کشف شورانگیز تکههای یکی از بزرگترین کشتیهای قرن شانزدهم
لست سکند/ بهتازگي تکههاي يک کشتيهاي قرن شانزدهمي در شمال کشور ايتاليا يافت شده است. ولي آيا اين کشتي همان گالوني است که مردم از دهه 70 ميلادي تاکنون به دنبالش هستند؟ گابريل سوچي و ادواردو سِبارايني دو غواص از گروه راستا دايورز Rasta Divers در حال شنا کردن در کناره ساحل دهکده پورتوفينو بودند که اين تکههاي عرق شده به چشمشان خورد. گفته ميشود که اين قطعات مربوط به يکي از بزرگترين کشتيهاي بازرگاني ايتاليايي قرن شانزدهم به نام «سانتو اِسپيريتو و سانتا ماريا ديلورِتو» هستند. همانطور که اداره نظارت بر مسائل باستانشناسي، هنرهاي زيبا و چشماندازها شرح ميدهد، اين کشتي در «پرتگاههاي آبي ژرف شهر کامولي» يافت شده است و دو غواص يادشده بقاياي آن را 50 متر زير آب مشاهده کردهاند. در بيانيه اين اداره آمده است که کشفيات شامل «چند قسمت چوبي که بهصورت شانهاي چيده شده بودند» هستند. لاشه کشتي قابلمشاهده بود و «ميتوان آن را به بقاياي يک کشتي مربوط به اوايل عصر مدرن نسبت داد که البته تاکنون نمونههاي اندکي از اين نوع کشتيها در درياي مديترانه يافت شده است.» پس گويا کشف نايابي است. حال آيا اهميت ساحل کامولي بهعنوان واپسين مکان استراحت کشتي سانتو اسپيريتو و سانتا ماريا ديلورِتو دوچندان خواهد شد؟ اين کشتي بازرگاني حرکت خود را از جمهوري راگوساي سابق که ازنظر مکاني همان دوبروونيک فعلي واقع در کشور کرواسي است آغاز کرده بود و سپس گزارش دادند که در سال 1679 حوالي «آينه دريايي [ساحل] پونتا کياپ» غرق شده است. پونتا کياپ يک ده کوچک در منطقه سان روکو است. کشتي گالون شوربخت در طوفان گير افتاد و به صخرهها برخورد کرد. ولي اين پايان کابوس مسافران بيچارهاش نبود. وبسايت ماريتايم اکسکيوتيو Maritime Executive مينويسد: «ساکنان دهکده دستبهدست هم دادند تا خدمه کشتي را نجات دهند، عليرغم اينکه خطر ابتلا به طاعون (بيماري همهگيري که در جنوآ يعني آخرين مقصد کشتي شيوع پيدا کرده بود) نيز براي آنها وجود داشت. اهالي با اين عمليات نجات توانستند بخش از بار کشتي را بازيابي کنند، ولي بازهم بيشتر کالاها غرق شدند.» پيش از آنکه بخواهيم به مسئله شناسايي بقايا بپردازيم، بايد کمي درباره کاغذبازيها صحبت کنيم. بله، مسائل اداري حتي در درياي مديترانه هم وجود دارند! در اين مورد اصلاً عبارت «هرچه پيدا کردي مال خودت» کارايي ندارد. بر اساس الزامات قانوني، غواصان گروه راستا دايورز بايد اين موضوع را نخست به اطلاع اداره نظارت ميرساندند. پس از اطلاعرساني، چند غواص آمدند و ژرفاي درياهاي تحت نظارت ژاندارمري ايتاليا را گشتند. چندين عکس و ويديو در فضاي مجازي منتشر شده است که شماري از آنها را نيز شهردار کامولي آقاي فرانچسکو اوليواري منتشر ساخته است. اين بقايا درواقع از ماه فوريه در رادار مقامات بودهاند ولي اخبار مربوط در آنها تنها طي چند روز گذشته درز پيدا کرد. فاکس نيوز مينويسد: «طبق گزارش اداره ملي ميراث فرهنگي هلند، تحليل الوار نشان ميدهد که کشتي حدود سال 1540 در هلند ساخته شده است. چوب مورداستفاده براي تيرها در سال 1536 بريده شده بود». البته هنوز هيچکس بهطور قطعي اعلام نکرده که اين همان کشتي است؛ بايد بررسي و غواصي بيشتري صورت گيرد. سوچي و سبارايني در مورد اين منطقه دريايي حفاظتشده سابقه خوبي دارند. اداره نظارت درباره يکي ديگر از غواصيهاي آنها در پرتگاه پورتفينو که چند سال پيش انجام شده بود نيز توضيحاتي داده است. ظاهراً آنها تسلط خوبي روي دست و بالههاي لباسشان دارند و غواصان ماهري هستند! طبق گزارش اداره نظارت و وبسايت دايوِرنِت Divernet: «غواصان انتظار آن را دارند که سراميک، سکه، وسايل جهتيابي، توپ و لنگر در اين کشتي پيدا کنند». آنها ميافزايند که: «اين کشتي گالون فرصت کميابي است که بر اساس آن ميتوان معماري دريايي آن زمان را بهطور دقيق مطالعه نمود». معماري اين کشتي براي دوره خود واقعاً قابلتوجه است. شايد از اين به بعد هنگاميکه درباره گشتوگذارهاي دريايي قرن شانزدهمي صحبت ميکنيم، ديگر قلب استکهلم قرن بيست و يکم نخستين چيزي نباشد که به ذهنمان ميرسد. بااينحال، اوايل امسال بقاياي يک کشتي ديگر در آن مکان نيز کشف شده بود. فاکس نيوز درباره کشتي استکهلم مينويسد: «گفته ميشود که اين کشتي همان کشتي حمل کالاي سامسون است که دوک کارل در سال 1598 به آن مأموريت داد». مشاوران آرکولوگيکونسولت Arkeologikonsult ميگويند «اين کشتي در سال 1607 از آرشيو کشتيها ناپديد شده بود». کشتي سامسون که گويا لنگرانداخته و از دور خارج شده بود را اهالي براي ريختن زبالههايشان مورد استفاده قرار ميدادهاند. ولي کشتي سانتو اِسپيريتو و سانتا ماريا دلورِتو زير موجها به سرنوشت بهتري دچار شد. اميدواريم که رستاخيز باشکوهي در انتظار اين قطعه بيمانند از تاريخ دريانوردي باشد. وبسايت دايورنت مينويسد: «اگر ماهيت کشتي تأييد شود، اين نخستين کشف از يک کشتي قديمي چندصدساله با الوارهاي پابرجا در کشور ايتاليا خواهد بود».