گردشگری معدن چیست و چرا گردشگران آن را انتخاب می کنند؟

لست سکند/ گردشگري معدن يکي از اشکال جالب گردشگري است که در سال‌هاي اخير تبديل به فرصتي براي پيشرفت مناطق صنعتي قديمي شده است يا به گردشگري در اين مناطق رونق بيشتري بخشيده است. اما گردشگري معدن دقيقا به چه نوع گردشگري گفته مي‌شود و چه جذابيت‌هايي دارد؟ در سال‌هاي اخير معادن در سرتاسر جهان روز به روز گردشگران بيشتري را جذب مي‌کنند که دلايل بسياري براي آن وجود دارد؛ يکي از اين دلايل ميل انسان به مديريت و کنار آمدن با چيزي است که بسته و غير فعال باشد. شايد به همين علت است که کشف پتانسيل ساکنان شهرهاي صاحب معدن و استفاده از دانش اين افراد در صنعت معدن گسترش يافته است. در دوران پويايي و ترقي توريسم، پيدا کردن جاذبه‌هاي جديد براي گردشگراني که تشنه کشف مقاصد جديد و دست‌نخورده هستند اهميت بسياري دارد. کارشناسان و کساني که علاقه زيادي به سفر کردن دارند با اشتياق فراوان به مقاصد گردشگري جديد مي‌روند از جاذبه‌هاي پيچيده و غيرعادي‌ بيشتر استقبال مي‌کنند. بايد تاکيد کنيم که، به ويژه در چند سال اخير، محصولات گردشگري جديد به‌طور چشمگيري گسترش پيدا کرده‌اند و معادن عتيقه‌اي که تا امروز مورد توجه قرار نگرفته بودند، اکنون در ميان بزرگ‌ترين جاذبه‌هاي گردشگري جهان به چشم مي‌خورند. معادن، ابژه‌هايي هستند که در زير زمين واقع شده‌اند و داراي ويژگي‌هاي استثنايي، متمايز و خاصي هستند. بدون اغراق بايد بگوييم معدن‌ها پديده‌هايي تکرار ناپذيرند که يک بار به وجود آمده‌اند و يگانگي آنها در اين است که با وجود پراکندگي در تمام کشورها و قاره‌ها، هنوز کمياب و نادر هستند. امکان استخراج از معادن نادر، براي هر کشوري يک دارايي مضاعف محسوب مي‌شود. براي مثال، افتتاح معدن مرکوري در شهر ايدريا در کشور اسلووني که استخراج مواد معدني آن همواره پوشيده از رمز و راز و جاذبه بوده، به ويژه براي کساني که چندان با شکل و مفهموم معدن آَشنايي ندارند. بعضي از معادن که به معدن‌هاي مقدس معروف هستند بخش مهمي از گردشگري معدن را تشکيل مي‌دهند. گاهي اوقات بازديدگنندگان نه تنها مخاطب ارزش‌هاي شناخته شده يک معدن و صنعت هستند بلکه بيش از هر چيز تحت تاثير بُعد معنوي آن قرار گرفته و معدن را به چشم يک زيارتگاه و مکان مقدس نگاه مي‌کنند. گردشگري معدن چه تاثيري بر اقتصاد کشورها دارد؟ صنعت گردشگري تاثيرات چشمگيري بر فرهنگ و پيشرفت و تحول اقتصادي جامعه دارد. يکي از بهترين جاذبه‌هاي گردشگري هر کشوري معادن آن است؛ مشاهده معدن‌هاي روباز و زيرزميني، روش‌هاي اکتشاف و استخراج معدن‌ها، استفاده از دستگاه‌ها و ماشين‌آلات مخصوص مورد استفاده در معدن، تماشاي انواع کاني‌ها و سنگ‌ها به‌ويژه سنگ‌هاي قيمتي و جواهر به خودي خود براي هر تماشاگري ديدني هستند. با اين حال، اگر معدني، ذخيره قابل استخراجي مثل سنگ و کاني‌هاي قيمتي نداشته باشد، با يک برنامه اقتصادي و صنعتي هدفمند مي‌تواند به يکي از منابع درآمدزايي و ايجاد اشتغال تبديل شود. به عنوان مثال، در ايالات متحده آمريکا معادن متروکه مربوط به پلاسرهاي رودخانه‌اي طلادار يکي از جالب‌ترين مناطق گردشگري هستند که درآمد حاصل از ورودي، مجوز کمپينگ، کرايه وسايل و تشت‌هاي طلاشويي در آن مناطق موجب شکل‌گيري گردشگري شده است. اوکرايني‌ها براي درمان بيماري‌هاي تنفسي‌ مانند آسم، زکام و انسدادهاي برونشي به يک معدن نمکي در عمق 300 متري زمين در روستاي سولوت‌وينو مي‌روند و مدتي در اين فضا که حالا تبديل به يک مرکز درماني شده بستري مي‌شوند. اوکرايني‌ها بر اين باورند که راهروهاي تاريک و مرطوب معدن و هواي آغشته به نمک آن (نمک‌ درماني)، خواص ضداحتقان دارد. استراليا نيز يکي از کشورهايي است که به ميراث معدن‌کاري خود مي‌بالد و اقتصاد و توسعه بسياري