبا قرار گرفته که در بسياري از ايام سال پذيراي جمع زيادي از گردشگران و علاقهمندان به طبيعتگردي است. آبشار صخرهاي کيوان ليشتر نام اين پديده زيباي طبيعي است که با شکل پلکاني از ۷ آبشار کوچک تشکيل شده و در محل اتصال ۲ رودخانه «دره تنگ درک» و «دره سور» ايجاد ميشود. ساختار پلکاني اين آبشار تماشايي، استخرها و برکههايي بسيار زيبا را ايجاد کرده و زيبايي دو چنداني به اين منطقه بخشيده است. چه بخوريم؟ غذاهاي سنتي کهگيلويه و بويراحمد غذاهاي سادهاي هستند که سالها در نواحي مختلف بهويژه از سوي عشاير استفاده ميشده و با توجه به کمبود مواد غذايي بهسادگي در هر شرايطي قابل تهيهاند. شله ماسي يا شله دووي که از جوشاندن دوغ برنج و اضافه کردن پونه و پياز داغ به دست ميآيد، از معروفترين و لذيذترين غذاهاي اين استان است. کلهجوشک يا کلکسوز هم نوعي غذاي ساده است که از دوغ درست ميشود. اين غذا بيشتر در مناطق گرمسيري در فصل بهار توسط عشاير مصرف ميشود. از نان بليط يا بلوط هم بهراحتي نگذريد. قديميترين نان محلي کهگيلويه نان بليط يا نان بلوطي است. براي تهيه اين غذا پوسته سخت بلوط را ميگيرند و خشک ميکنند. سپس پوسته نازک بعدي را که به آن جفت ميگويند، نيز ميگيرند. براي تهيه نان بلوطي، عصاره بلوط يا کلگ را درون آب يک هفته ميخيسانند تا بهصورت خمير درآيد. سپس آن را درون سبدهاي مخصوصي که از شاخههاي بادام کوهي ميسازند، پالايش ميکنند. بعد آن را با دست ورز ميدهند و بهوسيله ابزاري به نام حسوم آن را روي ساج پهن ميکنند و بهوسيله حسوم وارونه ميکنند، تا ۲ طرف آن برشته شود. اين نان به رنگ قهوهاي تيره است.