چرا اطراف کعبه را مسجد الحرام نامیده اند؟
انوار طاها/ «مسجد» اسم مکان از ماده «سجود» است و چون سجده عبادت و کمال خضوع در پيشگاه خداوند است، اماکني که براي پرستش خدا بنا شده را مسجد ناميدهاند. «حرام» صفت مشبهه و به معناي چيزي است که داراي حريم و احترام بوده يا شرعاً عقلاً يا نقلاً يا عرفاً ممنوع باشد. اصل «حرم» به معناي منع و بستن است در برابر «حلّ» که به معناي فتح و گشودن است. «حُرمت» به معناي چيزي است که هتک آن حلال نيست. کعبه و اطراف آن حرمت و احترامي ويژه دارد و برخي کارها در آن حرام است، از اينرو آنجا به «حرام» موصوف گشته، تا بدان حدّ که براثر غلبه و کاربرد فراوان، عنوان «المسجد الحرام» براي آن عَلَم شده است. وصف کعبه به «بيت حرام» و اتصاف محدوده مکه به «حَرَم» در جاهليت رواج داشت؛ امّا وصف و اسم مسجد براي محدوده اطراف کعبه از رهآورد اسلام است، زيرا مشرکان و بت پرستان، سجود نداشتند تا عنوان مسجد پديد آيد، و چون در آن زمان اين عنوان در همان محدوده خاص کاربرد داشت، از اينرو دور کعبه، مسجد الحرام ناميده شد. توصيف مسجد به حرام، سبب اتصاف کعبه به حرمت است. البته همه حرمتهايي که براي حرم، مکه و مسجد، حرام است به احترام کعبه است. مسجد اقصي نيز گرچه قبل از اسلام، و بعد از موساي کليم(عليه السلام) به اين عنوان شهرت يافت؛ ولي در جغرافياي موحّدانِ ساجد است؛ نه مشرکانِ مستکبر. منبع: تسنيم، ج 7، ص 377 و 395