چاه پله های باستانی هند، یادگاری از تلفیق هنر با نیازهای بشر!
لست سکند/ در سال ۱۸۶۴، لويي روسل، مسافر مشهور فرانسوي "يک چاه وسيع از آب، پوشيده با نيلوفر آبي و هزاران پرنده آبزي که در ميان آب بازي ميکنند " و حيواناتي که در ساحل آن حمام ميکردند و با پوشش سبز احاطه شده بود، توصيف کرد. او يک منظره از درياچه يا يکي از غارهاي معروف کنار رودخانه هند را توصيف نميکرد، بلکه يک چاه قديمي، به بزرگي يک تالاب بزرگ را توصيف ميکرد. در ايالتهاي شمالي هند در راجستان و گجرات، مشکل آب يک مشکل جدي بوده است. نواحي حاشيه کوير تار، شاهد بارانهاي فصلي سيلآسا است اما بلافاصله بعد از باران آب تقريبا ناپديد ميشود. با توجه به داشتن تابستانهايي با بيش از 100 درجه و همچنين خاک سليتي، آب در آنجا باقي نميماند، به همين دليل مردم محلي و مسافران در امتداد مسيرهاي تجاري محلي يک راهحل عملي نياز دارند. در قرن اول، در سواحل لغزنده رودخانههاي اصلي با ساخت گاتها، مجموعه پلکانهاي بلند و کم ارتفاع، خشکيها را به اصطلاح رام ميکردند. اين روش براي ساخت نوع جديدي از چاه اعمال شد. قديميترين چاهپلهها به احتمال زياد متعلق به حدود ۵۵۰ سال پيش است، اما مشهورترين آنها در قرون وسطي ساخته شدند. تخمين زده ميشود که بيش از ۳۰۰۰ چاهپله در دو ايالت شمالي ساخته شده است. با اينکه بسياري از چاهپلهها در زمان باستان رو به ويراني رفتند و برخي از آنها در عصر جديد با تلي از خاک پوشيده شده يا با آشغال پر شدهاند، اما هنوز صدها چاه وجود دارد. تنها در دهلينو، بيش از ۳۰ مورد وجود دارد. چاند بايوري (Chand Baori) در آبانري (Abhaneri)، نزديک جيپور، راجستان، يکي از بزرگترين (اگر نگوييم بزرگترين) چاهپله را دارد. اينجا از نظر بصري تماشايي است. چاند بايوري يک ساختار چهار ضلعي عميق با يک معبد عظيم بر روي يک صفحه دارد. حدود ۳۵۰۰ پله دارد که در سه طرف به اندازه 13 طبقه به طرف پايين ساخته شده است. اين چاهپله متعلق به قرن دهم است و به هارشت ماتا (Harshat Mata)، الهه شادي و سرور پيشکش شده است. آب نقش ويژهاي را در اساطير هندو بازي ميکند، آب به عنوان مرز بين آسمان و زمين معروف به تيرا است. "تيراتا" و اين چاهپلههاي ساخته شده توسط بشر نه تنها به منابع آب آشاميدني تبديل، بلکه به پناهگاههاي خنک براي حمام، دعا، و مراقبه تبديل شدند. اين چاهپلهها در فرهنگ هندو نامهاي بسياري دارند، در هندو آنها را baori، baoli، baudi، bawdi يا bavadi مينامند. در گجراتي که گجراتي صحبت ميکنند، چاهپلهها معمولا vav ناميده ميشوند. معماري چاهپلهها از نظر نوع، مکان و زماني که ساخته شدند، متفاوت هستند. دو نوع متداول حوضچه پلهاي و فضاي باز در بالا و پلهها در عمق نسبتا پايين قرار دارند. نوع چاهپلهاي معمولا يک ميله باريک دارد که به کمک يک سقف کامل يا نصفه از نور مستقيم خورشيد محافظت ميشود و به يک انتهاي گرد و عميقتر منتهي ميشود. معابد و قسمتي براي استراحت با تزيينات و حکاکيهاي زيبا در بسياري از چاهپلهها ساخته شدهاند. در ابتدا بسياري از چاهپلهها با رنگهاي روشن - بر پايه آهک - نقاشي شده بودند. امروزه آثاري از رنگهاي باستاني در گوشههاي تاريک چاهپلهها ديده ميشود. استفاده از اين چاهپلهها و وضعيت آنها به علت شرايط غيربهداشتي که داشتند، براي آب آشاميدني به ويژه نقاط شستوشو شروع به کاهش رفت. آنها شروع به نصب پمپها و لولههايي کردند و در نهايت استفاده از چاهپلهها در برخي مکانها غيرقانوني اعلام شد. چاهپلههاي باقي مانده در شرايط مختلفي نگهداري ميشوند و برخي از آنها خشک شدهاند. در برخي نقاط کودکان محلي از نقاط مختلف آن براي شيرجه زدن استفاده ميکنند که بسيار خطرناک است.