شاخص ترین اثر تاریخی دوران قاجار در خراسان

لست سکند/ در شمال شرق شهر بجنورد در خراسان شمالی بزرگترین و شاخص‌ ترین اثر معماری از دوره قاجار قرارگرفته است. این عمارت زیبا در سال۱۳۰۰ هجری قمری، همزمان با حکومت ناصرالدین شاه و به فرمان یارمحمدخان شادلو که به سردار مفخم شناخته می شد بنا نهاده شد.
این عمارت مجلل محل سکونت خانواده وی و مکانی برای پذیرایی از میهمانان دولتی و رجال سیاسی بود. معماری زیبای عمارت مفخم با کاشیکاری‌ های رنگاو رنگ خود هر بیننده ای را در خود غرق می کند و زیبایی تاریخ خود را به نمایان می نمایید.

تاریخچه عمارت

بنای عمارت از سوی ورثه وی در دهه 1320 به اداره بهداری به عنوان بیمارستان واگذار شد. و سرانجام در سال 1370در اختیار اداره وقت میراث فرهنگی بجنورد قرار گرفت و پس مرمت و تعمییرات به موزه مردم شناسی و باستان شناسی شهرستان بجنورد تبدیل شد.
میرزا مهدی خان شقاقی از اولین استاد معماران ایران که در فرنگ به تحصیل پرداخته بود و مدرسه سپهسالار نیز از آثار دست وی می باشد معروف است که نقشه ساختمانی عمارت را طراحی نموده است.

معماری عمارت

عمارت مفخم دارای 34 اتاق با دو تالار بزرگ است نمای اصلی ساختمان در سمت جنوب قرار دارد از سرسرای چشمگیری برخور دار است که با انواع فنون کاشیکاری معرق با طرح­ها و نقوش انسانی، حیوانی، اسلیمی، ختایی و هندسی تزئیین شده است.
در ساخت این عمارت از آجر با ملات گچ استفاده شد، هر طبقه دارای دو ایوان شمالی و جنوبی است و سرتاسر بنا با کاشی های خشتی و هفت رنگ زیبا در اندازه و شکل های مختلف به رنگهای مختلف کاشی کاری شده است، ستون های آن نیز با طرح و نقش های خاص طراحی شده است. نمای بیرونی ساختمان با طراحی های خود هندسی سده 13 را به تماشا می گذارد.

با وقوع زلزله شدید در بجنورد متاسفانه بیشترین قسمت های این عمارت زیبا از بین رفت و تنها آینه‌خانه و عمارت مفخم هنوز پابرجا مانده است، سقف عمارت نیز که از سفال ساخته شده بود نیز فروریخته و پس از تعمیرات به سقف شیروانی گالوانیزه تبدیل شد.