دریاچه نئور اردبیل، بهشتی در فراز کوهستان
کجارو/ درياچه نئور بزرگترين درياچه آب شيرين استان اردبيل است. اين درياچه با پوشش زيباي گياهي و جانوري بسان تابلوي نقاشي چشمنوازي، جلوهاي از قدرت بيانتهاي خداوند است. يکي از گردشگاههاي مهم اطراف شهر اردبيل درياچه زيباي نئورر است. اين درياچه در ۴۸ کيلومتري جنوب شرقي اردبيل به طرف خلخال در يکي از درههاي کوهستان باغيرو و در ارتفاع ۲۵۰۰ متري از سطح دريا با مساحتي بالغ بر ۲۱۰ هکتار و عمق متوسط ۵ متر يکي از زيباترين و ديدنيترين درياچههاي ايران است. نئور مشتمل بر دو درياچه کوچک و بزرگ است که در فصل بهار به هم ميپيوندند و درياچه واحد را به وجود ميآورند. بارندگى مناسب و وجود چشمههاى فراوان سبب پايدارى وضعيت درياچه شده، ضمن آنکه هواى مطبوع منطقه زمينه بسيار مناسبى براى جذب گردشگر خصوصا در اوقات گرم سال را فراهم کرده است. محدوده درياچه نئورر، به دليل ضوابط خاص موجود بر اين منطقه، بهعنوان يک منطقه حفاظت شده زيستمحيطي تحت نظارت سازمان حفاظت محيط زيست قرار گيرد، لذا شکار هر گونه پرنده آبي در اين درياچه ممنوع بوده و عوامل خاص طبيعي و انساني حيات وحش اين منطقه را تهديد نميکند. اين درياچه داراي ارزشهاي زيستگاهي، اکوتوريستي، زنبورداري، کشاورزي و دامداري است. اين مکان جز مکانهايي در ايران معرفي شده است که قبل از مرگ بايد ديد. براي سفر به اردبيل و مشاهده جاهاي ديدني اردبيل از نزديک، تور اردبيل را در کجارو جستجو کرده و تور مورد نظر خود را از فروشندههاي معتبر با پايينترين قيمت خريداري کنيد. جغرافياي درياچه نئور اردبيل از حاشيه جنوب شهرقي شهر اردبيل (ميدان ايثار) راه آسفالت به طرف خلخال منشعب ميشود که در فاصله ۳۵ کيلومتري آن، مرکز دهستان بودآلالو قرار دارد. از دست چپ اين مسير راه آسفالت تا روستاي عباسآباد به طول ۱۰ کيلومتر ادامه دارد. درياچه نئورر در طرف شرق اين روستا واقع شده است. با توجه به کوهستاني و سردسير بودن منطقه و بارش برفهاي زياد در فصل زمستان، بهترين فصل براي ديدن طبيعت درياچه نئورر و کوهستانهاي اطراف آن، بهار و تابستان است. منبع تأمين کننده آب درياچه نئور اردبيل نزولات جوي منبع اصلي تأمين آب چشمههاي ورودي و درياچه است. در اطراف درياچه چشمههاي گسلي فراواني وجود دارد که دبي آب اين چشمهها بر حسب مقادير نزولات برفي ساليانه و پايداري برف چالها در ايام گرم و موقعيت آنها متفاوت است. وجود چشمههاي متعدد حوضه آبريز درياچه نئورر از مهمترين منابع تأمين آب درياچه بشمار ميرود. چشمه هاي منطقه نئورر گور بلاغي، شبلو بلاغي، گول بلاغي، قاشقا بلاغي، پيالا گوزه، قورما چوخور بلاغي، ديري بلاغي، پاسگاه بلاغي، قوتور بلاغي، حسين بلاغي، اوبا بلاغي، اسدخان يوردونون بلاغي، سيد يوردونون بلاغي، قالا گوزه سي و فرخ يوردونون بلاغي. کاربري درياچه نئور اردبيل آب اين درياچه براي استفاده آبياري زمينهاي کشاورزي مورد بهره برداري قرار ميگيرد که در سال ۱۳۶۶ به منظور ذخيره آب جهت استفادههاي کشاورزي سدي در تنها خروجي درياچه (قانلي دره) احداث و مورد بهره برداري قرار گرفت و هر ساله به ميزان اندک بچه ماهي قزل آلاي