سمیره؛ رودی به قدمت یک تمدن

برکت در سميره جاري است

اگرچه سميره در فصل مختلف سال، با افزايش يا کاهش حجم آب روبه‌رو مي‌شود اما اين رود در تمام اين سال‌ها زنده و جاري بوده و به همين علت، يکي از منابع آبي مهم براي کشاورزي منطقه محسوب مي‌شود و بسياري از کشاورزان حاشيه سميره، آباداني و برکت زمين خود را از اين رود مي‌دانند. خروش رود به قدري است که آب در اکثر قسمت‌ها گل‌آلود و تيره به نظر مي‌رسد. از همين رو است که آن را سميره يعني غار سياه مي‌خوانند. البته اين رود در دوران کهن به اوکني، خواسپ و گاماسب (به معني رود بزرگ) نيز معروف بوده است. ايرانيان بسياري از دوران باستان، اين منطقه پرآب و برکت را براي زندگي برگزيده‌ بودند. تحقيقات باستان‌شناسي نشان مي‌دهد، اينجا محل شکل‌گيري نخستين دولت در ايران از سوي دياکو در قوم ماد بوده است.

تنگه کافرين، قطعه‌اي از بهشت ايلام

رود سيمره در ابتداي مسير خود از شهر بدره ايلام مي‌گذرد. در گذر از اين شهر، تنگه‌اي پديدار مي‌شود که منظره‌اي از بهشت را مقابل چشمان بينندگان تداعي مي‌کند. هر ساله گردشگران و طبيعت دوستان بسياري براي بازديد از اين جاذبه طبيعتي بي‌مانند به ايلام سفر مي‌کنند. طول تنگه در حدود ۲ کيلومتر و ارتفاع آن از سطح دريا ۷۰۰ متر است و در پشت سد سميره قرار دارد.  اهالي منطقه آن را تنگه کافرين يا شداد مي‌خوانند. محلي‌ها، علت نام‌گذاري تنگه به کافرين را به زمان جنگ‌هاي ميان ايران و اعراب نسبت مي‌دهند. گفته شده سپاهيان عرب زماني که نمي‌توانند بر اين منطقه فاتح شوند، نام تنگه کافرين را بر آن مي‌گذارند.

زال آمد و سميره را بريد

سميره را يکي از سرشاخه‌هاي اصلي رود کرخه مي‌دانند. اين رودخانه به طول حدود ۷۷۵ کيلومتر، با گذر از شهرستان‌هاي بدره، دره شهر و شيروان چرداول در ايلام و عبور از گاوميشان، با رودخانه کشگان همراه مي‌شود و  در نهايت به رود کرخه مي‌ريزد. رود سميره پيش از پيوستن به کرخه، ميزبان رود زال در منطقه پاعلم و پل زال در مرز استان‌هاي لرستان، ايلام و خوزستان مي‌شود تا يکي از زيباترين صحنه‌هاي طبيعت لرستان پديد آيد. اتفاقي بسيار عجيب که از سوي مردم لر به ضرب‌المثل درآمده است. زماني که رود کوچک زال با آب زلال و شيشه‌اي خود وارد مسير رود سميره با همان آب گل‌آلود مي‌شود، گويا زال پاکيزه، سياهي‌هاي سميره را مي‌شويد و محو مي‌کند. به همين علت، اهالي منطقه از دوران قديم از اين اتفاق با حکايت پيروزي پاکي بر تيرگي صحبت مي‌کنند و مي‌گويند: زال آمد و سميره را بريد.

سميره بر بستر تاريخ

در گذر سال‌ها تحقيقات و اکتشافات باستان‌شناسي، آثار بسياري از منطقه سميره به دست آمده است. آثاري که قدمت برخي از آنها به دوران انسان‌هاي نخستين و انسان‌هاي ماقبل تاريخ بازمي‌گردد. البته نشانه‌هايي نيز از زيست در دوران کاسيان، اشکانيان، هخامنشيان، ساسانيان و همچنين دوره اسلامي در دره باستاني سيمره  يافت شده است. همه اين آثار و نشانه‌ها، از وجود هميشگي آب به عنوان مهم‌ترين عنصر طبيعي براي برپايي يک زيستگاه در اين منطقه حکايت مي‌کند. حتي اگر سن سميره به اين تاريخ بلندبالا قد نداده باشد.