آشنایی با بانوان مکرمه مدفون در جوار حضرت معصومه (س)
آنا/ حضرت فاطمه معصومه (س) در اول ذيقعده سال ۱۷۳ هجري قمري در مدينه به دنيا آمد و در سن ۲۸ سالگي در دهم ماه ربيع الثاني سال ۲۰۱ در قم وفات يافت. القاب اين بانوي بزرگوار طاهره، حميده و برّه، رشيده، تقيّه، کريمه اهل بيت و عالمه آل طه و... است. در زير گنبد حضرت معصومه (س) و در جوار آن حضرت، برخي از امام زادگان و همراهان اين بانو در سفر قم مدفون هستند، که شايد براي بسياري از مشتاقان اين حضرت ناآشنا باشند. البته شايسته است در هنگام زيارت، به ساحت ايشان نيز عرض ارادت بنماييم. به مناسبت فرا رسيدن سالروز وفات بزرگ بانوي شهر قم، گروه فرهنگ و هنر خبرگزاري آنا سعي کرده تا در گزارشي به اسامي و بخشي از زندگينامه اين افراد اشارهاي کوتاه داشته باشد، باشد که در زيارتهاي بعدي مخاطبان مورد استفاده قرار گيرد. مشخصات اين افراد به شرح زير است: زينب برخى ايشان را دختر امام جواد (ع) دانستهاند. او بعد از وفات حضرت معصومه (س) به قم آمد و گنبدى بر مزار ايشان ساخت. از احوالات و زندگى دايشان اطلاعى چندان در دست نيست. او را دختر «موسى مبرقع» نيز مىدانند. همان شخصي که بعد از تصرف در اموال برادر مرحومش قدرت مالى يافت و دست به مرمت مزار فاطمه معصومه (س) زد. البته وي در سال ۳۲۵ رحلت کرد و در کنار قبر برادرش محمد بن موسى، در چهل اختران قم به خاک سپرده شد. ام محمد در تاريخ قم از وى بهعنوان دختر امام جواد (ع) نام برده شده است. ميمونه اين بانوى محترمه دختر امام کاظم (ع) است. برخي نيز از وي و دو خواهر ديگرش (زينب و ام محمد) به عنوان دختران امام جواد (ع) نام بردهاند. او از زنان عفيف و پرهيزکار بود. از اموال برادرش محمد، نيمى به ارث به او رسيد و بنا بر وصيتش بعد از وفات در بيرون بقعه حضرت معصومه (س) دفن شد و بر مزارش گنبدى مانند گنبد اول ساختند. ام اسحاق او از بانوان ممتاز شيعه شمرده ميشود که نزد محمد بن موسى بن محمدبن على بن موسى الرضا (ع) به خدمت اشتغال داشت. محمد بن موسى از نخستين کسانى است که از کوفه به جوار حضرت معصومه (س) مهاجرت کرد. او که از سادات رضوى بود در سال ۲۵۶ قمري در قم ساکن شد و در سال ۲۹۶ نيز وفات يافت. ام حبيب او خدمتگزار ابو على محمد اعرج بن احمد بن موسى بود و بعد از وفات ميمونه چشم از جهان فرو بست. ام قاسم او دختر «على کوکبى» است و بعد از ميمونه و ام حبيب وفات يافت. ام احمد او دختر احمد بن موسى بن محمد جواد بن على بن موسى بن جعفر (ع) است. به همراه فرزندان برادرش (محمد اعرج) از کوفه به قم آمد. آن بانوى پرهيزکار، بعد از وفات در مشهد محمد بن موسى مبرقع يا «بابلان» دفن شد. در قرن سوم هجري دو قبّه به جاي گنبد بود که در يکي از قبّهها حضرت معصومه (س) و ام محمد و ام اسحاق مدفون بودند و در قبّه دومي ام حبيب، ام قاسم، و ميمونه مدفون بودند که بعداً به صورت يک گنبد درآمده و همه اين بزرگواران در زير گنبد فعلي مدفون هستند. محدث قمي ميگويد: زينب و ام محمد و ميمونه دختران امام نهم حضرت جواد (ع) در بقعه حضرت معصومه (س) مدفون هستند.