رنگين کمان جهت کنترل جمعيت گامارسهاي موجود در درياچه رها سازي ميگردد. وسعت حوضه آبريز درياچه نئورر ۴۵ کيلومتر مربع بوده و از مراتع ييلاقي عشاير فندوقلو است. پوشش گياهي درياچه نئور اردبيل اين منطقه داراى پوشش گياهى متنوعى از گياهان خشکىزى و آبزى است. از جمله شبدر، بابونه، بومادران، آلاله، نعناع و... که از گياهان دارويي هم هستند. درياچه نئورر زيستگاه برخي از گونههاي پرندگان مهاجر عبوري نيز هست. ماهيگيري درياچه نئور اردبيل اين درياچه داراي نوعي ماهي به نام قزلآلاي رنگينکمان است. هر ساله به ميزان اندک بچهماهي قزلآلاي رنگينکمان جهت کنترل جمعيت گامارسهاي موجود در درياچههاي رهاسازي ميگردد. در شهريورماه مسابقه تفريحي تحت عنوان «مسابقه ماهيگيري» در اين درياچه بين دوستداران صيد ماهي انجام ميشود. ماهيهاي درياچه نئورر هر سال پيش از زمستان صيد و جمعآوري ميشوند زيرا در اثر يخ زدن درياچه اين ماهيها نميتوانند در زمستان زنده بمانند و پس از زمستان دوباره ماهيهاي کوچک پرورشي در نئورر رها ميشوند. با بهرهگيري از آب اين درياچه، تعدادي استخر پرورش ماهي نيز در پيرامون اردبيل درست شده است. قزل آلاي رنگينکمان قزلآلاي رنگينکمان نوعي ماهي از خانوادهٔ آزادماهيان (Salmonidae) است. اين ماهي از راستهٔ آزادماهيسانان (Salmoniformes) از جنس قزلآلاها (Oncorhynchus) است. از لحاظ ظاهري داراي بدني کشيده و بالههاي توسعه يافته است که تعداد آنها ۸ عدد است و شامل دو باله سينهاي، دو باله شکمي، يک باله مخرجي و دو باله پشتي است. يکي از بالههاي پشتي بالاي بدن و در وسط قرار دارد و داراي شعاع است. باله پشتي ديگر کوچک و بدون شعاع و بر روي ساقه دمي قرار داشته که به نام بالچه چربي معروف است که مشخصه اصلي کليه آزاد ماهيان است. قزل آلاي رنگين کمان دهان بزرگي دارد که هنگام صيد طعمه به علت آزاد بودن استخوان فکي تا حد زيادي باز شده و طعمههاي بزرگ را شکار ميکند. رنگ اصلي سر و حاشيه بدن ماهي به رنگ زرد روشن است که در بالاي خط جانبي لکههاي تيره فراواني ديده ميشود. رنگ بدن ان در رودخانههاي مختلف تغيير ميکند و در رودخانههايي که در سايه واقع گرديده است بسيار تيره ميگردد. طول اين ماهي به ۴۰ سانتي متر و وزن ان به ۱٫۳ کيلو گرم ميرسد .اين ماهي داراي ۶۳-۶۱ مهره، ۱۹ خار آبششي، ۴۸ عدد زوائد بابالمعدهاي است .همچنين مانند بيشتر قرلآلاها دندانهاي تيزي دارد که بر روي استخوانخيش در سقف دهان قرار گرفتهاند. زيستگاه زيستگاه اصلي آن از رودخانه کاسکوکوئيم در آلاسکا شروع شده و به سمت جنوب ادامه يافته و به منطقه باها در کاليفرنيا ميرسد. پراکنش اين ماهي در ايران در حوزه درياي خزر، رودخانههاي دجله، کارون، تجن و درياچه نمک است. بطور کلي قزل آلاي رنگين کمان متعلق به آبهاي سرد و شفاف، بستر سنگي، سنگلاخي و شني است. اين ماهي در شرايط طبيعي در رودخانهها و درياچههاي سرد و خنک زيست ميکند. راههاي دسترسي به درياچه نئور اردبيل هشت پر (طالش)، ريگ، کيش ديبي، شيله، مريان، قلعه جوق، حفظ آباد و عباس آباد. خلخال، گيوي، فاراب، قره قشلاق، کزور، خلفلو، هل آباد، حفظ آباد و عباس آباد. اردبيل، هير، شبلو و