ذهن آگاهی چیست و چه فوایدی دارد؟

بيتوته/ ذهن آگاهي يا حضور در لحظه يک فرآيند روانشناختيِ آوردن توجه به تجربيات زمان حال بدون قضاوت، يا به عبارتي پرورش اگاهي و هشياري با تکيه بر مراقبت و زير نظر گرفتن توجه در زمان حال بدون قضاوت است. تعريف کوتاه ذهن آگاهي يعني اگاهي از تجربه کنوني و پذيرفتن آن است.
ذهن آگاهي را ميتوان با شيوه هاي گوناگون مثل مديتيشن گسترش داد. در دهه هاي گذشته با استفاده از مباني ذهن آگاهي شيوه هاي درماني مختلفي در روانشناسي باليني و روانپزشکي براي درمان افسردگي، اضطراب، اعتياد و کاهش استرس ابداع شده است. 

ذهن آگاهي چيست؟
ذهـن آگاهـي عبارتسـت از فهميـدن اينکـه در درون ما و هم در محيط پيرامون ما در زمان فعلي و بـدون هر گونه قضاوتي چه چيزي در حـال اتفاق افتادن اسـت. ذهـن آگاهـي ابزاري اسـت که بـه ما کمک مي کند افکار و احساسـات خويش را مديريت کنيـم، متوجه چيزهايي شـويم کـه در يـک موقعيـت در حـال اتفاق افتادن اسـت و خـود را در زمـان کنونـي آنگونـه کـه خـود را نشـان ميدهـد غرق سـازيم.

---

بازار

---

ذهن آگاهي يا حضور ذهن به معناي اگاهي از افکار، رفتار، هيجانات و انگيزه ها است به طوريکه بهتر بتوانيم آنها را مديريت و تنظيم کنيم. به عبارت ديگر ذهن آگاهي به معناي دقت کردن به شيوه اي خاص است.

يعني توجه و تمرکزي که سه عنصر در آن دخالت دارد:
- بودن در حال حاضر 
- هدفمندي
- قضاوت نکردن
 
فوايد ذهن آگاهي
- ذهن آگاهي بر عملکرد اشخاص تأثير مثبت دارد
- توجه و تمرکز را زياد مي کند
- بر ارتباطات بين اشخاص تأثير مثبت دارد
- سبب هم دلي و شفقت بيشتر مي شود.

- سبب سلامتي روان مي شود
- تأثير مثبتي بر مغز و سيستم ايمني دارد
- دردهاي مزمن را کاهش مي دهد
- بي خوابي را از بين مي برد
- تقويت حافظه و عملکرد درسي
- کمک به کاهش وزن و داشتن رژيم غذايي سالم
- تصميم گيري بهتر
- کاهش استرس و کمک به مقابله با بيماري هاي مزمن
- تقويت سيستم ايمني و ايجاد تغييرات مثبت مغزي 

اثرات ذهن آگاهي بر مغز
ذهن آگاهي بر قشر قدامي و هيپوکامپ تاثيرگذار است. در واقع ذهن آگاهي با اثرات خود بر قشر قدامي سبب مي شود که شخص با افزايش تمرکز همراه گردد و از گيج شدن و بي حواسي در امان باشد. همينطور اشخاص را به طرف انجام کارهاي مؤثر و تصميمات عالي سوق مي دهد و انعطاف پذيري شخص را در شرايط گوناگون بيشتر مي کند. در کنار اين مسأله ذهن آگاهي با اثرات بر هيپوکامپ سبب کاهش استرس مي شود و شخص در مقابل شکست ها، مانع ها و چالش ها انعطاف بيشتري پيدا خواهد کرد.

چند ايده براي تمرين ذهن آگاهي
ذهـن آگاهـي را بـه وعده هاي غذايـي خويش بياوريد. بـه جاي اينکـه در برابـر تلويزيون يـا رايانه غـذا بخوريـد، روي آنچه که ميخوريـد تمرکـز کنيـد و از هر لقمه آن لـذت ببريد.

در زمـان راه رفتـن خـود نيـز ذهن آگاهي داشـته باشـيد. گاهي اوقـات در زمـان رفتن سـر کار يا مدرسـه يا پيـاده روي با سـگتان، سـعي کنيد بـا خاموش کـردن عوامـل مزاحم، در زمـان کنوني متمرکز شـويد.

