سيارک/ دانشمندان تخمين زده اند که حدود ۱۰.۰۰۰ تريليون مورچه بر روي زمين زندگي ميکند. بيش از ۱۲.۰۰۰ نوع مختلف از مورچهها نام گذاري شده اند، اما به طور قطع تعداد بيشتري نيز وجود دارند که هنوز نامي براي آنها مشخص نشده است. آنها با زندگي در کلوني بقاي خود را حفظ ميکنند. هر کدام از اين مورچههاي کوچک يک وظيفه مشخص دارند تا بتوانند کلوني را حفظ کنند. در اين جا به بررسي زندگي ۶ نوع از مورچههاي عجيب و مشغول ميپردازيم.
مورچههاي مهاجم
از سر راه ما کنار برويد. ما مورچههاي مهاجم و همواره به دنبال شکار غذا هستيم. اگر يک حيوان کوچک سر راه ما قرار گرفته باشد هيچ شانسي در مقابل ما براي زنده ماندن ندارد حتي اگر جسهي آن از ما بزرگتر باشد. ابتدا ما با تعداد زياد خود، شکارمان را محاصره ميکنيم. ما حدود ۲۰۰.۰۰۰ عضو مهاجم داريم. به سرعت نور شکار را به تکههاي کوچک تبديل ميکنيم تا بتوانيم آن را باخود به لانه حمل کنيم. شايد اندازهي ما کوچک باشد، اما در عرض ۱۰ دقيقه يک عنکبوت را شکار کرده تکه تکه کرده و به لانه ميبريم. ما به وسيلهي بويي که از خود در سرتاسر جنگل به جا ميگذاريم راه لانه را پيدا ميکنيم. مورچههاي محافظ که از ما بزرگتر هستند در اطراف ما حرکت ميکنند تا اگر در حين بازگشت به لانه مورد حمله قرار گرفتيم، از ما محافظت کنند. مورچههاي محافظ نسبت به مورچههاي کارگر چنگکهاي بزرگتري دارند.
تنبل از نزديکترين خويشاوندان مورچهخوار
بعد از بازگشت به لانه ما تکههاي شکار را به مورچههاي کارگر کوچکتر ميدهيم. آنها اين تکهها را خرد ميکنند و مايعات بدن شکار را به چند قسمت تقسيم ميکنند. بخشي را براي ملکه و بخشي را براي لاروها ميبرند و يک بخش ديگر را براي مورچههاي ديگر ذخيره ميکنند. لانه ما غير عادي است. اگر به دقت به آن نگاه کنيد لانه از هزاران مورچه به وجود آمده است. زماني که در حال استراحت هستيم با پاها و چنگک هايمان به هم ديگر ميچسبيم و لانه را تشکيل ميدهيم. در هر کلوني بيش از يک ميليون مورچه زندگي ميکنند. لانهي ما يک جاي موقتي است. اگر يک جا بمانيم نميتوانيم غذاي کافي براي کلوني تامين کنيم به همين دليل همواره در حال حرکت هستيم.
شبها در دستههاي بزرگ حرکت ميکنيم و مورچههاي سرباز از ما محافظت ميکنند. ما شبيه يک ارتش عمل ميکنيم. بعضي از مورچههاي کارگر، ملکه و تخمها و بعضي ديگر لاروها را حمل ميکنند. برخي از مورچههاي کارگر جلوتر رفته و امنيت منطقه را بررسي ميکنند. در نور روز ما دوباره کمپ خود را برپا ميکنيم به هم ميچسبيم تا لانهي جديدي درست کنيم. اکنون ما آمادهي شکار در روز جديد هستيم. يک پياده روي نظامي تمام عيار!
مورچههاي قارچي
راه را باز کنيد. ما با تکههاي برگ سنگينمان در حال عبور هستيم. اين تکههاي برگ شايد براي شما سنگين به نظر نرسد، اما هر کدام از آنها ۵ برابر ما وزن دارند. ما مورچههاي قيچي کننده هستيم و هميشه سرمان شلوغ است. وظيفه ما حمل قسمتهاي نازک و نرم درختان و گياهان به لانه است. ما اين قطعهها را به مورچههاي کارگر کوچکتر ميدهيم تا آنها را به قسمتهاي کوچکتر تقسيم کنند و غذاي لانه را تامين کنند. ساعتها طول ميکشد تا ما غذارا به لانه ببريم و مورچههاي کارگر کار تقسيم کردن را انجام دهند.
اين کارگرها روي چنگک هايشان دندانههاي تيزي دارند که در بريدن برگها به آنها کمک ميکند. اين دندانههاي بسيار قدرتمند در هر ثانيه هزار بار حرکت ميکنند. ابتدا ما در لانه تکههاي خرد شده را به زير زمين حمل ميکنيم. ما اين برگها را نميخوريم بلکه براي پرورش يک نوع خاص از قارچها از آن استفاده ميکنيم.
