روانشناسی/ تعبیر خواب‌ها و علت کابوس‌هایی که می‌بینیم چیست؟

روزياتو/ از اولين باري که انسان خواب يا کابوس ديده، همواره سعي داشته پرده از راز محتواي اين خواب ها بردارد و به اصطلاح تعبير خواب کند. تلاش هاي انسان در اين عرصه حتي به شکل گيري رشته هايي در زمينه تعبير خواب يا رازگشايي از خواب هايي که مي بينيم شده که به آن «رويا شناسي» (oneirology) گفته مي شود. کساني که به خواب هاي خود معاني رمز آلود و ماوراء الطبيعه مي دهند معمولاً معناي خواب خود را در کتاب هاي تعبير خواب جستجو کرده و باور دارند که اين خواب ها خبر از آينده ما مي دهند. اما روانشناسان معتقدند که خواب هايي که مي بينيم به شرايط و حالت کنوني ما دلالت دارند و اين که ناخودآگاه ما سعي دارد گاه به گاه از طريق اين خواب ها چيزهاي مهمي را به ما يادآور شود. همه خواب مي بينند و هر کسي در برهه هاي متفاوت زندگي خود خواب هاي متفاوتي با مضمون و معاني متفاوت خواهد ديد. در واقع اين خواب ها در اثر غرايز ذاتي و باستاني، کدهاي فرهنگي، تجربيات اجداد و البته از همه مهم تر، تجربيات شخصي خود ما ايجاد مي شوند. پاتريشيا گارفيلد که يک کارشناس در حوزه خواب شناسي و تعبير خواب روانشناسانه است اين خواب ها را «خواب هاي جهاني» نامگذاري کرده و مي گويد: «مانند يک آبگوشت آبدار و پرملات که پر از ترکيبات غذايي محلي است، خواب هاي جهاني نيز در ميان مردمان متفاوت، فرق خواهند داشت اما همگي از يک منبع غذايي اصلي سود مي برند. اين خواب ها به قدمت بشر بوده و در سراسر جهان متداول هستند». در ادامه اين مطلب مي خواهيم تعبير بسياري از خواب هايي که بسياري از ما مي بينيم را به شما بگوييم. لازم به ذکر است که اين سبک از تعبير خواب کاملاً علمي و روانشناسانه بوده و به حوزه مسائل ماوراء الطبيعه وارد نمي شود. ۱- افتادن از ارتفاع در بزرگسالي، خواب هايي که با موضوع افتادن از ارتفاع يا سقوط به درون چيزي مي بينيم بسيار بيشتر از خواب هاي با محتواي پرواز در آسمان خواهد بود. به گفته روانشناسان، خواب ديدن در مورد سقوط يا افتادن از ارتفاع نشان دهنده ترس ما به خاطر از دست دادن کنترل است. ديگر نمي توانيد چيزي را در زندگي تان کنترل کنيد زيرا تغييرات زيادي در زندگي شما رخ داده که براي روبرو شدن با آن ها آمادگي نداشته ايد. براي رهايي از اين خواب ها بايد به دنياي زندگي خود (کار، روابط شخصي، مسائل مالي، سلامتي و غيره) خود فکر کنيد و ببينيد که کدام بخش در شما سرکوب شده يا نقطه ضعف شماست و در ادامه راهي براي درست کردن آن و رفع مشکل پيدا کنيد. برخي از دانشمندان با يک فيژيولوژي ساده، اين خواب ها را تعبير و تفسير مي کنند. به باور آن ها، وقتي که بدن به خواب مي رود، سيستم عصبي نيز رفته رفته آرام مي گيرد، فشار خون و ضربان قلب نيز کاهش يافته و مغز در حال به خواب رفتن شما (به ويژه در صورتي که در طول روز بسيار از آن کار کشيده و درگيري ذهني و فکري داشته باشيد) اين تغييرات فيژيولوژيکي را تهديد يا منجر به مرگ تعبير کرده و سعي دارد هر چه زودتر شما را از خواب بيدار کند (با استفاده از خواب هايي با مضمون ترسناک مانند افتادن از ارتفاع و سقوط به درون چيزي). عکس اين حالت در مورد ديدن خواب پرواز رخ مي