ذهـن آگاهـي را وارد کارهـاي روزانه خـود کنيد. توجه خـود را عمـدا روي کارهايـي که انجـام مي دهيد متمرکـز کنيد. بهاحساسـات فيزيکـي يـا افـکاري کـه آشکار ميشـود توجه کنيـد. صابون چـه بويي، چه حسـي يا چه ظاهـري دارد؟ شسـتن ظرفها شـايد آنقدر هم خسـته کننده نباشـد!

ذهـن آگاهـي را وارد کار يـا مدرسـه نيز کنيد. در طـول روز چندين بار خودتان را چـک کنيد. افکارتان چطور اسـت؟ بدنتان چه حسي دارد؟

ذهـن آگاهـي را وارد روابـط خويش کنيد. چنانچه با دوسـتان يـا عزيزانتـان رو در رو صحبت ميکنيـد، تلفن يا سـاير عوامل مزاحم را کنـار گذاريـد. واقعـا بـه آنچـه کـه ميگوينـد گوش دهيد و به احساسـي که در شـما ايجـاد مي کنند توجـه نماييد. بـدون هر گونه انتظـار يا قضاوتـي از حضور هم لـذت ببريد.

ذهـن آگاهـي را وارد مشـاهدات خـود کنيد. توجـه خـود را روي چيزهايي که هـر روز ميبينيد يا از کنارشـان رد ميشـويد متمرکـز کنيـد. به احساسـات يـا افکاري که در شـما ايجـاد ميشـود توجه کنيد.

ذهـن آگاهـي را وارد احساسـات خـود کنيد. يک دقيقـه کامل را صرف فهميـدن شيوه نفس کشـيدن خود کنيـد. هنگامي که ذهـن شـما منحـرف ميشـود يـا افـکاري به ذهنتـان ميآيـد، متوجه باشـيد و توجه خـود را بـه صـورت ارام بار ديگـر متوجه نفس کشـيدن خـود کنيـد. بـا تمرين بيشـتر مي توانيد مدت زمـان اين کار را بيشـتر کنيد.

بـه صـورت مرتـب تمريـن کنيد. بـا تمرين به شـکل مرتب اسـت که مـا ميتوانيـم عادتهايـي را ايجـاد کنيم کـه در زندگي روزمـره مـا کاربـرد دارنـد. بـراي يـک هفته تالش کنيـد که هـر روز چند دقيقه روي نفس کشـيدن خـود تمرکز نماييـد. توجه کنيد کـه در پايـان هفته چه احساسـي داريد. 

تمرين تنفس براي ذهـن آگاهـي
چشمان خويش را ببنديد. به گونه اي بنشينيد که حس راحتي کنيد. نفس عميق بکشيد. زماني که هوا از طريق بيني به شکمتان وارد مي شود به آن نگاه کنيد. به آن توجه کنيد و سعي کنيد راه عبور هوا از بيني به داخل شکم را تصور کنيد. زماني که شکمتان پر از هوا شد مجدداً به آن نگاه کنيد. هوايي را که داخل شکمتان انباشته شده است نگاه کنيد. چنانچه ميتوانيد چند ثانيه به آن نگاه کنيد. آنگاه آنرا از طريق دهان بيرون کنيد. به مسير خارج شدن هوا دقت کنيد.

ذهن آگاهي با تمرين تنفس اگر در اين مدت حواستان پرت شد، اشکالي ندارد. دوباره حواستان را به تنفس برگردانيد. روزي ۵ بار اين تمرين را انجام دهيد.

با انجام اين کار شما در لحظه بوده ايد. شما تنها به کاري توجه داشتيد که انجام مي داديد. تمام حواس و تمرکز شما بر تنفس بود. اين تمرين يکي از مهم ترين تمرينات ذهن آگاهي هست که به شما کمک مي کند در لحظه بودن را تجربه کنيد.

کمک گرفتن از روان شناس
گاه اشخاص نمي توانند به منشا اضطراب و تنش هاي دروني خويش پي ببرند؛ در اين وضعيت استرس هاي نامعلوم و مزمن ميتوانند بر تمام عملکردهاي زندگي شما تأثيرات مخربي اعمال کنند.

پس روان شناس کمک مي کند تا ريشه اضطراب و استرس خود را شناسايي نموده و بهترين شيوه هاي درماني را متناسب با سن، جنسيت و وضعيت خاص شما بکار بگيرد. همينطور متخصص درمان اضطراب شما را ياري مي دهد تا روش ذهن آگاهي را به نحو مؤثرتري ياد گرفته و از آن براي مقابله با استرس ها و تنش هاي زندگي استفاده کنيد.

 

به پيج اينستاگرامي «آخرين خبر» بپيونديد
instagram.com/akharinkhabar