اين قارچ غذاي ماست. کارگران زير زمين با قطعه قطعه کردن و جويدن برگها و تبديل آنها به يک خمير چسبناک قارچها را پرورش ميدهند. درست مانند باغبان ها، آنها از اين خمير چسبنده بسيار مراقبت ميکنند، برگها را با مدفوع ما ميپوشانند و سپس يک مقدار از خمير چسبنده را روي آن قرار ميدهند. در هر کلوني ميليونها مورچه زندگي ميکنند و ملکه، که روزي هزارن تخم ميگذارد. کارگران جوانتر از اين تخمها مراقبت ميکنند. لانه ما در زير زمين بسيار وسيع است و وروديهاي متعددي دارد. در زير زمين اتاقکهايي به اندازه توپ فوتبال درست ميکنيم و قارچها ر ا آن جا پورش ميدهيم. هزاران دشمن مانند عنکبوت شکارچي و ديگر مورچهها در اطراف ما هستند.
سربازان درشتتر از ما محافظت ميکنند و دشمنان را چنگکهاي تيزشان دور ميکنند. بعضي از کارگرها نقش بسيار مهمي در لانه دارند آنها قارچهاي کهنه و فضولات را از لانه خارج ميکنند و کار تميز نگه داشتن لانه برعهده آن هاست. کارگران ديگر نيز اين مواد زائد را از لانه دور ميکنند. اين مواد به سرعت به کود در طبيعت تبديل ميشوند. ما در کنار کارگران پرورش قارچ استراحت نميکنيم، زيرا امکان دارد بدن ما حامل جرم و کثيفي باشد که بروي رشد قارچ تاثير بگذارد.
مورچههاي قرمز آتشين
اگر به جاي شما باشم هيچ وقت به لانه مورچههاي قرمز آتشين نزديک نميشوم. ما زماني که بسيار عصباني بشويم به حالت حمله در آمده و از سلاح خود استفاده ميکنيم. ما مورچههاي قرمز آتشين هستيم و امروزه در سرتاسر دنيا ميتوان ما را يافت. ما مهاجم را با نيشهاي سمي که دورن چنگک هايمان هست نيش ميزنيم و به او آسيب ميرسانيم.
تعدادي از ما سرهايمان را دايره وار به هم نزذيک ميکنيم و مهاجم را نيش ميزنيم اين روش موجودات کوچک را از پاي در ميآورد و در انسان باعث ايجاد درد ميشود. کلوني ما توسط يک ملکه جوان و تعدادي مورچه کارگر در يک روز تشکيل ميشود. ملکه در هر روز ۱۵۰۰ تخم ميگذارد که به لارو تبديل ميشوند. بعد از چند هفته لاروها به مورچههاي جوان و سپس به مورچههاي بالغ تبديل ميشوند. اين مورچههاي جوان از ملکه و لاروها مواظبت ميکنند و کلوني را پاکيزه نگه ميدارند. کلوني ما به سرعت وسيع ميشود.
در يک سال کلوني ما ۱۱.۰۰۰ مورچه دارد و بعد از سه سال اين مقدار به ۶۰.۰۰۰ مورچه ميرسد. شايد شما تصور کنيد، چون ما به مزرعهها و انسانها حمله ميکننيم دردسر ساز هستيم. اما در کنار اين چيزها ما منظم و هماهنگ هستيم. هر چيزي که در طبيعت باشد غذاي ماست و اين باعث ميشود که محيط زيست پاکيزه بماند. ما شکارچيان ماهري نيز هستيم به طوري که ميتوانيم در کمتر از يک دقيقه به يک مارمولک حمله کرده و آن را از پا در آوريم. بعضي از ما در لانه ميمانيم تا اتاقهاي بيشتري براي وسيع ترکردن کلوني بسازيم. برخي مواقع کلوني ما بيشتر از يک ملکه دارد و کلوني ما نيم ميليون مورچه را در خود جاي ميدهد. براي ساخت اتاق عمق زمين را ميکنيم لانهي برخي از کلونيها تا عمق ۱.۵ متري زمين پيش رفته است.
مورچههاي نجار
اگر واقعيت را بخواهيد، ما چوب نميخوريم! ما تنها با چنگک هايمان چوب را سوراخ ميکنيم تا لانهي خود را در آن جا بسازيم. ما مورچههاي نجار هستيم و براي ملکهي خود در چوبهاي مرطوب لانه ميسازيم. تخمهاي ملکه براي خارج شدن احتياج به رطوبت دارند و در جاي خشک از تخم خارج نميشوند. بيشتر ما درون چوبهاي پوسيده، ريشهها و کندههاي چوب زندگي ميکنيم. ما ميتوانيم به وسائل چوبي منازل شما آسيبهاي جدي وارد کنيم. وقتي کلوني ما بزرگتر شد از ديگر مورچههاي درون چوبها براي مواظب از لاروهايمان استفاده ميکنيم. ما جذب خانههاي چوبي ميشويم که با چوب شيرين ساخته شده اند.