دهد که نشان مي دهد فرد از يک بار سنگين رهايي يافته و به آزادي و آرامش مورد انتظارش رسيده و اين موضوع با ديدن خواب پرواز در خوابش نمود پيدا مي کند. ۲- افتادن دندان، مجروح شدن يا مرگ به گفته روانشناسان، ناخودآگاه ما دندان را به مثابه يک سلاح در نظر مي گيرد که نماد قدرت و توانايي کندن تکه اي از جهان است. اگر در خواب مي بينيد که دندان شما افتاده است شايد به اين دليل باشد که اخيراً احساس بي دفاعي يا درماندگي کرده باشيد. پاتريشيا گارفيلد که سال ها در زمينه تعبير خواب روانشناسانه و مطالعه روياها و کابوس ها فعاليت کرده خواب هاي مربوط به افتادن دندان را به يک خطر پنهان ربط مي دهد. به عنوان يک قانون، وقتي که ما خشم خود را سرکوب مي کنيم، دندان هايمان را قفل کرده و در اين حالت ممکن است دندان هايمان به هم ساييده شده و به يکديگر فشار بياورند. بدين ترتيب خواب افتادن دندان مي تواند بدين معنا باشد که اکنون زمان خلاص شدن از دست احساسات بد و منفي فرا رسيده است. اغلب اوقات، ما خواب هايي مي بينيم که در آن ها يکي از نزديکانمان مجروح يا بيمار شده و يا حتي مرده است. اينگونه خواب ها باعث دلهره و وحشت فرد مي شوند اما از ديدگاه روانشناسي، نتيجه اين خواب تا به اين اندازه بد نخواهد بود. اين خواب ها، در واقع، در اثر نگراني ما از آينده و تغييرات اجتناب ناپذير و غيرقابل کنترلي که ممکن است براي نزديکان ما رخ دهد ايجاد مي شوند. اگر خواب مرگ خودتان را ببينيد، بدين معناست که بخشي از وجود شما در حال مرگ بوده و در گذشته مانده است تا فضايي براي چيزهاي جديد ايجاد کند. خواب هايي که در مورد تولد و بهبود اوضاع پس از يک بيماري را جراحت مي بينيد نيز نشان دهنده اين است که اتفاقي تازه در زندگي شما در حال رخ داده است (براي مثال يک کار يا پروژه جديد) که نماد تجربه تازه اي است که در روزهاي اخير داشته ايد. ۳- شکست خوردن در يک امتحان يا اجراي ناموفق خواب مي بينيد که در حال دادن يک امتحان مهم هستيد و هيچ چيزي يادتان نمي آيد يا در مقابل يک جمعيت بزرگ ايستاده ايد اما نمي توانيد کلمات و جملاتي که بايد را به زبان بياوريد. اين خواب ها نه تنها توسط دانش آموزان و دانشجويان بلکه توسط افرادي که حتي سال ها قبل نيز فارغ التحصيل شده اند ديده مي شوند. دليل اصلي اين خواب ها استرسي است که قبل از رفتن به خواب داشته و يا نگراني است که در طول روز با آن درگير بوده ايد و تعبير اين خواب اين است که زمان استراحت و کنار گذاشتن اين نگراني ها فرا رسيده است. ۴- به تن داشتن لباس نامناسب يا برهنه بودن در انظار عمومي شايد خواب ببينيد که با لباس هاي نامناسب يا حتي بدون لباس (برهنه) در انظار عمومي يا يک گردهمايي حاضر شده ايد. در اين شرايط بايد به احساساتي که در خواب داريد اهميت زيادي بدهيد. اين خواب ها معمولاً به دنبال يک احساس شرمندگي يا خجالت زدگي مي آيند. روانشناسي به نام يان والاس در اين باره چنين مي گويد: «اين خواب بدين معناست که در کار جديد يا در رابطه تازه خود احساس ضعف مي کنيد و نگرانيد که مبادا ديگران از ضعف ها و کاستي هاي شما خبردار شوند». اگر در خواب خود به جاي احساس شرمندگي (عليرغم نداشتن لباس نامناسب يا برهنه بودن)، احساس غرور کنيد، تعبير