حکم هدیه‌ ارباب رجوع به کارمندان ادارات چیست؟

تسنيم/ بسياري از موارد به دليل عدم آشنايي کافي با احکام فقهي، انسان دچار دست‌اندازهاي شرعي مي‌شود و اين مسئله ممکن است در درازمدت اثر وضعي منفي در سطوح اجتماعي بگذارد و فرهنگ جامعه را دچار تزلزل کند. يکي از مواردي که تقريباً در جامعه تبديل به عادت شده و قبح آن از بين رفته است، چيزي است که از آن با عنوان هديه ارباب رجوع به کارمندان ياد مي‌شود. اين هدايا گاهي ممکن است به صورت وجوه نقدي و يا در قالب هداياي نفيس باشد. برخي مراجع عظام تقليد نسبت به حکم شرعي آن فتاوايي صادر فرمودند که در ادامه مي‌خوانيد. رهبر معظم انقلاب سؤال: هدايايي که بعضي از افراد يا شرکت‌ها به کارمندان دولت در زمان عيد نوروز به عنوان عيدي مي دهند، و هيچ گونه توقّعي در برابر پرداخت آن ندارند، چه حکمي دارد؟ جواب: هديه در محيط کار و از جانب ارباب رجوع، يکي از خطرناک‌ترين چيزها است و هر چه بيشتر از آن اجتناب کنيد، به صرفه دنيا و آخرت شما خواهد بود. فقط در يک صورت، دريافت آن جايز است و آن، اين است که هديه دهنده، با اصرار زياد و با امتناع مأمور از قبول، بالاخره به نحوي آن را اهداء کند. آن هم بعد از انجام کار و بدون مذاکره و حتّي توقّع قبلي. (استفتائات جديد (فروردين98)) جواب2:جايز نيست کارمندان در برابر انجام کار مشتريان که براي آن استخدام شده‏اند و در برابر آن هر ماه حقوق دريافت مي‏کنند، از مشتريان چيزي بگيرند و همچنين مشتريان بانک نبايد کارمندان را در برابر انجام کارهايشان با پول نقد يا غير آن تطميع کنند زيرا اين کار مستلزم فساد است (أجوبة الاستفتاءات(بالفارسية)، ص: 273 س 1241) جواب3: اگر اين هدايا منجر به تبعيض در انجام خدمات بانکي به مشتريان شود و در نهايت باعث فساد و از بين رفتن حقوق ديگران گردد، مشتريان نبايد آن هدايا را به کارمندان بدهند و کارمندان هم حق گرفتن آنها را ندارند (همان، س 1242 ) آيت‌الله مکارم شيرازي اگر جنبه رشوه داشته باشد حرام است و اگر جنبه رشوه نداشته باشد، بلکه هديه‌اي بدون چشم‌داشت هرگونه کار خلافي بوده باشد مانعي ندارد، ولي بايد خلاف مقررات مؤسسه‌اي که در آن کار مي‌کند نباشد. ما را در کانال «آخرين خبر» دنبال کنيد