لست سکند/ زورخانهها با پيشرفت و گسترش شهرنشيني و مدرنيته در ايران رو به فراموشي هستند. اما برخي از اين زورخانهها هنوز به فعاليت خود ادامه ميدهند و ورزشکاران با جديت به اين زورخانهها وارد ميشوند. يکي از اين زورخانهها، زورخانه بيژن در کرمانشاه است. امروز در بخش پيشنهادات ايرانگردي لست سکند به معرفي اين زورخانه و همچنين معرفي اجمالي ورزش زورخانهاي پرداختهايم. با ما همراه باشيد.
معرفي زورخانه بيژن
زورخانه بيژن يکي از قديميترين زورخانههاي شهر کرمانشاه محسوب ميگردد و اين زورخانه در سال ۱۳۲۰ توسط زنده ياد نورعلي جهاني تاسيس شد. زورخانه بيژن در يکي از محلههاي قديمي کرمانشاه قرار دارد که از ديرباز اين مکان پاتوق ورزشدوستان بوده است.
معماري زورخانه بيژن به مانند اغلب زورخانههاي همان دوره است. در ورودي زورخانه کوتاه و سرپوشيده است. فضاي سرپوشيده سالن اصلي باعث ميشده که صداي موسيقي مرشد به خارج از زورخانه نرود و مزاحمتي براي همسايگان ايجاد نکند.
اين زورخانه امروزه نيز فعال است و همه روزه بعد از نماز مغرب و عشا تمرين ورزشهاي باستاني برقرار ميباشد. در روزهاي جمعه اما پيشکسوتان در ساعات صبح ورزش باستاني ميکنند. همچنين در اين زورخانه هرساله به مناسبت تولد امام علي (ع) مراسمي برگزار ميشود. در حال حاضر مديريت اين زورخانه به عهده بهروز جهاني مرشد و حماسيخوان ايراني است.
ورزش زورخانهاي
ورزش زورخانهاي را ورزش پهلواني يا ورزش باستاني نيز مينامند. اين ورزش در مکاني به نام زورخانه انجام ميشود. در ورزش زورخانهاي ورزشکار، حرکات ورزشي را با يک سري تجهيزات ورزشي و يا بدون آنها به همراه آداب و رسوم خاصي انجام ميدهد.
ورزش زورخانهاي را قديميترين ورزش بدنسازي جهان ميدانند.اين ورزش باستاني در سال ۲۰۱۰ به همت فدراسيون ورزش پهلواني و زورخانهاي ايران و با همکاري سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري ايران در فهرست ميراث معنوي يونسکو به ثبت جهاني رسيد.
مهمترين حرکاتهاي که در ورزشهاي زورخانهاي انجام ميشود ميتوان به حرکات زير اشاره کرد:
شنا رفتن و نرمش
ميل گرفتن
سنگ گرفتن (سنگ در ورزش باستاني به دو تخته بزرگ و سنگين که به مانند سپر جنگي ميباشد، گفته ميشود)
پا زدن
چرخ زدن (اين حرکت جزو معروفترين حرکتهايي است که از ورزش باستاني ديده ميشود. ورزشکار دو دست خود را کاملا باز ميکند و علاوه بر چرخيدن به دور خود يک دايره بزرگ به جهت عقربههاي ساعت نيز تشکيل ميدهد. زمان چرخش بين يک الي سه دقيقه است.)
ميل بازي
شيرينکاري بين پا
زورخانه بيژن کرمانشاه، مروري کوتاه بر ورزشهاي زورخانه اي
زورخانه جايي است که در آن ورزشکاران به ورزش باستاني ميپردازند. اصولا زورخانهها در فضاي سر پوشيده هستند و ساختمان آن به مانند سردابها و عبادتگاههاي تاريخي است. زورخانهها از دوران باستان وجود داشتهاند اما با ظهور اسلام و تاکيد بر تربيت نظامي پسران، اين ورزش جديتر شد. برخي مورخان اعتقاد دارند که زورخانهها به سبک امروز بعد از حمله مغولان به ايران ايجاد شدند. برخي نيز اعتقاد دارند پورياي ولي نخستين زورخانه را بنا کرد.
به طور کلي درب ورودي زورخانهها کوتاهتر از دربهاي معمولي ساخته ميشوند به نحوي که هنگام ورود ورزشکار با حالت خضوع وارد زورخانه ميشود. سقف زورخانهها بلند و گنبدي شکل هستند.
داخل سالن اصلي زورخانه گود زورخانه قرار دارد که محل اجراي حرکات ورزشي است. گود زورخانه به شکل هشت ضلعي و داراي قطر ۱۰ متر است. گود زورخانهاي ۷۰ سانتيمتر پايينتر از سطح کف سالن زورخانه قرار دارد.
دورتا دور لبه گود به منظور محافظت از ورزشکاران با چوب يا پلاستيک پوشانده شده است. در اطراف گود سکوهايي براي تماشاچيان و جايگاهي براي وسايل و ابزار ورزشي در نظر گرفته شده است. همچنان در کنار گود جايگاه مرشد کاملا مشخص است که کمي بالاتر از سطح سالن ساخته شد و در کنار جايگاه مرشد زنگي نيز آويزان است.
آداب ورزش زورخانهاي
ورزش زورخانهاي آداب و رسوم خاص خود را دارد. اين ورزش به همراه موسيقي خاص خود انجام ميشود و ورزشکاران داخل گود زورخانه با همراهي موسيقي و نواي مرشد حرکات گروهي و فردي را اجرا ميکنند. در تمامي حرکات ورزشکاران بايد به سادات و پيشکسوتان زورخانه احترام بگذارند و قبل از انجام حرکات از اينان اجازه بگيرند.
يکي از رسوم جالب که در زورخانه ها از ديرباز تا امروز وجود دارد، رسم گلريزان يا گلريزون است. گلريزان در جشنها و اعياد مذهبي و در برخي موارد براي قدرداني از زحمات پيشکسوتان زورخانهها برگزار ميشود. در آخر مراسم گلريزان، ۲ جوان ورزشکار دور تا دور زورخانه در حالي که دو طرف لنگي را گرفتهاند، دور زده و مردم در آن پول مياندازند.
سخن نهايي
زورخانهها يکي از قديميترين مکانهاي ورزشي ايران هستند. برخي از زورخانهها امروزه به يک موزه تبديل شدهاند اما تعدادي از زورخانهها هنوز به فعاليت خود ادامه ميدهند. زورخانه بيژن در شهر کرمانشاه جزو زورخانههايي است که همچنان به فعاليت اوليه خود ادامه ميدهد. اگر شما هم تجربهاي از زورخانه يا ورزشهاي باستاني داشتيد با ما در ميان بگذاريد.
توجه: هدف ما از معرفي اين جاذبه آشنايي شما با جاذبههاي زيبا کشورمان است. با توجه به شرايط ايجاد شده در کشور بهتر است، زمان بازديد از اين جاذبه را تا پايان بحران ايجاد شده عقب بياندازيد و بعد از حذف بحران ايجاد شده با تني سالم به اين جاذبه سر بزنيد.
بازار