خواب کاملاً برعکس خواهد بود و اين خواب مي تواند نتيجه احساس عدم پذيرفته شدن و تحسين از جانب ديگران باشد و اين که دوست داريد ديگران بيش از پيش استعدادها و شخصيت شما را ديده و مورد تحسين قرار دهند. اگر قرار است در آينده نزديک اتفاق بزرگي در زندگي شما رخ دهد و خواب ديديد که خودتان يا دوستانتان با لباس هاي نامناسب در آن مراسم يا رخداد حاضر شده اند نشان دهنده اين است که شما نسبت به آن اتفاق يا مراسم ترديد داريد. براي مثال يک عروس ممکن است در خواب نامزد خود را با لباس دلقک ها در مراسم ازدواجشان ببيند. ۵- تعقيب شدن توسط نيرويي مرگبار يا زنداني شدن برخي خواب ها معاني متفاوتي دارند. لوري لونبرگ که در زمينه رويا شناسي تحقيق مي کند مي گويد: «افرادي که همواره از درگيري و مشاجره فراري هستند و نمي خواهند ديگران را از خود برنجانند و دردسرساز شوند، به طور مرتب خواب هايي در مورد تعقيب شدن مي بينند». به چيزهايي که در خواب شما را تعقيب مي کنند خوب توجه کنيد زيرا مي توانند نماد احساسات يا شرايط ناخوشايندي باشند که شما دوست نداريد در زندگي تان به آن ها فکر کنيد. اين نگراني مي تواند بدهي يا اعتياد باشد. آيا توسط شخصي که او را مي شناسيد مورد تعقيب و تهديد قرار گرفته ايد؟ به اين فکر کنيد که آن شخص را به چه شخص يا چيزي مرتبط مي دانيد. اين افراد مي توانند نماد اشخاص ديگر يا حتي بخش از شخصيت شما باشند که شما به آن ها اهميت نمي دهيد (مانند يک استعداد پنهان يا الهام گيري). همچنين تئوري ديگري وجود دارد که مي گويد خواب هاي مربوط به فرار از دست شخصي در خواب تنها منعکس کننده غريزه هاي ذاتي و ابتدايي انسان هستند که به لطف اجدادمان در ژن هاي بدن ما باقي مانده اند زيرا آن ها همواره در حال فرار از دست جانوران وحشي بوده اند. ۶- يک فاجعه بزرگ يا اتفاق آخرالزماني همه ما در مورد يک فاجعه طبيعي يا انسان محور خواب ديده ايد، جايي که زندگي خودمان يا نزديکانمان را در خطر ديده ايم. اين خواب ها ممکن است نشان دهنده مشکلات شخصي باشند که از کنترل شما خارج شده يا نتيجه احساس تهديد شدن با چيزي باشند. البته خبرهاي مداوم در مورد فجايع طبيعي و غيرطبيعي که هر روزه در جهان رخ مي دهد نيز بر وخامت اوضاع خواب هاي اينچنيني مي افزايد و در نتيجه آن در دنياي مدرن احساس ناامني بيشتري خواهيم کرد. گاهي اوقات وقتي کابوس مي بينيم، مي خواهيم با صداي بلند فرياد بزنيم اما احساس اين که توان جيغ کشيدن نيز نداريم ترسي شديدتر را در ما ايجاد مي کند. روانشناسان بر اين باورند که اين موضوع از فلج شدگي در خواب ناشي مي شود. در آخرين فازهاي خواب ترسناکي که مي بينيم، مغز به طور عمدي بدن را فلج مي کند تا بدن ما بي حرکت مانده و ناگهان از خواب نپريده و شروع به دويدن نکنيم. افرادي که در هنگام ديدن کابوس دچار فلج شدگي در خواب مي شوند معمولاً پيش از پايان آخرين فاز خواب بيدار شده و براي مدتي بسيار کوتاه وارد مرحله بين خواب و بيداري مي شوند. در اين شرايط ممکن است احساس عدم توانايي در تکان خوردن، حرف زدن و حتي در مواردي نيز ناتواني در نفس کشيدن کنيد. ۷- تجهيزات يا وسايل معيوب شايد خواب ببينيد که سعي مي کنيد از يک گجت يا وسيله استفاده کنيد اما آن وسيله