ریشه ضرب المثل/ چاه ویل

یوتاب/ لغت ویل در اصل به دو معنا ذکر شده است؛ معنای اول که در بعضی از احادیث و روایات آمده اسم چاهی در پست‌ترین منطقه از جهنم است و روز قیامت ظالم‌ترین و جنایتکارترین افراد را داخل آن می‌اندازند. معنای دوم ویل (در لغت‌نامه‌ی فارسی کلمه‌ی وای گفته می‌شود) افسوس خوردن به حال برخی از انسان‌ها است که کارهای بد انجام داده‌اند.

در احادیث آمده است که روزی حضرت محمد (ص) به حضرت علی (ع) می فرمایند: ای علی؛ جبرئیل نزد من آمد و به من اطلاع داد که یک روزی اهل امتم پس از مرگم از تو نافرمانی می‌کنند و عهد بین من و خودشان را می‌شکنند. پس ویل، ویل، ویل برای این افراد خبیث و ظالم.
سپس حضرت علی از پیامبر اکرم می‌پرسند که ویل به چه معنا است؟
پیامبر می‌فرمایند:
ویل اسم چاهی در قعر جهنم است و افرادی را که در آن می‌اندازند، همانانی هستند که با تو بیعت می‌شکنند و فرزندان تو را می‌کشند.جهنم درجات و طبقات مختلفی دارد و افراد گناهکار بر اساس بار گناهانشان به این طبقات فرستاده می‌شوند تا به سزای اعمالشان برسند. روایت است که چاه وَیل آن قدر عمیق و بزرگ است که هنگامی که فرد گناهکار را داخل آن رها می‌کنند، حدود ۴۰ سال زمان می‌برد تا به انتهای آن برسد.

در قرآن آمده است که شدت درد و عذاب در چاه ویل آن قدر زیاد است که اگر افراد داخل آن را به مناطق دیگری از جهنم بفرستند، آن‌جا برایشان گلستان محسوب می‌شود. همچنین این چاه به قدری بزرگ و عمیق است که هر چقدر افراد گناهکار را داخل آن بیندازند، باز هم گنجایش پذیرش گناهکاران را دارد.

چاه ویل به افراد طمعکار و حریص هم تشبیه شده است. در روز قیامت افراد مختلفی از جمله آن‌هایی که خون شخص بیگناهی را ریخته‌اند یا این‌که مال یتمان را خورده‌اند، به این چاه فرستاده می‌شوند. در قرآن ویل به مشرکان، کم‌فروشان، تحریف‌کنندگانِ کتاب‌های آسمانی، کافران، کسانی که خیلی دروغ می‌گویند و تکذیب‌کنندگان تعبیر می‌شود.این واقعیت رفته‌رفته به صورت ضرب‌المثل بر سر زبان‌ها افتاد.منظور از چاه ویل پست ترین نقطه جهنم است و اشاره به افرادی دارد که برای به دست آوردن مال دنیا حرص می‌زنند و طمعشان تمامی ندارد.