اکرام والدین از نگاه قرآن و روایات
راسخون/ قرآن کريم انسان را به قدر داني از پدر و مادر با هر مرام و مسلکي که دارند، سفارش مي کند.
سوره لقمان
سوره لقمان در مکه نازل شده است و داراي«34آيه ».غرض اصلي اين سوره دعوت به توحيد و معاد و عمل به تکاليف ديني مي باشد و در کنار آن به بخشي از اخلاق اجتماعي و کيفيت معاشرت مردم نيز پرداخته شده و در اين جهت سخنان حکمت آميزي از لقمان شده است، به همين مناسبت به سوره لقمان نامگذاري شده است.
يکي از محتوا هايي که اين سوره به آن ميپردازد، نصايح حکمت آميز لقمان به فرزندانش بازگو مي کند که شامل: احسان به پدر و مادر است که قرار است در اين مقاله به بحث در مورد آن بپردازيم.
قدر شناسي از پدر و مادر
قرآن کريم انسان را به قدر داني از پدر و مادر با هر مرام و مسلکي دارند سفارش مي کند و اين سفارش را با کلمه «وصينا» که بيانگر مهم بودن موضوع است آغاز ميکند و در آياتي ديگر انسان را به قدر داني و تشکر از زحمات پدر و مادر فرا مي خواند و آن را در رديف شکر خدا قرار مي دهد.
همينطور در قرآن کريم آيات ديگري وجود دارد که ميفرمايد: «از بني اسرائيل پيمان گرفتيم که جز خدا را نپرستيد و به پدر و مادر نيکي و احسان نماييد» و حضرت يحيي را بخاطر رعايت حقوق والدين فردي ستوده اعلام مي دارد و مي گويد « او نسبت به پدر و مادرش نيکوکار و خوش رفتار بود و هرگز نافرمان و متمرد نبود» و در نهايت به رواياتي از پيامبر اکرم (صلي عليه و آله و سلم) که او چون از پدر و مادر محروم بود و آرزو مي کرد که پدر و مادرش زنده بود و به آنان خدمت مي کرد و رضايت شان را جلب مي کرد.
پس با توجه به آيات و روايت گفته شده در مي يابيم همانطور که خدا ولي نعمت حقيقي است پدر و مادر نيز واسطه نعمت هاي زيادي براي انسان بوده و زحمت هاي زيادي براي فرزندان خود کشيده اند و تشکر و قدر داني از هر ولي نعمتي امري بسيار مهم و ناسپاسي از آن امري کاملا ناپسنديده و زشت مي باشد.
مهمترين روش تشکر از پدر و مادر
يکي از مهمترين راه هاي سپاس و قدر داني نسبت به پدر و مادر ک بايد تمام فرزندان آن را ياد بگيرند استفاده از کلمات دلپذير و زيبا مي باشد، زيرا اين روش سبب شده که علاوه بر بهبودي در روابط بين فرزندان و والدين خداوند متعال نيز از آن ها راضي و خشونت باشد، امام صادق (عليه السلام) در همين مورد ميفرمايد: «احسان به پدر و مادر و سخن گفتن نيکو و دلنشين با آنان است همچنين فرزندان بايد تلاش کنند تا والدين مجبور نشوند آنچه را که لازم دارند يا دلشان ميخواهد به زبان بياورند بلکه بايد قبل از درخواست هاي والدين نيازهايشان برطرف کرد.
برکات تشکر از پدر و مادر
بر اساس روايات مختلف از اهل بيت (عليه السلام) سپاس و قدر داني از زحمات والدين براي فرزندان برکات ب يشماري دارد که در اينجا به چند نمونه آن اشاره مي کنيم که به شرح زير است:
امام صادق( عليه السلام) مي فرمايد: «مردي پيش پيامبر اکرم (صلي عليه و آله و سلم) رفت و گفت من با تو براي هجرت و جهاد بيعت ميکنم ، پيامبر گفت اگر يکي از والدين تو زنده است به سوي آنان برگرد و با آنان با نيکي رفتار کن» با استفاده از اين روايات در مي يابيم که قدر داني از والدين با ارزش تر از جهاد و هجرت در خدا مي باشد.
امام صادق( عليه السلام) ميفرمايد: «هر کس دوست دارد خداوند متعال در لحظه مرگ بر او آسان بگيرد به بستگان خود صله ارحام کرده و بر پدر و مادر خود نيکي کند در اين صورت در لحظه مرگ احساس آرامش و راحتي خواهد کرد و در دنيا در زندگي خود به فقر و بيچارگي دچار نخواهد شد» با استفاده از اين روايات در مي يابيم که قدر داني از والدين موجب رفاه و راحتي در هنگام مرگ خواهد شد.
مضرات نا سپاسي از والدين
همينطور که در بالا از برکات نيکي به پدر و مادر صحبت کرديم ناسپاسي و نافرماني از آنان نيز مضراتي را براي فرزندان به بار مي آورد، از بدترين اين مضرات ميتوانيم به محروميت از الطاف خداوند متعال اشاره کنيم که در آيات و روايات به خوبي به اين مسئله مهم اشاره شده است.
علاوه بر اين بايد بگوييم که علاوه بر محروميت از الطاف خداوند انسان از حقوق اجتماعي نيز محروم خواهد شد به طوري که امام صادق (عليه السلام) در رواياتي فرمودند: «به چند گروه سلام ندهيد:
1-شراب خواران
2-قمار بازان
3-اهل ساز و آواز و رقص
4- کافران
5-کساني که به مادرشان دشنام مي دهند
6-شاعران و گويندگان بد دهن.