آخر و عاقبت قاتل امیرکبیر
خراسان/ به شهادت رسيدن ميرزاتقيخان اميرکبير، يکي از تلخترين وقايع تاريخ معاصر ايران محسوب ميشود. اين اقدام با دسيسهچيني عدهاي به انجام رسيد که بيترديد، ميرزاآقاخان نوري در ميان آن ها، نقشي مهم ايفا کرد. او که بلافاصله پس از برکناري اميرکبير، بر مسند صدراعظمي ناصرالدينشاه تکيه زدهبود، با همکاري مهدعليا، مادر شاه و البته حمايتهاي سفارت انگليس در تهران، مقدمات صدور فرمان قتل امير را فراهم کرد. با اين حال، مسندي که ميرزاآقاخان، آن را به قيمت قرباني کردن يکي از عزيزترين فرزندان ايران به دست آورده بود، چندان به وي وفادار نماند. او که با خاندان برادران نوري، يعني «حسينعلي» و «ميرزا يحيي» که بعدها، به ترتيب فرقههاي ضاله بهائيه و ازلي را بنيان گذاري کردند، وابستگي فاميلي داشت، در خصوص اقدامات تند بابيان که پس از سرکوب آنها توسط اميرکبير به شدت محدود شده بودند، مدارا پيشه کرد و حتي کوشيد تا ميان بابيها و دربار، رابطه دوستانه برقرار کند. اينکه اين اقدامات ميرزا آقاخان به اشاره سفارت انگليس بوده است يا خير، قابل اثبات نيست. واقعيت آن است که او حتي در دوران اميرکبير نيز با اقدامات ضربتي عليه بابيها که در مازندران، زنجان و فارس، آشوب ايجاد و اين مناطق را براي مسلمانان ناامن کرده بودند، موافق نبود. نتيجه اين مداراي مشکوک، جسارت بيشتر بابيها براي اقدامات شديدتر عليه حکومت، پس از شهادت ميرزاتقيخان اميرکبير بود. ميرزاآقاخان که پس از اميرکبير، نتوانسته بود هرات را نجات دهد و آن را طي قرارداد پاريس، به انگليسيها واگذار کرده بود، با اقدام به ترور ناصرالدينشاه از سوي بابيها، موقعيت و جايگاه خود را بيش از پيش از دست داد. شاه که پس از واقعه ترور، از اقدامات صدراعظم بيمناک شده بود، تصميم به برکناري او گرفت. ميرزاآقاخان کوشيد تا با تکيه بر تابعيت انگليسياش، خود را از غضب ناصرالدينشاه برهاند، اما ظاهراً براي انگليسيها، ميرزاآقاخان ديگر شخصيتي به درد بخور محسوب نميشد! چراکه شاه، بيتوجه به اين قضيه، ميرزاآقاخان را برکنار کرد و به تبعيد فرستاد. ميرزاآقاخان، سالهاي پاياني عمر خود را به حالت تبعيد در يزد، اصفهان و قم سپري کرد و در نهايت، در سال ۱۲۸۱ هـ. ق در ناکامي و بدبختي درگذشت.