سوءمدیریت عمدی در رهاسازی آب زاینده رود!
بهداشت نيوز/فعالان محيط زيست ميگويند سوء مديريت در رهاسازي مجدد آب از سد زايندهرود آن قدر باورنکردني است که شبهه تعمدي بودن براي فشار بر اجراي طرحهاي انتقال آب را به دنبال دارد. عضو شبکه تشکل هاي مردمنهاد محيط زيست و منابع طبيعي استان چهارمحال و بختياري با اشاره به رهاسازي محدود آب سد زايندهرود و شايعه حفر چاههاي جذبي در اطراف زايندهرود گفت: اگرچه در فصل بهار امسال بارش هاي نسبتا خوبي داشتيم ولي باز هم نسبت به بارش هاي سال گذشته حدود ۳۰ درصد کمتر است يعني هنوز مشکل کمبود بارش همچنان به قوت خودش باقي است و انتظار اين بود که مصرف چه در بخش کشاورزي و چه در بخش صنعت مديريت شود که با مشکل آب شرب مواجه نشويم. قبلا به صورت مستقيم از رودخانه آب ميگرفتند و الان از طريق چاه هاي جذبي که اطراف رودخانه حفر شده آب را از زاينده رود تخليه مي کنند. شنيده ميشود که حتي خود صنايع فولاد و ذوب آهن از همين روش بخشي از آبشان را تامين مي کنند هومان خاکپور افزود: رهاسازي مجدد آب زايندهرود يا ناشي از سوء مديريت در مصرف است يا اين که واقعا يک سناريو و نقشه اي در کار است که مي خواهند يک جو رواني ايجاد کنند تا فشاري به دولت بياورند و بعد به دنبال اجراي پروژههاي انتقال آب باشند وي ادامه داد: با توجه به اينکه ميشد براي شرب اصفهان از تصفيهخانه شيخعليخان در منطقه چم آسمان قبل از اينکه آب وارد مزارع برنجکاري و بخش صنعت شود برداشت کنند، مي شد واقعا مديريت کنند که اين مصرف طوري شکل بگيرد که با کمبود آب شرب حداقل در طول سال مواجه نشوند و به همين خاطر اين شبهه ايجاد شده درباره اتفاقاتي که مي افتد و اين که براي دومين بار يک حجم آب هاي زيادي رهاسازي شود و بعد همزمان با رها شدن اين آب مي ديديم مشکلات شرب در اصفهان چند وقتي موضوع صحبت بود و افزون بر اينها تجمعي که نمايندگان در وزارت کشور داشتند و به هر حال اعتراضات مردمي که از سوي برخي بود، يک مقدار اين شبهه ايجاد شد که نکند به عمد اين اتفاقات مي افتد اين فعال محيط زيست توضيح داد: اين شايعه مطرح شده که اين رهاسازي آب به عمد است که اين ها بتوانند يک فضاي رواني و يک اعتراض مردمي ايجاد کنند و بعد يک فشاري از اين طريق به دولت براي توجيح طرح هاي انتقال آب بياورند. الان متأسفانه هنوز همچنان برنجکاري در منطقه زرين شهر به قوت خودش باقي است خاکپور افزود: براساس گزارش يک سري منابع غيررسمي الان در خيلي از برداشت ها الگوي بهره برداري از آب زاينده رود در بخش کشاورزي و حتي بخش صنعت تغيير کرده است. يعني قبلا به صورت مستقيم از رودخانه ميگرفتند و الان از طريق چاه هاي جذبي که اطراف رودخانه احداث شده است اين اتفاق ميافتد. از طريق چاه ها آب رودخانه را تخليه مي کنند و اين به شدت نگران کننده است. يک سري چاه ها حفر مي کنند و آب را به اين شکل از زاينده رود تخليه مي کنند که مديريت سخت تر شود و جلوگيري از برداشت بي رويه سخت تر شو وي تأکيد کرد: شنيده ميشود که حتي خود صنايع فولاد و ذوب آهن از همين روش بخشي از آبشان را تامين مي کنند يعني از طريق همين چاه هايي که احداث کرده است. اين را از برخي مسئولان رسمي هم شنيدهايم که حتي صنايع اصفهان از اين مدل استفاده مي کنند، به اضافه اينکه برنج کاري هم عمدتا الان آبشان از چاه تامين ميشود و با توجه به بافت زمين شناسي که زاينده رود دارد هر