خراب شده و از کار مي افتد. براي مثال تلفن همراه شما خراب مي شود و نمي توانيد با کسي تماس بگيريد. بر اساس تعبير خواب پاتريشيا گارفيلد، اين خواب ها معمولاً در مورد زنان رخ داده و نگراني آن ها از روابطشان يا از دست دادن ارتباط عاطفي با شخصي خاص را نشان مي دهد. خوابي که شما را در حال کار کردن بر روي يک وسيله يا خودرو معيوب نشان مي دهد و يا ناگهان از کار مي افتند نيز در همين دسته بندي قرار مي گيرد. شايد اين خواب ها به اين دليل باشد که حمايت اطرافيان يا شخصي خاص را از دست داده ايد و نمي توانيد به تنهايي با شرايط سخت زندگي تان کنار بياييد. ۸- حامگلي در خواب شايد باور کردني نباشد اما اين تنها زنان نيستند که ممکن است در خوابشان با بارداري مواجه شوند. ديويد بدريک که يک روانشناس و متخصص در حوزه خواب و کابوس است مي گويد: «بارداري نماد چيزي جديد است که در درون شما در حال شکل گرفتن است». شما ناخودآگاه خواب «به دنيا آوردن» به يک پروژه خلاقانه جذاب را مي بينيد. اين موضوع مي تواند هر چيزي باشد، از نوشتن يک کتاب يا تعمير خانه. در واقع تعبير خواب شما اين است که زمان تعيين کردن يک هدف فرا رسيده و بايد به همه نشان دهيد که چطور مي توانيد نقش جديد خود را ايفا نماييد. اگر در زندگي واقعي تان باردار نباشيد، بعد از ديدن اين خواب احتمالاً احساس رضايت خواهيد داشت. ۹- دير رسيدن اگر در خواب ديديد که در حال دويدن به دنبال يک قطار در حال حرکت هستيد يا به يک قرار ملاقات مهم نرسيده ايد خواب هايي هستند که بسيار رخ مي دهند. تعبير اين خواب ها اين است که براي مثال، شايد شما از اين که يک چيز بسيار مهم را در روابطتتان را از دست بدهيد يا در بزرگ کردن فرزندانتان و تامين نيازهاي آن ها ناموفق باشيد واهمه داريد. اگر هميشه ذهنتان مشغول و نگران است و براي به سرانجام رساندن کارهايتان در زندگي واقعي وقت کافي نداريد، ناخودآگاه شما با اين خواب ها به شما مي گويد که زمان بازنگري در برنامه ريزي و اختصاص دادن وقت به کارهاي بسيار مهم فرا رسيده است. ۱۰- بودن در فضايي ناشناخته خواب هايي که در مورد يک اتاق يا فضاي جديد مي بينيد به شناخت شما از خودتان باز مي گردد. اگر در خواب خودتان را در يک خانه جديد و ناشناخته ببينيد، بدين معناست که خودتان را خوب نمي شناسيد و بخش هايي از شخصيتتان را ناديده مي گيريد. يک اتاق ناشناخته مجزا نماد اين است که شما استعداد، مهارت يا فرصت پنهاني داريد که از آن استفاده نمي کنيد. يک روانکاو به نام ادي تراورسا در اين باره مي گويد که ما به صورت ناخودآگاه برخي از اين اتاق ها را با فرآيندهاي خاص مرتبط مي سازيم. آشپزخانه جايي است که محصولات به يک غذاي تمام شده تبديل مي شوند که مي تواند بدين معنا باشد که شما در زندگي واقعي تان در حال تجربه تغييرات دروني هستيد. حمام و دستشويي مي تواند نماد خلاص شدن يک شخص از بارها و مشغوليت هاي غيرضروري باشد. تعبير خواب هايي اينچنيني مي تواند اين باشد که زمان خلاص شدن از چيزهايي که ديگر لازم نيستند فرا رسيده است و بايد برخي چيزها را از ديدي تازه نگاه کنيد. اتاق خواب نماد اين است که در روابط شخصي و رمانتيک تان چيزي شما را نگران کرده است. ما را در کانال «آخرين خبر» دنبال کنيد