خانه نیکدل تبریز، خانه خیره کننده مردی که به صنعت رونق بخشید
لست سکند/ قدم زدن در خانههاي تاريخي چيزي شبيه قدم زدن در تاريخ است، فرقي هم ندارد خانه متعلق به يک سياستمدار دوره پهلوي باشد يا شاعري اديب متعلق به قرنها پيش. تبريز را بايد شهر خانههاي تاريخي بشناسيم. شهري که روزگاري ميزبان پادشاهان و شاهزادگان سلسلههاي مختلف بود و روزگاري بزرگمردان و اديبان بهنامي را خود پرورانده است. در ميان خانههاي تاريخي تبريز، خانه نيکدل جزو زيباترين خانههاست. تاريخچه خانه نيکدل خانه تاريخي نيکدل که خيابان مقصوديه تبريز قرار دارد، يکي از خانههاي بجاي مانده از دوره قاجار است. اين خانه متعلق به فردي به نام سالار قلي خان قرهباغي بوده است. ميگويند ستارخان روزگاري در اين خانه مسئوليت نگهداري اسبها را به عهده داشته و بعدها با دختر سالار قلي خان ازدواج ميکنند. بعدها خانه را تاجر تبريزي به نام سيد ابراهيم نيکدل خريداري ميکنند. ابراهيم نيکدل وارد کننده لوازم خانگي از جمله چرخ خياطي از ژاپن بوده است. حرفه وي به صورت ارثي به فرزندان او رسيده و در حال حاضر نيز فروشگاههاي لوازم خانگي نيکدل در تبريز داير هستند. معماري خانه نيکدل خانه نيکدل دو طبقه و يک زيرزمين زيبا دارد. اين خانه به مانند تمام خانههاي بزرگان عصر قاجار داراي دو حياط اندروني و بيروني است. حياط بيروني که رو به خيابان و کوچه باز ميشود به نسبت حياط اندروني کوچکتر است. در ميان حياط حوضي قرار دارد که از شاخصهاي معماري خانههاي تاريخي قاجار است. حياط اندروني اما گستردهتر است و با درختان و گلهاي زيبا تزيين شده است. در مرکز بنا تالاري بزرگ قرار دارد که در ضلع شرقي آن دو راهرو و دو اتاق جانبي (به اين اتاقها در معماري گوشواره ميگويند) قرار دارد. پنجرههاي ارسي با شيشههاي رنگي معروف بر ايوان ستوندار قرار دارند. در تمامي قسمتهاي بنا به جزييات دقت شده است. معمار در تلاش بوده هر بخشي که به بنا اضافه ميشود علاوه بر اينکه به زيبايي بنا کمک ميکند، کاربرد مناسب نيز داشته باشد. براي مثال سقف زيرزمين و حوضخانه به شکل طاقهاي قوسي ساخته شده که در تابستان فضا بسيار خنک ميماند. موزه نيکدل امروز در قسمتهاي مختلف خانه ويترينهايي قرار گرفته است که اشياء به جاي مانده از خاندان نيکدل در آن به نمايش گذاشته شده است. بيشتر اين لوازم مربوط به حرفه آقاي نيکدل بوده که اغلب لوازم خانگي وارداتي هستند. شاخصترين وسايل به نمايش درآمده چرخ خياطيهايي است که توسط ابراهيم نيکدل از ژاپن وارد تبريز شدهاند. چرخ خياطيهايي که خود به تنهايي ميتواند، خاطرات بسياري براي افراد به ياد آورد. علاوه بر چرخ خياطي و لوازم خانگي، لوازم عکاسي از جمله دوربينهاي مختلف عکاسي، فانوس تاريکخانه و دوربينهاي پايهدار و جعبه لوازم تحرير به جاي مانده از دوره قاجار را نيز ميتوانيد در اين خانه تاريخي مشاهده کنيد. سخن نهايي معماري خانه نيکدل به مانند تمام خانههاي قاجار است اما داستانها و روايتهايي که در اين خانه اتفاق افتاده، منحصر به فرد هستند. خانهاي که روزگاري ميزبان ستارخان بوده و بعدها تاجري بهنام در آن زندگي ميکرده است. تاجري که به ژاپن سفر ميکرده و از آنجا وسايلي براي آسايش مردم ديارش به ارمغان ميآورده است. اگر به تبريز سفر کرديد، ديدن خانه نيکدل را فراموش نکنيد. براي ما از خاطراتتان بگوييد و اگر داستاني از اين خانه شنيدهايد، برايمان بنويسيد.