گوناگون/ نابودی روستایی باستانی در اثر اصابت یک ستاره دنباله دار!
لست سکند/ شواهد نشان ميدهد 12800 سال پيش يک روستاي پارينهسنگي در اثر برخورد يک ستاره دنبالهدار از بين رفته است. سوريه به باستان شناسان و ديگر محققان، يک تاريخ غني از گنجينههاي باستاني براي کشف و کاوش ارائه کرد که بهعنوان زيستگاههاي انساني هزاران سال است در اين کشور وجود داشتهاند. يکي از مهمترين مکانها به نام ابوهريره (Abu Hureyra) که اکنون در زير درياچه اسد (Lake Assad) قرار دارد، براي اولين بار در سالهاي 1972 و 1973 حفاري شد تا اينکه اين منطقه براي پروژه سد طبقه (Tabqa Dam) زير آب فرورفت. اين کاوشها به محققان چيزهاي زيادي در مورد جوامع مستقر در آنجا که بيش از 12500 سال پيش در دوران پارينهسنگي وجود داشتهاند، آموخته است. اما اکنون باستان شناسان معتقدند شواهدي پيدا کردهاند که يکي از روستاهاي آنجا که تنها يکي از آنها تاکنون ثبت شده است بيش از 12800 سال پيش توسط برخورد قطعهاي کوچک از يک ستاره دنبالهدار به زمين نابود شده است. تقريباً 50 سال پيش، باستان شناسان در طي کاوش خود متوجه شدند که در آن زمان اين مکان فعاليتهاي کشاورزي خوبي داشته است. علاوه بر اين، آنها همچنين شواهدي از دو زيستگاه يافتند که دورترين آن جامعهٔ شکارچي-گردآورنده ( Hunter-gatherer: جامعهاي است که اصليترين روش معيشت آن تغذيهٔ مستقيم از گياهان خوراکي و حيوانات حياتوحش است. اين جامعه در جستجوي گياه و در پي شکار حيوان است و تلاش مهمّي در پديدآوردن کشتزار يا اهلي کردن حيوانات نميکند. بيش از هشتاد درصد از طعام اين جامعه از طريق جمعآوري فراهم ميشود.) و ديگري شهري بر پايه کشاورزي با ساختارهاي پيچيدهتر است. روستاي پارينهسنگي بااينحال، يافتههاي جديد تصور ميکنند که زيستگاه اصلي توسط سقوط قطعاتي از يک ستاره دنبالهدار تحت تأثير قرارگرفته که تقريباً 12800 سال پيش به آن برخورد کرده است. محققان اين نتيجه را پس از تجزيهوتحليل نمونههاي خاکي که از محل حفاري اصلي نگهداري شدهاست، بدست آوردند. يکي از باستان شناسان، که در دهه 1970 به کاوش در اين سايت مشغول بود، مطالعه جديدي از اين يافتههاي خويش را در سايت نيچر (Nature) تحت گزارشهاي علمي منتشر کرده است. اندرو مور (Andrew Moore) همکار اين تحقيق و يکي از اعضاي اصلي تيم در حفاري ابوهريره است. مور باستانشناس و استاد موسسه فناوري روچستر نيويورک است و اخيراً در مصاحبه با مجله اسميتسونيان توضيح داد: «محققان تا زماني که نمونههاي کوچک خاک را آزمايش نکرده بودند متوجه اصابت ستاره دنبالهدار به روستا نشدند. هنگام آغاز کاوش در محل، مور متوجه مناطق سوخته شده بود، اما آنها آن را به حادثه ميان ستارهاي ربط نداده بودند.» مطالعه فعلي نمونههاي سوخته نشان ميدهد که کل سايت به دليل آتشسوزي ناشي از فروپاشي ستاره دنبالهدار، تخريب شده است. وي ادامه داد: «يک انفجار کوچک در هوا نيز رخ داده است که ناشي از ستاره دنبالهدار است. کوچک يک اصطلاح نسبي است زيرا هر هوا-انفجاري مانند انفجار هستهاي است. بيشتر هوا-انفجاريها با زمين برخورد نميکنند. همانطور که از شيشههاي ذوبشده کشف شده مشهود است، شن ذوبشده و بهسرعت محکم شده و عملاً روستا در يکچشم به هم زدن نابود شده است.» ابوهريره تنها يکي از چندين مکان اينچنيني در سراسر جهان است، بهعنوانمثال آمريکا و اروپا تحت تأثير اين رويداد کيهاني و تغيير ناشي از آبوهوا در اواخر دوره پليستوسن (Pleistocene) قرارگرفتهاند. در کل اين منطقه به دوره زمينشناسي يانگر دراياس (Younger Dryas) برميگردد. مور توضيح داد که تمام دلايل احتمالي ديگر بهطور مثال اثر آتشسوزي، در ابوهريره بررسي شده و از نظر علمي حذف شده است. با توجه به بررسيهاي انجامشده توسط تجهيزات و فنون مدرن، شکي وجود ندارد که ستاره دنبالهدار، علت شيشههاي ذوبشده و انقراض اين زيستگاه است؛ زيرا آتش يا حتي خاکستر آتشفشاني نميتواند به دمايي برسد تا بهيکباره روستا را به زميني که خاکش هم سوخته است تبديل کند. پس از وقوع حادثه برخورد ستاره دنبالهدار به روستاي پارينهسنگي، مردم در خاورميانه بهجاي شکار و جمعآوري، شروع به کشاورزي کردند. تغيير در جنس خاک پس از برخورد ستاره دنبالهدار به اين معني بود که منطقه براي اين کار آماده است، بنابراين مردم شروع به کاشت چاودار (گندمسياه) و غلات ديگر کردند. برخي از اين موارد توسط باستان شناسان و متخصصان ديگر شناخته شده بود، اما افشاگريها در رابطه با تغيير خاک و ارتباط آن با يک ستاره دنبالهدار، جديد است. مقالهاي در سايت نيچر توضيح ميدهد که از قبل مشخصشده که تغيير شکار به کشاورزي بهعنوان حرفه اصلي مردم، با تغييرات آبوهوايي همزمان شده است. بااينحال، ارتباط آن با اثر ستاره دنبالهدار و تأثير آن بر منطقه، ايده جديدي است. درنتيجه، ابوهريره به يک منطقه مهم تبديل شد و قديميترين مکان شناخته شدهاي است که رشد سازمانيافته کشاورزي را بهعنوان يک روش زندگي نشان ميدهد.