عباس آباد. کوهنوردي بهاره نئورر به سوباتان يکي از معروفترين مسيرهاي طبيعت گردي شمال کشور براي عاشقان طبيعت ايران زمين است. يک جاده خاکي ناهموار و نيسان رو هم وجود دارد که با گرم شدن هوا و کم شدن بارندگيها، براي رفت و آمد بوميان و گردشگران از نئورر به سوباتان و برعکس مورد استفاده قرار ميگيرد. اگر هم قصد پيمايش اين مسير را نداريد ميتوانيد در کنار درياچه بمانيد. در حال حاضر در کنار درياچه، امکانات رفاهي و اقامتيِ خاصي وجود ندارد و اقامت فقط در چادر امکان پذير است ولي وسايل رفاهي، در حد معمول وجود دارد. ييلاق سوباتان ييلاق سوباتان يکي از زيباترين مناطق ييلاقي کشور است که در ۲۰ کيلومتري ضلع غربي شهر ليسار از توابع شهرستان تالش در استان سرسبز گيلان و ۳۶ کيلومتري شمال غرب شهر تالش (هشتپر) و ۱۹ کيلومتري جنوب شرقي درياچه نئورر واقع شده است که از شرق به جنگلهاي انبوه تالش (ليسار)، از غرب به ييلاقات اردبيل و درياچه زيباي نئورر، از شمال به رود خانه خروشان ليسار و ييلاقات خطبه سرا و از جنوب به مناطق ييلاقي آسبومار جوکندان متصل است. اين شهرک زيباي ييلاقي محل سکونت صدها خانوار ليساري است که بيشتر در فصول بهار و تابستان و بخشي از پائيز، در آن مسکن ميگزينند. اين محل از چشمه هاي پر آب و بسيار خنک و هواي عالي برخوردار بوده و داراي زمينهاي سرسبز پوشيده از چمن است. در داخل و اطراف سوباتان گورستانهاي متعددي از هزاران سال پيش تا کنون وجود دارد که نشان از تاريخ و تمدن کهن اين سرزمين دارد. در مرکز سوباتان حفره هايي وجود دارد که سيلابهاي اطراف را در خود فرو ميبرد و شايد به همين دليل سوباتان به اين نام شهرت پيدا کرده است. در حالي که دماي شهرهاي مختلف گيلان، مرطوبترين استان کشور به ندرت به کمتر از يک درجه بالاي صفر ميرسد، در ارتفاعات سوباتان که ۱۹۰۰ تا ۲۵۰۰ متر از سطح دريا ارتفاع دارد، تابستان هم لکههايي از برف ديده ميشود و به همين دليل اواخر پاييز ساکنين آن که اکثراً دامدار هستند به جنگل هاي دامنه البرز و سواحل خزر (ليسار) کوچ کرده و فقط ۳ خانوار در روستاي ييلاقي هونييش باقي ميماند. ساريداش (سنگ زرد) ، آلچالق (پارک طبيعي درختان آلوچه) ، هاچاداش (جايي که نوک کوه بصورت دوشاخه در آمده)، چمنزار وسيع بيده پشت، غار طبيعي گنجخانه، بازاچه سنتي، نمايشگاه مردم شناسي عشايري، چشمه باتمان بولاق بين سوباتان و آسبومار و ييلاقات بالادستي ساري بولاق و چمچمي و باغداگول (محل اقامت ايل شاهسون اردبيل) و درياچه زيباي نئورر از نقاط جالب و ديدني اين منطقه است. اين منطقه ييلاقي فاقد برق و گاز بوده و عليرغم تغييرات بافت سنتي در مرکز سوباتان، هنوز صدها خانوار دامدار و عشاير بصورت سنتي و با حفظ فرهنگ بومي در سياه چادرها (پوري) و خانه هاي کاهگلي در روستاهاي اطراف سوباتان به شغل شريف دامداري مشغول هستند. ييلاق سوباتان به دليل ويژگيهاي خاص طبيعي مورد توجه توريستهاي طبيعت گرد قرار گرفته و سالانه هزاران توريست داخلي و خارجي از اين منطقه زيبا بازديد ميکنند. سوباتان هتل و اقامتگاه رسمي ندارد و مردم خونگرم سوباتان در خانههاي خود از اين مسافران پذيرايي مينمايند.