حکایت/ مهمانی دادن دو دوست
حوزه/ گويند در زمان هاي قديم دو نفر بودند که رفاقت و صميميت آنها زبانزد خاص و عام بود و خيلي با صداقت رفتار مي کردند . روزي يکي از آن دو دوست به مهماني دوست خود رفت . ميزبان درضيافت او تکلف کرد و انواع غذاها را آماده کرد و اگر پول نداشت ، ازمغازه ها نسيه گرفت ، تا به مهمان خوش بگذرد . بعد از سه روز مهمان عزم رفتن کرد ، و وقت خداحافظي گفت : واقعا که رسم مهمانداري را بلد نبودي ! اگر زماني به مهماني من بيايي ، به تو آيين مهمانداري را ياد مي دهم . ميزبان خجل شد و انديشيد در ضيافت او چه کوتاهي کرده و کدام نکته را فرو گذاشته و انجام نداده ام . مدتي در اين انديشه بود تا اين که روزي او را بدان شهر دوست سفري اتفاق افتاد و به خانه دوستش رفت . آن دوست مقدم او را عزيز داشت و فورا نان و سرکه پيش آورد . آن گاه سفره ، کاسه اي چوبي و سه نوع خوردني پيش او نهاد . مهمان با خود فکر کرد شايد فردا تکلف مي کند و پذيرايي اصلي را انجام مي دهد ، اما روز ديگر نيز غذاي سرد پيش او نهاد ! مرد متحير شد و با خود گفت : چندان که تکلف کردم ، در مهمانداري مرا مقصر خواند ، پس چرا خود تکلف نمي کند ؟ روزي پرده حشمت از ميان برداشت و شرم و خجالت را به کناري نهاد واز او پرسيد : دوستان اين طور مهمانداري مي کنند ؟! ميزبان گفت : آري ، تکلف مال بيگانگان است . وقتي من به منزل تو آمدم ، خواستم يک ماه تو را ببينم و در خدمت تو باشم . چون طريق تکلف پيش داشتي ، دانستم از وجود من به تنگ آمده اي . پس کفش در پاي کردم و ازخدمت تو دور شدم . و چون تو آمدي ، من از معمول خويش زيادت نمي کنم و زياده روي نمي نمايم ، و بر وجود تو منتي نمي نهم ، و اگر يک سال هم مهمان من باشي ، مرا هيچ بار گراني نخواهد بود . مرد عاقل بود و انصاف بداد و يقين کرد تکلف کردن با مهمان از عادت کرام نيست ، و روي ترش کردن با مهمانان جز سيرت لئيمان نباشد . (13) ميزبان نبايد آنچه را براي مهمان حاضر مي کند ، کم و حقير شمارد و آن رادر شان مهمان نداند ، چون در اين صورت نعمت خدا را ناچيز شمرده و اين خود نعي ناسپاسي است . اگر انسان برادر ديني اش را دعوت کرد ، بايد تا توان دارد ، از او پذيرايي کند و وسايل رفاه و آسايش او را فراهم نمايد . امام صادق عليه السلام مي فرمايد : اگر کسي هزار درهم را صرف طعامي کند و مؤمني از آن بخورد ، اسراف نکرده است . (14) اسراف آن است که کسي غذايي درست کند و بدون اين که خورده شود ، آن را دور بريزد ، اما اگر غذايي گران قيمت درست کند که خود و خانواده اش يا مؤمني از آن بخورند ، اسراف نيست . خداوند تبارک وتعالي مي فرمايد : از غذاهاي حلال بخوريد و بياشاميد ، ولي اسراف نکنيد ، هر نوع غذايي را اين آيه در بر مي گيرد ، مگر غذاهاي حرام يا شبهه ناک را . متاسفانه عده اي از افراد پولدار و ثروتمند ، تحت عنوان مهماني و پذيرايي از مهمان ، اسراف مي کنند و به عنوان عمل کردن به دستور اسلام ، اسلام رابد نام کرده و دستورهاي ديني را مسخره نموده ، آبروي اسلام را برده و مايه ننگ اسلام شده اند . عده اي از فرمانروايان با اين بهانه ، بيت المال رابه باد فنا داده و حق فقرا را از بين برده اند . 13 ) همان ، ص 212 ، با کمي تصرف .14 ) حلية المتقين ، ص 60 .