عسل، ژله و شکر خوراکيهاي مورد علاقه ما هستند. ما به زنبورهاي عسل حمله کرده و عسل آنها را ميخوريم. همچنين بدن جانوران ديگر را قطعه قطعه کرده و به عنوان آبميوه آب بدن آنها را مصرف ميکنيم! همانند ديگر مورچهها ما نيز دو معده داريم يکي براي تغذيه خودمان و ديگري براي بازگرداندن به کلوني. ما در فصلهاي بهار و تابستان بيشترين فعاليت را داريم. شبها براي به دست آورن غذا براي لانه، از آن خارج ميشويم.
بافندههاي خارق العاده
خارق العادهترين چي در مورد ما اين است که لانه هايمان را بالاي درخت ميسازيم. هيچ وقت شده سعي کنيد که يک کيف بدوزيد. خب شما مواد اوليه را ابتدا تهيه ميکنيد. در مورد ما هم، مواد اوليه، برگها هستند. ما لبههاي برگها را به هم ميچسبانيم و به تعداد بسيار زيادي کارگر براي اين کار نيازمنديم. ما يک طرف برگ را با چنگک هايمان نگاه ميداريم و لبه ديگر برگ را به آن نزديک ميکنيم مورچههاي کارگر هم به ما ميپيوندند و به ما کمک ميکنند تا لبهها را کامل به يک ديگر نزديک کنيم. سپس مورچههاي کارگر لارو لانهي قديمي مان را ميآورند و به آرامي روي لبهها فشار ميدهند.
از لاروها شيرهي نازک نخ مانندي خارج ميشود که لبهها را به هم متصل ميکند. لانهي ما ميتواند بزرگ و بزرگتر شود هرچه بيشتر برگها را به هم بچسبانيم لانه نيز بزرگتر ميشود. برخي اوقات لانهي ما از يک درخت به درخت ديگري متصل شده است. ما به درختان آسيب نميرسانيم بلکه تا زماني که ما روي يک درخت لانه داريم از آن محافظت ميکنيم و به ديگر جانوران اجازه نميدهيم که به درخت حمله کنند. يکي از دشمنان ما عنکبوت جهنده است. بوي بدن اين عنکبوت شبيه بوي بدن ماست به همين دليل هنگام ورود به لانه ما متوجه حضور آن نميشويم و به راحتي تخمها و لاروها و حتي خود ما را ميخورد.
شکارچي سريع
درست برعکس ديگر همنوعانمان ما ميتوانيم شمارا ببينيم. ما چشماهاي بزرگ با قدرت بيناي بسيار خوب داريم. به مورچههاي عظيم ميگويند، زيرا يک نوع از بزرگترين مورچهها هستيم. ما با زنبورهاي بي عسل فاميل هستيم. در واقع دانشمندان معتقدند که مورچهها نسبتي دور با زنبورهاي بي عسل و زنبورهاي عسل دارند. با اين همه ما پرواز نميکنيم. اما درست مثل آنها شکار ميکنيم و در لانههايي شبيه به لانه آنها زندگي ميکنيم. نزديک شکار خود را قايم ميکنيم و در يک چشم برهم زدن حشره را شکار ميکنيم. شکار را در بين چنگکهاي بلند خود نگه ميداريم و به لانه ميبريم.
ما ميتوانيم تا هفت برابر وزن خود بار برداريم. کلوني ما فقط ۱.۰۰۰ مورچه دارد پس مجبوريم براي سير نگه داشتن کلوني همگي به سختي تلاش کنيم. زماني که کلوني ما کوچک است حتي ملکه هم از لاروها و تخمها نگه داري ميکند و از لانه براي شکار خارج ميشود. همهي ما در کار محافظت از کلوني مسئوليم. زماني که توسط سوسکها يا عنکبوتها مورد حمله قرار ميگريم آنها را ميترسانيم و از لانه خود دور ميکنيم. ديگر مورچهها نيز از دشمنان ما هستند. آنها هر چند که از ما کوچکتر هستند، اما تعدادشان بسيار بيشتر است. اما ما هم هيچ وقت تسليم نميشويم. حتي اگر بدن ما از وسط نصف شده باشد باز هم به جنگيدن با دشمن ادامه ميدهيم.
همان طور که متوجه شديد مورچهها اگر چه کوچک هستند، اما بسيار خارق العاده و براي طبيعت مفيد هستند. دفعهي بعدي که بر روي زمين راه ميرويم مواظب اين حشرات کوچک باشيم.
بازار