آیا با گذرنامه فرسوده یا مخدوش میتوان سفر کرد؟
کجارو/ مخدوش شدن پاسپورت يکي از تلخترين اتفاقاتي است که ميتواند در سفر براي افراد رخ بدهد؛ ولي آيا اين اتفاق باعث بروز مشکل در روند سفر ميشود؟ گذرنامه يا پاسپورت مدرک شناسايي در سطح بينالمللي است که دولتها براي اتباع کشورشان صادر ميکنند تا بتوانند با اجازه دولت مقصد (يا به عبارت ديگر، ويزا) از طريق مرز زميني، هوايي يا دريايي به کشور موردنظر سفر کنند. از آنجايي که پاسپورت يکي از مهمترين اوراق بينالمللي محسوب ميشود، هرگونه آسيب يا خدشه در آن ميتواند باعث ايجاد مشکلاتي در مراحل بازرسي امنيتي شود. در اين رابطه، گذرنامه مخدوش به گذرنامهاي گفته ميشود که سهواً آبديده، سوخته، فرسوده، خط خورده يا به نوعي خدشهدار شده باشد. براي نمونه، بهتازگي يک تبعه انگليسي ۲۲ ساله به نام جيمز آدامز (James Adams) که با خانوادهاش قصد سفر به آروبا (جزيرهاي در جنوب درياي کارائيب) با خطوط هوايي TUI را داشت، به دليل وجود يک پارگي کوچک در گذرنامهاش نتوانست کارت پرواز دريافت کند. مادر وي در اين باره چنين گفت: زني نفرتانگيز از آن سوي فرودگاه به سمت ما آمد و در حاليکه فرياد ميزد، مدام تکرار ميکرد که نميتواند به آروبا سفر کند، او نميتواند همراه شما باشد... و من تلاش ميکردم تا پسرم را آرام کنم، زيرا در غير اين صورت او بازداشت ميشد. در پايان نيز جيمز و برادرش نتوانستند به همراه ساير اعضاي خانواده سفر کنند. با انتشار اين خبر، تعدادي از خبرنگاران بخش گردشگري تلگراف با وي همذاتپنداري کرده و ابراز کردند که در گذشته با پاسپورتهاي آسيبديده سفر کردهاند. ولي سؤال مطرح شده اين است که آسيب يا خدشه در گذرنامه از نظر شرکتهاي هواپيمايي و ماموران بازرسي فرودگاه تا چه اندازه قابل قبول است؟ يکي از ماموران کنترل گذرنامه فرودگاه در پاسخ به اين سؤال چنين توضيح داد که پاسپورت مستهلک نيز ميتواند بهعنوان مدرک براي شناسايي هويت و مليت فرد مورد استفاده قرار بگيرد؛ ولي تفاوت پاسپورت مستهلک و آسيبديده چيست؟ در اين رابطه، ماموران امنيتي مواردي نظير تاريخچه پاسپورت موردنظر از جمله ويزاهاي چندبار ورود و تعداد مهرهاي ورود و خروج را که نشاندهنده استفاده مکرر از پاسپورت است، مدنظر قرار ميدهند. آسيبهاي کوچک پاسپورت شامل کدام موارد است؟ اگرچه آسيب در پاسپورت بههنگام سفر ممکن است تبعاتي در پي داشته باشد، ولي طبق نظر اين مامور گذرنامه در موارد زير نيازي به تعويض وجود ندارد و مشکلي براي دارنده آن ايجاد نميشود؛ محو شدن آرم روي جلد گذرنامه چروک شدن صفحههاي گذرنامه (بهغير از صفحه مشخصات) تغيير اطلاعات خويشاوندان نکته قابلتوجه اينکه وجود لکههاي چربي يا آب در پاسپورت بهمنزله مخدوش شدن آن است. البته اين مسئله بنا به دلايل امنيتي است، زيرا پنج نقطه شفاف (Skylights) در صفحه مشخصات وجود دارند که کاغذ در اين نقاط کمي نازکتر است تا از جعل پاسپورت جلوگيري شود. همان طور که پيشتر نيز اشاره شد، گذرنامه يکي از مهمترين اوراق هويتي است که در صورت بروز هر کدام از موارد زير بايد نسبت به تعويض آن اقدام کرد؛ زيرا تکتک اين موارد آسيب و خدشه جدي محسوب ميشوند. کنده شدن برچسب طلق صفحه مشخصات بهطوري که بتوان عکس را بهراحتي تعويض کرد. شسته شدن پاسپورت جويده شدن پاسپورت توسط حيوانات خانگي نوشته يا خطخطي شدن صفحه مشخصات توسط کودک ريختن مايعات روي پاسپورت چنانچه صفحه مشخصات پاسپورت (صفحهاي که داراي پوشش طلق است) به هر دليلي دچار آسيب يا خدشه جدي شود. همچنين، در صورتيکه پاسپورت دچار سوختگي، پاره شدن و... شده باشد، بايد هرچه سريعتر نسبت به تعوض آن اقدام کرد. علاوه بر صحت ظاهر گذرنامه، اعتبار گذرنامه نيز از جمله موارد مهمي است که توسط ماموران و بازرسان امنيتي لحاظ ميشود. در بيشتر کشورهاي جهان حداقل ميزان اعتبار گذرنامه به هنگام سفر ۶ ماه تعيين شده است. البته در تعدادي از کشورها مانند بلاروس وجود حداقل سه ماه اعتبار پس از تاريخ ورود مسافر کافي است. تعدادي از کشورها مانند آفريقاي جنوبي و نيوزيلند نيز مدت يک ماه را براي اعتبار پاسپورت اتباع خارجي در نظر گرفتهاند. مدت اعتبار پاسپورت از قانون خاصي پيروي نميکند و با توجه به قانون هر کشوري متغير است. ازاينرو، توصيه ميشود تا پيش از سفر از طريق وزارت امور خارجه يا نمايندگيهاي کنسولي کشور مقصد پيگيري شود. ولي نکته قابلتوجه اينکه کليه کشورها، حتي اعضاي اتحاديه اروپا، گذرنامه داراي اعتبار را از اتباع کشورها به هنگام ورود و خروج در پايانههاي مرزي زميني، دريايي يا هوايي درخواست ميکنند. سختگيري در اين زمينه بهحدي است که بعضي از کشورها، براي مسافراني را که گذرنامه آنها داراي صفحه خالي نباشد، اجازه ورود صادر نکرده و آنها را باز ميگردانند؛ بنابراين، توصيه ميشود تا مسافران صفحههاي گذرنامه خود را نيز بررسي کرده و به هنگام سفر حداقل دو صفحه خالي در پاسپورت خود داشته باشند.