چه آب وارد شود از طريق چاه جذب مي شود و آب حرکت نمي کند که وارد رودخانه زاينده رود يا حتي نزديکيش شود باورپذيريش سخت است که واقعا اين جوري آب را رها کنيم و هيچ پيش بيني براي شرب نکنيم و بعد اين طور مردم را در اول فصل تابستان که هنوز تابستان شروع نشده با مشکل آب شرب مواجه کنيم. اين شبهه وجود دارد که واقعا شايد اين ها مي خواهند يک جو رواني در مردم ايجاد کنند و بعد به دولت براي اجراي طرح هاي انتقال آب فشار بياورندعضو شبکه تشکل هاي مردمنهاد محيط زيست و منابع طبيعي استان چهارمحال و بختياري توضيح داد: اين مي تواند مشکل ايجاد کند و به هر حال چيزي نيست که امکان راستي آزمايي آن نباشد يا امکان کنترلش نباشد. الان خيلي اين فضا را ايجاد کرده اند که تمام مشکلاتي که به خاطر کمبود آب در اصفهان هست ناشي از برداشت بي رويه در بالادست در استان چهارمحال و بختياري است. اين خيلي کار سختي نيست و وزارت نيرو به عنوان نهاد مستقل از هر دو استان چهارمحال بختياري و اصفهان مي تواند واقعا آن را مديريت کند. در استان چهارمحال و بختياري هم اگر واقعا آب مازادي در بخش کشاورزي برداشت مي شود آنجا هم بايد کنترل شود و از برداشت ممانعت کنند خاکپور تشريح کرد: در استان چهارمحال و بختياري ممکن است واقعا اين اتفاقات بيفتد و بيشتر از آن چيزي که برداشت مجازشان است برداشت کنند چون تقريبا تخصيص امسالشان را به يک سوم رسانده اند يعني از حدود ۱۲۰ ميليون متر مکعب آبي که براي بخش کشاورزي استان چهارمحال بختياري بوده الان چيزي که در شوراي عالي آب تعيين کرده اند به حدود ۴۰ ميليون متر مکعب رسيده است. پيشنهاد من اين است که از خود استان چهارمحال و بختياري شروع کنند. به هر حال يک مسير ۲۰، ۳۰ کيلومتري است که آب برداشت مي شود و مي توانند راحت کنترل کنند که اگر آب غيرمجاز برداشت مي شود برخورد کنند و بعد هم به اصفهان برسند. يعني از جايي که آب از استان چهارمحال و بختيار خارج مي شود تا به منطقه چماسمان برسد که آنجا برداشت آب براي شرب است ۲۳ روستا و دو سه شهر بزرگ استان اصفهان هست که به شدت آنجا آب برداشت مي شود. آب صنايع و يزد هم دقيقا در همين مسير برداشت مي شود و مسلما اگر که نظارتي روي اين برداشت ها صورت نگيرد ممکن است حتي اصلا نتوان آب شرب هم براي اصفهان تامين کرد چه برسد به کشاورزي در شرق اصفهان وي تصريح کرد: فارغ از اين که کدام استان تخلف مي کند واقعيت اين است که نظارت اتفاق نمي افتد. من باورم براين است که هر دو استان اين کار را ميکنند و هر دو استان تخصيصي که براساس شرايط خشکسالي برايشان تعيين شده را رعايت نمي کنند هم در استان چهارمحال و بختياري و هم در استان اصفهان. حداقل از نمايندگان استان اصفهان انتظار بيشتر از اين است که با يک آدرس غلط دادن افکار عمومي را به اين سمت ببرند که تمام مشکلات ناشي از استان چهارمحال و بختياري است يا مثلاً استان چهارمحال و بختياري فرافکني کند که من برداشت ندارم و اين مشکل از اصفهان است. واقعا اين که مسئولين بيايند مردم دو استان را رودروي هم قرار بدهند درست نيست اين فعال محيط زيست تأکيد کرد: بهتر اين است که واقعا يک هيئت مستقل اين وظيفه را به عهده بگيرد و وزارت نيرو همراه با نمايندگان کشاورزان دو منطقه يا ادارات دستگاه هاي اجرايي دو استان به صورت جدي نظارت کنند. جالب اين است که در اين تخصيص هايي که داده شده بخش صنعت متولي داشته و به شدت از حق آبه اش دفاع کرده، بخش کشاورزي هم دفاع کرده و بخش شرب هم اجتناب ناپذيراست اما در اين تصميم گيري ها هيچ صحبتي از حق آبه محيط زيستي اصلا نشده يعني يا اصلا نماينده اي حضور نداشته يا در اولويت نبوده است پيشنهاد من اين است که از خود استان چهارمحال بختياري شروع کنند. اگر آب غيرمجاز برداشت مي شود برخورد کنند و بعد هم به اصفهان برسند.