از ايالت‌هاي اين کشور وابسته به فعاليت‌هاي معدني بوده که اکنون به‌عنوان مقاصد گردشگري معدن مورد توجه گردشگران بين‌المللي قرار گرفته است. شهر کوبرپتي در جنوب استراليا و شهر کارگورلي سوپر پيت در غرب استراليا داراي معادن متروکه‌اي هستند که به مقاصدي براي گردشگران تبديل شده است. گردشگري معدن در ايران در ايران معادن متعدد متروکه‌اي وجود دارند که با بهره‌گيري از آن‌ها مي‌توان با ايجاد مناطق گردشگري در راستاي توسعه پايدار، به اشتغال‌زايي و کاهش فقر به‌ويژه در مناطق دور افتاده‌تر کشور کمک کرد. به طور مثال، معدن سنگ داش‌کسن در استان زنجان که در ابتداي قرن هشتم هجري فعال بوده و معماران دربار ايلخاني از سنگ خوش‌تراش آن براي ساخت ارگ و گنبد سلطانيه استفاده کرده‌اند. همچنين در نزديکي معدن داش‌کسن، معبدي با همين نام وجود دارد که در صورت انجام مرمت‌هاي لازم در محوطه،‌ اين معدن تاريخي مي‌تواند تبديل به يک قطب گردشگري شود. وجود معادن متعدد در ايران از جمع معادن متروکه و معادن فعال مس، طلا، آهن، سنگ‌هاي ساختماني، گهرسنگ‌ها، سرب و روي در صورت بهره‌برداري اصولي در راستاي ترويج صنعت گردشگري، مي‌توانند به مناطق ارزشمندي براي بازديد گردشگران تبديل شود. معدن پتاس‌خور و بيابانک معدن پتاس خور و بيابانک نمونه‌اي عالي از کاربري معادن با هدف گردشگري است. دهکده نمکي خور در استان اصفهان قرار گرفته و يکي از مقصدهاي ژئوتوريسمي کشور در حوزه گردشگري معدني به شمار مي‌رود. در اين دهکده زير ساخت‌هاي اقامتي، استخر شنا و حمام نمکي، آبشار نمکي در کنار پديده‌هاي طبيعي مانند آسمان زيباي کوير و اجراي برنامه‌هاي رصد آسمان شب، کويرنوردي و بازديد از رمل‌ها و تپه‌هاي ماسه‌اي براي گردشگران فراهم شده و معدن پتاس خور و بيابانک را به يکي از بهترين جاذبه‌هاي گردشگري در نواحي مرکزي کشور تبديل کرده است. معدن فيروزه نيشابور معدن فيروزه نيشابور قديمي‌ترين معدن فعال جهان در استخراج سنگ فيروه است. اين معدن بيش از ۲۰۰۰ سال است که فعاليت دارد و از نمونه‌ سنگ‌ استخراج شده از آن به ‌دليل ارزش و کيفيت بي‌نظيري که دارد در موزه سلطنتي لندن نگهداري مي‌شود. اين معدن به ‌دليل نزديکي به دو مقصد توريستي مهم در شرق کشور (مشهد و نيشابور) مي‌تواند به ‌يکي از قطب‌هاي گردشگري معدن در کشور تبديل شود در حال‌حاضر هم امکان بازديد از اين معدن در قالب تورهاي گردشگري امکان‌پذير است. معادن سرب و روي در نخلک انارک يکي ديگر از فرصت‌هاي گردشگري معدني در ايران، مجموعه معادن سرب و روي در بخش انارک شهرستان نائين است که با شروع فعاليت از سال ۱۳۸۹ فرصتي مناسب براي ترويج فعاليت‌هاي ژئوتوريسمي در کشور به‌وجود آورده‌اند. اين معادن از ‌لحاظ قدمت، ميراث تاريخي ايران به شمار مي‌روند چرا که سابقه حفاري و استخراج در اين معادن به ۲۰۰۰ سال قبل مي‌رسد و تکنيک‌ها و ابزار حفاري دوران باستان ايران، خود مي‌تواند جذابيتي براي بازديد از اين معادن باشد. روز صنعت و معدن و گردشگري معدن روز صنعت و معدن مصادف با 10 تير ماه و با رويکرد اهميت‌دهي به صنعت و معدن به عنوان موتور محرکه اقتصاد هر ساله در ايران مورد توجه ويژه قرار مي‌گيرد. اين روز براساس مصوبه شوراي عالي انقلاب فرهنگي تصويب شده است. ايران به عنوان يکي از کشورهايي که معادن مختلفي را در خود جاي داده است، مي‌تواند از اين بخش براي گرداندان چرخ اقتصاد استفاده کند. امروزه علاوه بر اين که خود معادن مي‌توانند منبعي براي رشد اقتصاد باشند استفاده از اين معادن به عنوان مقصد گردشگري هم مي‌تواند به استفاده بهينه براي بهبود شرايط اقتصادي از اين ذخاير غني کمک کند. گردشگري معدن مي‌تواند فرصتي براي بهره‌برداري بهينه از معادن متروک باشد.

به پيج اينستاگرامي «آخرين خبر» بپيونديد

instagram.com/akharinkhabar