ميزان/ فلسفهي هفت سين و عيد نوروز چيست؟ کم کم موعد برپا کردن سفره هفت سين ميرسد؛ سفرهاي خوش رنگ و لعاب که قرار است لحظه آغاز سال را رنگي ديگر دهد و مهماني با شکوه بهار در کنارش آغاز شود.
حال که همه در تکاپوي خريدن سينهاي اين خوان رنگارنگ هستند، به سراغ تاريخچه سفره هفت سين ميرويم تا ببينيم اين سنت از کجا آمده و چگونه به شکل امروزي خود درآمده است.
تاريخچه سفره هفت سين در نوروز
جالب است بدانيد که با مطالعه دوران صفوي تنها يک اشاره مبهم و تا حدي مشکوک به سفره هفت سين به چشم ميخورد.
اما بعد از آن حتي در شواهد قرن نوزدهم هم هيچ اشارهاي به سفره هفت سين نشده است و اينها نشان از آن دارند که اين فرهنگ، يک رسم جوان به شمار ميرود.
با توجه به تمام شواهدي که در تاريخ از وجود سفره هفت سين ديده ميشود و با وجود آن که اجزاي آن ريشه در اعتقادات و فرهنگ باستاني ايران دارد، تا قرن بيستم ميلادي هيچ گونه اثري از سبک و سياق امروزي و اجزاي تشکيل دهنده سفره هفت سين که با حرف «سين» آغاز ميشوند، در هيچ کتاب تاريخي ديده نشده است.
ويژگي عناصر تشکيل دهنده سفره هفت سين
عناصري که بر سر سفره هفت سين قرار ميگيرند، ويژگيهايي دارند که سبب ميشود براي اين خوان انتخاب شوند.
اين ويژگيها ۵ مورد هستند که به اين ترتيب اند
۱ - اصليترين ويژگي اين عناصر پارسي بودن نام آنها است.
عناصري با نامهاي عربي و بيگانه جايي در سفره هفت سين ندارند.
۲- نام شان با حرف سين آغاز شود.
۳ - ريشه گياهي داشته باشند.
۴ - قابل خوردن باشند.
۵ - نام آنها ترکيبي نباشد مثل سبزي پلو يا سير ترشي و ...
مقدس بودن عدد هفت در سفره هفت سين
عدد هفت نه تنها در ميان ايرانيان باستان مقدس بوده بلکه در ميان ساکنان امروز اين سرزمين نيز از قداست خاصي برخوردار است و در بيشتر فرهنگها و ملل مختلف ديگر نيز جايگاه ويژهاي دارد.
تقدس عدد هفت در ايران باستان از آيين مهر يا ميترا ميآيد و از آن جهت است که اين عدد را "امرداد" به معناي جاودانگي و بي مرگي ميناميدند.
به همين دليل امروزه هفت نماد از عناصر مختلف را بر ميگزينند و بر خوان (سفره) نوروز ميگذراند.
برخي ميگويند هفت سين، نمادي از هفت دانه گياهي است که در زمان ايرانيان باستان با آن سبزه نوروز را تهيه ميکردند و عبارت بودند از: جو، ماش، عدس، ارزن، لوبيا، نخود و گندم
جايگاه ويژه عدد ۷ را ميتوان در نشانههاي ديگري جستجو کرد مانند:
۷ سال دوران کودکي
رنگين کمان ۷ رنگ
۷ خوان رستم در شاهنامه
۷ اقليم
۷ روز هفته
طريقه خواندن نماز عيد نوروز
نماز عيد نوروز مشتمل است بر قرائت سوره حمد وسورههاي قدر، کافرون، توحيد، فلق و ناس و بسيارشبيه به نمازي است که ضمن آداب واعمال روزجمعه وهمين طوراعمال روزعيد غديرخم وارد شده است.
نماز عيد نوروز مشتمل است بر قرائت سوره حمد وسورههاي قدر، کافرون، توحيد، فلق و ناس و بسيارشبيه به نمازي است که ضمن آداب واعمال روزجمعه وهمين طوراعمال روزعيد غديرخم وارد شده است.
ازآنجا که قرائت سوره قدردر نماز عيد نوروز توصيه شده است ميتوان دريافت که عيد نوروز نيزچون ديگراعياد اسلامي با نزول برکات وآيات الهي همراه بوده است.
تاکيد بر قرائت سورههاي کافرون، توحيد نيزمي تواند اشاره به درخواست دفع انواع شروروبديها داشته باشد.
البته درروزعيد نوروزادعيهاي هم ذکر شده است که لازم است به کتب دعا مراجعه شود.
حضرت صادق عليه السلام به معلى بن خنيس تعليم فرمود:.
چون روز نوروز شود، غسل کن و پاکيزه ترين جامه هاى خود را بپوش و به بهترين بوهاى خوش خود را خوشبو گردان و در آن روز روزه بدار.
پس، چون از نماز پيشين و پسين و نافله هاى آن فارغ شوى چهار رکعت نمازبگذار (يعنى هر دو رکعت به يک سلام) و در رکعت اول بعد از حمد ده مرتبه سوره «انا انزلنا» بخوان و در رکعت دوم، بعد از حمد ده مرتبه سوره «قل يا ايها الکافرون» و در رکعت سوم، بعد از حمد ده مرتبه سوره «قل هو الله احد» و در رکعت چهارم، بعد از حمد ده مرتبه «قل اعوذ برب الفلق و قل اعوذ برب الناس» بخوان و بعد از نماز به سجده شکر برو و اين دعا بخوان:
«اللّهمَّ صلِّ على محمد و آل محمد الاوصياء المرضيين و على جميع انبيائک و رسلت بافضل صلواتک و بارک عليهم بافضل برکاتک وصل على ارواحهم و اجسادهم. اللهم بارک على محمد وآل محمد و بارک لنا فى يومنا هذا الذى فضّلته وکرّمته و شرّفته عَظّمت خطره. اللهم بارک لى فيما انعمت به علىّ حتى لا اشکراحداً غيرک و وسّع علىَّ فى رزقى يا ذاالجلال و الاکرام. اللهم ما غاب عنّى فلا يغيبنَّ عنى عونک و حفظک و ما فقدتُ من شىءٍ فلا تفقد نى عونک عليه، حتى لا اتکلَّف ما لااحتاج اليه يا ذاالجلال والاکرام».
چون چنين کنى گناهان پنجاه ساله تو آمرزيده شود.
بازار