باورم اين است که هر دو استان تخصيصي که براساس شرايط خشکسالي برايشان تعيين شده را رعايت نمي کنند هم در استان چهارمحال بختياري و هم در استان اصفهان خاکپور يادآوري کرد: وقتي استاندارد چهارمحال بختياري از اين نشست گزارش ميداد توضيحش اين بود که در آن نشست گفتند اولويت اول شرب است اولويت دوم صنعت است اولويت سوم کشاورزي است. در نتيجه تخصيص براي محيط زيست نداشتند وي تصريح کرد: به هر حال با توجه به شرايط خشکسالي انتظار اين بود به همان ميزاني که آب ورودي به سد کم مي شود اگر نگوييم از هر ۴ بخش، از آنجا که بخش شرب را نمي شود در اين شرايط کم کرد، واقعا انتظار اين بود که به يک نسبت هم از بخش صنعت هم کشاورزي و هم بخش محيط زيست کم شود در حالي که در اين جا مظلوم اصلي محيط زيست است. اين فعال محيط زيست يادآور شد: به هر حال کشاورزان بدون اين که نظارت و مديريتي رويشان انجام شود برداشت مي کنند، يا به صورت مستقيم يا از طريق چاه هايي که اطراف زاينده رود حفر کرده اند. در استان چهارمحال بختياري هم با پمپاژهايي که دارند بخش کشاورزي بيشتر از آن چيزي که سهمش بوده برداشت مي کند. بخش صنعت هم که واقعا با توجه به آن نفوذ و قدرتي که دارد به صورت مستقيم از رودخانه برداشت مي کند و خبرها حکايت از اين دارد که بيش از صد چاه هم بخش صنعت در اطراف زاينده رود حفر کرده و اين ها هم به صورت غيرمجاز آب برداشت مي کنند. خاکپور تأکيد کرد: آن چيزي که الان نابود مي شود و مظلوم واقع شده بحث حق آبه محيط زيست است؛ حق آبه زايندهرود و گاوخوني است که متاسفانه در سکوت و انفعال سازمان محيط زيست اين اتفاقات مي افتد واقعا اينجا نقش سازمان محيط زيست است که بايد مدافع محيط زيست باشد و به عنوان متولي بايد مدافع باشد اما مي بينيم که به بهانه همين مصلحت هاي اقتصادي اجتماعي سياسي کاملا ملاحظات محيط زيستي را فراموش کرده اند. وي در پايان با اشاره به شبهه رهاسازي مجدد آب سد زايندهرود يادآور شد: اين شبهه همچنان وجود دارد که اين همه نامديريتي يک مقدار دور از ذهن است و باورپذيريش سخت است که واقعا اين جوري آب را رها کنيم و هيچ پيش بيني براي شرب نکنيم و بعد اين طور مردم را در اول فصل تابستان که هنوز تابستان شروع نشده با مشکل آب شرب مواجه کنيم. اين شبهه وجود دارد که واقعا شايد اين ها مي خواهند يک جو رواني در مردم ايجاد کنند و بعد به دولت براي اجراي طرح هاي انتقال آب فشار بياورند چه طرح انتقال آب گلاب چه طرح انتقال آب کوهرنگ سه و چه طرح انتقال آب بهشت آباد، يعني براي هر سه پروژه گويا برنامه دارند و اين فشارها به خاطر اين است که مقاومت ها در برابر اجراي اين سه پروژه را بشکنند. هم مقاومت هاي فعالان محيط زيست و دستگاه هاي دولتي و هم مقاومت هاي دولت براي بحث تامين اعتبار بودجه که فکر مي کنم بيشتر هدف اين است. در غير اين صورت نمي شود به صورت عقلاني فکر کرد واقعا اين قدر اطلاعات کم باشد که اين ها آب را اين جور رها کنند و بعد با مشکل شرب مواجه شوند.